Miasta i miasteczka. Polska z pomysłem

 

Beata i Paweł Pomykalscy

Bezdroża - 2022

Ze Wstępu

    "Świat małych miasteczek… Pozornie niepozornych, czasem spokojnych, a nawet bardzo sennych, ale tak różnorodnych, jak różne są regiony Polski. I choć część z nich pozostała na uboczu ważnych wydarzeń politycznych, to wiele stało się sceną dla mnóstwa fascynujących historii.
    Wybór tych miejscowości nie był łatwy – aby opisać ok. 90, należało dokonać selekcji spośród dziesiątek, a być może nawet setek. O tym zaś, by umieścić którąś z nich w gronie miast i miasteczek zaprezentowanych w niniejszej publikacji, zdecydowały rozmaite czynniki. Musiały one m.in. posiadać piękne lub unikatowe zabytki, skrywać w sobie jakąś wyjątkową opowieść, kusić klimatem lub pięknym położeniem. Przy wyborze stanęliśmy więc w obliczu ogromnej liczby malowniczych rynków, wielkich świątyń, zdumiewających zamków i pałaców, dostojnych kamienic i drewnianych chałup oraz opowieści o królach i możnowładcach, alchemikach i czarownicach, a także żołnierzach, kupcach i flisakach. Każda z tych postaci odcisnęła piętno na dziejach swojej miejscowości i wpłynęła na jej charakter Dla porządku zdecydowaliśmy się zastosować podział na województwa, choć i wewnątrz poszczególnych jednostek administracyjnych przeplatają się różne regiony historyczne, a w nich przenikają się różne kultury i różne wpływy. Na przykład zupełnie inaczej jest na sielskim Podlasiu, które podlegało wpływom rosyjskim, niż na Śląsku, który od XIV w. nie należał do Polski, a kolejno do Czech, Austrii, Prus (Niemiec).
    Rezydencje magnackie lubelskiego i wielkopolskiego, przecięcia szlaków handlowych i punkty styku kultur podlaskiego oraz podkarpackiego, nadmorski klimat i szachulcowa zabudowa pomorskiego, ceglane zabytki zachodniopomorskiego i drewniane małopolskiego, Habsburgowie i srebro w śląskim, Hohenzollernowie i złoto w dolnośląskim… To tylko niektóre z różnic, które można by mnożyć bez końca! I dobrze! Bo każda z nich świadczy o bogactwie kulturowym i odmienności każdego miasteczka. A poszukiwanie odmienności jest tym, co w podróżach, nawet do miejsc najbliższych, wydaje się najcenniejsze.
    Podróżowanie po Polsce szlakiem miast i miasteczek może być niezwykłą przygodą oraz doskonałą okazją do uprawiania świadomego slow travel. Usiądźmy zatem z rana na budzącym się do życia rynku, wypijmy aromatyczną kawę, wsłuchajmy w opowieści mieszkańców małych miasteczek, poznajmy historię ich małej ojczyzny (a przez ten pryzmat bogatą historię naszego kraju), odwiedźmy zabytki, zajrzyjmy do lokalnych galerii sztuki i sklepów z rękodziełem. Kupmy pamiątkę wykonaną przez miejscowego rzemieślnika-artystę, wypijmy lampkę lokalnego wina, cydru lub soku, rozsmakujemy się w regionalnej kuchni, a potem poznajmy okolicę: góry, morze, jeziora, rzeki. Na dodatek możemy to uczynić z perspektywy kajaka, roweru lub końskiego grzbietu – koncepcji z pewnością nie zabraknie. W końcu to Polska z pomysłem!"

 

Bedeker Hoteli Historycznych

Barbara Kaniewska

Wydawnictwo "globalna wioska" 2009

     Wydany w 2009 roku „Polska - Bedeker Hoteli Historycznych” prowadzi czytelników do prawie sześćdziesięciu historycznych budowli oferujących miejsca noclegowe. Barbara Kaniewska wybrała szeroki spektrum obiektów hotelowych: zamki, pałace, dwory, kamienice, szkoła, pastorówka, budynki folwarczne – spichrz, wiatrak, a nawet obora. Wiadomości o ośrodkach noclegowych przekazano w formie opisów, fotografii i mapy. Zwięzłe notatki ograniczają się do zalet obiektu jako hotelu, jego integralnej części restauracji z podkreśleniem atutów serwowanej kuchni. Zarówno charakterystyka, jak i fotografie, głównie skupiają się na wnętrzach budowli przystosowanych do pełnienia funkcji hotelowych.

