Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Album. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Album. Pokaż wszystkie posty

środa, 11 lipca 2018

Józef Piłsudski na dawnej karcie pocztowej i fotografii

Józef Piłsudski

Stanisław Wyrzycki   


Wyd. Światowid 2012












 

Biała i czarna legenda

     Kielce i Ziemia Świętokrzyska znalazły godnego piewcę w postaci regionalisty, pasjonata historii, miłośnika Józefa Piłsudskiego i kolekcjonera pamiątek po nim – Stanisława Wyrzyckiego. Przygotowany przez niego album połączył dwie wielkie pasje autora przedstawiając ślady Marszałka na Kielecczyźnie. Album ten zawiera przede wszystkim reprodukcje kart pocztowych, fotografii, znaczków pocztowych, rzeźb, pomników oraz obrazów pędzla najznakomitszych artystów, częstokroć towarzyszy broni Pierwszego Legionisty. Część graficzna książki poprzedzona została interesującym słowem wstępnym prof. Adama Massalskiego, który przeanalizował sposoby ukazywania postaci Marszałka w okresach przed II wojną światową, w jej trakcie, w czasach okupacji sowieckiej oraz po przełomie roku 1989. Jego zdaniem nieustannie funkcjonowały równolegle do siebie dwie legendy Józefa Piłsudskiego: biała – kreowana przez jego zagorzałych zwolenników i czarna – tworzona przez jego politycznych przeciwników o różnej proweniencji (tak dzieje się do dziś – vide „Złowrogi cień Marszałka”).

Józef Piłsudski - mal. W. Kossak
J. Piłsudski - mal. W. Kossak
Józef Piłsudski - mal. K. Krzyżanowski
J. Piłsudski - mal. K. Krzyżanowski
Józef Piłsudski - mal. W. Kossak
J. Piłsudski - mal. W. Kossak

Na prawie i sprawiedliwości...

     Na kilku stronach książki Stanisław Wyrzycki zaprezentował życiorys Józefa Piłsudskiego i charakterystykę jego osoby skupiając się na niekwestionowanych zasługach Męża Stanu, który „dążył do budowy silnego państwa polskiego opartego na prawie i sprawiedliwości”. Opinie wybitnych ludzi kultury, polityki, wojskowych, hierarchów kościoła, z Polski i zagranicy, na temat fenomenu, charyzmy i osobowości Józefa Piłsudskiego dopełniły ogólnej prezentacji tej postaci. Pozostałością po życiu, działalności i walkach  jednego człowieka - zjawisku bez precedensu w dziejach świata - są unikalne formy upamiętniania Brygadiera, Komendanta, Marszałka. Stanisław Wyrzycki, wielbiciel Naczelnika Państwa, opowiedział o tym, jak Naród Polski postrzegał i uhonorował swego Wodza.

czwartek, 16 listopada 2017

Radziejowickie Theatrum. Dzieje Rezydencji

Popiersie Józefa Chełmońskiego w parku w Radziejowicach 

Maria Barbasiewicz  


Dom Pracy Twórczej w Radziejowicach 2016






 

Teatr mój widzę ogromny

     Do Radziejowickiego Theatrum zaprosiła nas polska historyczka, varsavianistka, autorka przewodników z serii "Tradycja Mazowsza" – Maria Barbasiewicz. Oryginalną przedmową (Libretto) opatrzył publikację dyrektor Domu Pracy Twórczej – Bogumił Mrówczyński. W podobnym tonie utrzymany jest wstęp autorki zawierający m.in. bardzo celne porównanie odtwarzania dziejów do „oświetlania reflektorem pojedynczych elementów na zaciemnionej scenie teatralnej”. Teatralnych odniesień w książce jest więcej. Kurtyna poszła w górę, przedstawienie czas zacząć!
     Opisanie przeszłości  okazałej rezydencji radziejowickiej rozpoczyna się siedemset lat temu w XIV wieku. Przez kilka stuleci właścicielami Radziejowic był ród Radziejowskich herbu Junosza, wśród których na uwagą zasługują: Mikołaj, Stanisław, Hieronim  i Michał. W latach osiemdziesiątych wieku XVIII dobra te przeszły w ręce familii Krasińskich, pieczętujących się herbem Ślepowron, z których wymienić należy Kazimierza, Józefa Wawrzyńca, Adama, Józefa i Edwarda – ostatniego pana na Radziejowicach.

Renesans, barok, klasycyzm

     Maria Barbasiewicz z dużym znajomością rzeczy przedstawiła losy radziejowickiej posiadłości, na której wyraźne piętno odcisnęły kolejne epoki ze swymi stylami architektonicznymi: renesans, barok, klasycyzm. Autorka dostarczyła dokładnej charakterystyki pałacu posiłkując się korespondencją i wydawnictwami z epoki. Z dużą dozą wyobraźni przestrzennej zobrazowała zewnętrzny wygląd  budowli, jak i jej wnętrza. Dzięki rzeczowym plastycznym opisom stało się dla nas czytelne założenie pałacowo-parkowe, zmieniające się na przestrzeni wieków. Spacerując po kilkuhektarowym otoczeniu pałacu czytelnik może ożywić w pamięci, jak wyglądały i działały radziejowickie dobra.
     Obecny wygląd Pałacu w Radziejowicach zawdzięczamy Józefowi Wawrzyńcowi Krasińskiemu, który zlecił nadwornemu architektowi króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, Jakubowi Kubickiemu, przebudowę posiadłości radziejowickiej w duchu klasycystycznym oraz rewitalizację „Zameczku” w formie pseudogotyckiej. Zmianie na styl angielski uległa koncepcja pałacowego parku, jednocześnie zabudowania towarzyszące pałacowi przeobrażono pod względem przeznaczenia i formy. 

Pałac Radziejowice - elewacja frontowa
Pałac Radziejowice - elewacja frontowa
Pałac Radziejowice - elewacja ogrodowa
Pałac Radziejowice - elewacja ogrodowa


środa, 1 listopada 2017

Polski dwór

Dwór w Lusławicach Stanisław Markowski 


Wydawnictwo AA 2006









Gloria Artis fotografii

     Stanisław Markowski  odznaczony medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis” jest człowiekiem wielu talentów: komponuje muzykę, gra i śpiewa, ale nade wszystko fotografuje. Leżący przede mną album „Polski dwór” ziścił słowa wyjęte z motta jego twórczości fotografa-dokumentalisty: „Co jest, niech piękne będzie”. Piękno polskiego dworu jest nie do przecenienia – zarówno w wymiarze materialnym, jak i to duchowym, ponieważ w jego 
ścianach przeżyli ci, co
Polskę stworzyli,
Co Ojczyznę kochali…

Duch dworu w Suchej

     Publikację krakowskiego wydawnictwa AA wstępem opatrzył prof. Marek Kwiatkowski – wzorowy właściciel dworu w Suchej na Podlasiu oraz były dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Profesor przypomniał historię drewnianego budownictwa dworu polskiego, aż po narodzenie się tzw. stylu dworkowego. Scharakteryzował typowe otoczenie dworu z parkiem i folwarkiem oraz malowniczo opisał wnętrza i wyposażenie dworów. Historyk sztuki powiązał „ducha dworu” ze staropolską gościnnością i zwrócił należytą uwagę na kluczową rolę dworów w kultywowaniu polskich tradycji narodowych i budowaniu naszej tożsamości narodowej, bo dwór polski „ileż serc zaszczepił miłością do Ojczyzny szczególną…”.

Dwór w Modlnicy
Dwór w Modlnicy - fot. commons.wikimedia.org/
Dwór w Petrykozach
Dwór w Petrykozach - fot. muzeaprywatne.blogspot.com

 

 

 








sobota, 24 czerwca 2017

Dwory polskie w Wielkim Księstwie Poznańskim

KobylnikiLeonard Durczykiewicz


Volumina.pl 2015
















Książkę otrzymałam dzięki uprzejmości sklepu https://stylowydwor.pl/ 
i portalu http://budujemydwor.pl/ 