     Nierzadko zdjęcia w przewodniku są nieoczywiste – prezentują wybrane detale, które nie wiele wnoszą do całokształtu oglądu hotelu historycznego, np. dania z restauracji w Pałacu w Mierzęcinie, Pałac w Sterdyni, Zamku w Rynie. Natomiast, pomimo szczupłości miejsca na stronach publikacji, autorce udało się przekazać wiele interesujących szczegółów z przeszłości i teraźniejszości zabytków. Dowiadujemy się o znanych architektach projektujących budowle, np. Roger Sławski – Pałac Czarny Las, Pompeo Ferreri – przebudowa Zamku w Rydzynie. Poznajemy znakomitych właścicieli rezydencji, np. Zamek w Krasiczynie – Krasiccy, Zameczek myśliwski Promnice – Hochbergowie, Pałac Galiny – w rękach Eulenburgów przez 500 lat,  Zamek Korzkiew – Jerzy Donimirski (obecnie), a także ich gości, np. w Hotelu Copernicus w Krakowie bywali: książę Walii, saudyjska księżniczka, sekretarz stanu USA,  a w Hotelu Monopol w Katowicach Jan Kiepura, Karol Szymanowski, Eugeniusz Bodo itd.

Od Oporowa do Krośniewic przez Kiernozię

 

Łódzkie

listopad 2024

 

 

    Koncert w ramach VII Jużyny we dworze w Sułkowicach skłonił mnie do jesiennej wycieczki po Równinie Kutnowskiej, gdzie zachwyciły mnie zabytkowe obiekty pełniące obecnie różne role: zamek w Oporowie, Zajazd i pałac w Krośniewicach, dwór w Kiernozi, dwór w Koszelewie, dwór w Krzyżanowie. Obejrzałam jeszcze pałace w Słubicach, w Studzieńcu, w Luszynie oraz dwory w Cyganach i Poborzu.

Oporów powiat kutnowski

     Muzeum - Zamek w Oporowie - niewielki XV wieczny zamek – rodowa siedziba Oporowskich herbu Sulima. Zamek wybudowano w całości za czasów Władysława Oporowskiego, najwybitniejszego przedstawiciela rodu, który pełnił urząd podkanclerzego koronnego na dworze Władysława Jagiełły, następnie biskupa włocławskiego, a potem także arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. Budowlę wzniesiono w latach 30. i 40. XV wieku. Wojska szwedzkie zniszczyły zamek w roku 1657, a odbudowali go Tarnowscy, a przebudowali Sołłohubowie. 

 

Zamek udostępniono dla zwiedzających w 1949 roku jako Muzeum Wnętrz Zabytkowych gromadzącego zbiory dawnego wyposażenia siedzib szlacheckich.. Gruntowna rewaloryzacja zabytku w latach 1962-65, poprzedzona badaniami archeologicznymi i architektonicznymi, przywróciła budowli dawną świetność i przyniosła szereg cennych odkryć. Odsłonięto spod przemurowań gotyckie portale i polichromowane stropy z XVII w., a w skrytce pod podłogą znaleziono zbiór dawnej broni.

 

Muzeum składa się z ośmiu komnat rozmieszczonych na dwóch kondygnacjach. Trasa zwiedzania obejmuje pomieszczenia: Sień wejściowa, Skarbczyk, Zbrojownia, Salonik, Jadalnia, Sala Rycerska, Sypialnia, Kaplica, Dziedziniec...

Krośniewice powiat kutnowski

     Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego zlokalizowane w Krośniewicach w klasycystycznym kompleksie dawnego zajazdu dworskiego. Obiekt stanął przed 1803 rokiem przy skrzyżowaniu dwóch starych szlaków komunikacyjnych: z Mazowsza do Wielkopolski i z Łęczyckiego na Kujawy i Pomorze. 

Około 1926 r. zespół zajazdu nabył Władysław Dunin-Borkowski, farmaceuta, który umieścił w budynku „Aptekę pod Łabędziem”. Apteka upaństwowiona w 1951 r., prowadzona była do 1978 r. przez Jerzego – syna Władysława.

Od końca lat czterdziestych do połowy lat osiemdziesiątych XX w. mieściło się w zajeździe prywatne „Muzeum nad Apteką”. Jego twórcą był Jerzy Dunin-Borkowski, który w ciągu kilkudziesięciu lat swojej pasji zgromadził w nim zbiory, liczące około 15000 eksponatów oraz około 5000 książek oraz liczne pamiątki po dwu rodach Bacciarellich i Dunin – Borkowskich. Jerzy Dunin-Borkowski w 1978 r. przekazał całą kolekcję narodowi i został dożywotnim kustoszem muzeum swojego imienia. Zwiedzać w nim można: Gabinet kolekcjonera, Sala gen. Władysława Sikorskiego, Sala gen. Władysława Andersa, Sala portretowa, Salonik Biedermeierowski, Kolekcjonerskie pasje, Gabinet numizmatyczny.