Fotograficzna pasja

     Syn małomiasteczkowego szewca, ojca wielodzietnej rodziny, pod koniec XIX wieku parał się zawodowo fotografią, która z czasem stała się jego pasją. Jeszcze przed ukończeniem trzydziestego roku życia Leonard Durczykiewicz postanowił utrwalić wizerunki polskich posiadłości położonych w Wielkim Księstwie Poznańskim. Zauważył bowiem, że „dwory i dworki szlacheckie – owe świadki dawnej świetności, z dniem każdym uszczuplają się już to przez przebudowywanie historycznych siedzib  naszych przodków, już to przez rozbieranie i stawianie nowych”. Własnym nakładem wydał album zawierający krótkie opisy i zdjęcia ponad dwustu dworów, pałaców i zamków. Kilkuzdaniowe charakterystyki dostarczyły interesujących informacji pozyskanych z dokumentów grodzkich, kościelnych oraz od samych właścicieli domostw i wniosły duży ładunek emocjonalny. Młody polski patriota wielokrotnie wyrażał żal i rozgoryczenie z powodu częstych przypadków rekwirowania (dziś powiemy wrogich przejęć) szlacheckich gniazd rodzinnych przez pruskiego zaborcę, a to drogą konfiskaty, a to drogą subhasty (przymusowej licytacji majątku). Prastare polskie siedliska datowane w dokumentach nawet na XIII wiek, świadkowie dumnej historii Rzeczypospolitej, skonfiskowane przez kolonizatorów, nie rzadko odkupowane były przez rodzinę prawowitych właścicieli, np. Boników, Odrowąż. Bywało i tak, że rodzina po latach odkupiła dobra przekazane zakonowi np. przez Rafała Taczanowskiego dziedzica Taczanowa. Miało miejsce i inne wydarzenie, gdy skonfiskowany przez prusaków majątek Winna Góra Napoleon nadał generałowi Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu.

Dostojnicy papiescy

     Wspomnieć należy, że wśród właścicieli posiadłości powtarzają się nazwiska pierwszych rodów Wielkopolski - Chłapowskich, Działyńskich, Mielżyńskich, a także nazwiska, które dziś wywołują u czytelnika tęsknotę do czasów bezpowrotnie minionych, jak Bnin-Bnińskich czy de Sprowa-Sprowscy. Właściciele wielkopolskich pałaców byli ludźmi wysoko urodzonymi, wykształconymi, piastującymi ważne stanowiska. Moją uwagę zwrócili ziemianie sprawujący urząd tajnego szambelana J. Św. Ojca Świętego Piusa X, np. Tadeusz Jackowski z Wronczyna, oraz tajnego podkomorzego J. Św. Ojca Świętego Leona XIII „di cappa e spada” (miecza i peleryny) Hektora Kwileckiego z Kwilcza.

Winna Góra
Winna Góra
Taczanów
Taczanów














niedziela, 8 stycznia 2017

Dwory i pałace na Kresach Wschodnich. Między Niemnem a Bugiem

Liszki - dwór de VirionówKatarzyna i Jerzy Samusikowie 


Fundacja Sąsiedzi 2012









Od medycyny do Kresów

     Album o dworach i pałacach pogranicza polsko-białoruskiego jest dziełem państwa Samusików, absolwentów Akademii Wychowania fizycznego, zawodowo związanych z medycyną, a prywatnie pasjonatów podróżowania. Pięknie wydana publikacja opisuje niemal czterdzieści zabytkowych obiektów obecnie znajdujących się w granicach  obwodu grodzieńskiego i brzeskiego na Białorusi. Autorzy tekstu książki są jednocześnie autorami większości barwnych fotografii przedstawiających szlacheckie i magnackie siedziby. Brakuje tylko, umieszczanych w tego typu wydawnictwach: indeksu, bibliografii czy spisu treści. Dobrze się stało, że zastosowano alfabetyczny układ budowli oraz skrócone angielskie wersje ich opisów.

Kołchoz, sowchoz, sielsowiet

     Kilkustronicowe charakterystyki budowli zawierają opis ich wyglądu zewnętrznego, z fachowym nazewnictwem elementów architektonicznych, układu pomieszczeń z ich przeznaczeniem i wyposażeniem oraz struktury założenia dworsko-parkowego z zabudowaniami gospodarczymi. Autorzy położyli duży nacisk na przybliżenie czytelnikom dziejów rezydencji, nie zapominając o ich zmieniających się właścicielach. Historia Rzeczypospolitej odcisnęła piętno na losach siedlisk polskości, jakimi przez wieki były dwory i pałace. Przeszłość gniazd rodzinnych można podzielić na okres przedrozbiorowy, rozbiorów, popowstaniowy, I wojny światowej, międzywojnia. Wrzesień 1939 roku przerwał wielowiekowe funkcjonowanie dworów i pałaców jako siedzib rodowych. Hitlerowska i bolszewicka okupacja zmiotły z powierzchni ziemi większość z nich, a ich ostatni właściciele najczęściej tracili życie trwając na swych placówkach. W efekcie zakończenia II wielkiej wojny, w byłych już ziemiańskich dworach, umieszczano dyrekcje kołchozów, sowchozów i innych sielsowietów, natomiast w arystokratycznych posiadłościach szkoły, szpitale i sanatoria. Dzięki podróżom Katarzyny i Jerzego Samusików dowiadujemy się, w jakim stanie znajdowały się wspominane obiekty przed publikacją albumu w roku 2012. Niektóre z nich, np. wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO zamki Radziwiłłów w Mirze czy Nieświeżu, są odbudowywane i rekonstruowane przez państwowych mecenasów i fundatorów. Renowacja innych odbywa się z inicjatywy władz lokalnych, umieszczających w nich instytucje publiczne, jak np. biblioteka w Hnieznie (dwór Tarasowiczów), muzeum w Prużanie (pałacyk Szwykowskich), dom kultury i bank w Świsłoczy (pałacyk Krasińskich). W gorszej sytuacji znajdują się obiekty zakupione przez prywatnych sponsorów, którzy na ogół nic nie robią w kierunku ratowania niszczejących budowli. 

Bogudzięki - dwór Buttowt-Andrzeykowiczów - elewacja ogrodowa
Bogudzięki - dwór Buttowt-Andrzeykowiczów
Albertyn - Pałac Pusłowskich
Albertyn - Pałac Pusłowskich











czwartek, 7 lipca 2016

Pałace i dwory


Wydawnictwo FENIX - 2015


 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Czy ryzalit i pilaster to to samo?

     Harmonijna kompozycja albumu „Pałace i dwory” wydawnictwa Fenix dostarcza czytelnikowi, poza wspaniałymi fotografiami obiektów architektonicznych, ich wykaz wraz z mapą Polski, na której je zaznaczono. We wstępie do publikacji autor tekstu, Tomasz Hankiewicz, skrótowo przedstawił dzieje historycznych budowli, zwracając uwagę na ich styl architektoniczny, przeznaczenie i rolę, jaką odegrały w historii Rzeczypospolitej. Geograficzny układ prezentowanych obiektów rozpoczynają dygresje na temat regionalnej specyfiki wznoszonych przez wieki budowli z jej historycznym uzasadnieniem. Bardzo wartościowym elementem książki jest Słowniczek terminów, pomagający w lepszym zrozumieniu charakterystyki pałaców i dworów. Dzięki niemu czytelnik potrafi właściwie odczytać opisy z nagromadzonymi terminami architektonicznymi, jak np. ryzalit, tympanon, portyk, pilaster. Autorzy objaśnień do zdjęć posiadłości położyli nacisk na objaśnienie elementów fasady, konstrukcji dachu budynku, rozplanowania otaczającego parku oraz przebudowy i rozbudowy obiektów w dalekiej przeszłości. Natomiast mniej miejsca przeznaczono na przybliżenie losów obiektów w połowie XX wieku, przypuszczając, iż ktoś mógłby posądzić autorów o nadmierne mitologizowanie zagłady polskich posiadłości przez obydwu okupantów. Nieczęsto więc pojawiły się wpisy: „Pałac nie przetrwał ofensywy Armii Czerwonej z 1945 r.” lub „W 1945 r. stacjonujący w pałacu Rosjanie zabrali sprzęty, które pozostały po ostatnim lokatorze… a następnie podpalili budowlę”.
Zamek w Mosznej
Zamek w Mosznej

Czy Disney widział zamek w Mosznej?

     Wyobraźnia naszych przodków pozwoliła im budować zamki, pałace i dwory nieszablonowe obok tych klasycznych, o doskonałych proporcjach, stylizowanych na budowlach starożytnych. Nietuzinkowy, fantazyjny zamek w Mosznej ze swymi dziewięćdziesięcioma dziewięcioma wieżami przywodzi na myśl zamki powstałe w Disneylandach. Co prawda uważa się, że inspiracją dla nich był zamek Neuschwanstein (Łabędzi Zamek) w Bawarii, ale nie można wykluczyć, że to śląska twierdza podsunęła bajkowy pomysł Disneyowi.
     Pałacowe komnaty magnackich rezydencji nie zawsze przedstawiały  klasyczne rozwiązania wystroju wnętrz. Projektowane i wznoszone przez największych mistrzów sztuki architektonicznej ówczesnej Europy realizowane były na zamówienie polskich arystokratów o szerokich zainteresowaniach. Pomieszczenia pałacowe przybierały nierzadko zadziwiające i niecodzienne formy. W rydzyńskim pałacu w Wielkopolsce powstała wyjątkowo bogato ozdobiona barokowa Sala Morska ze sztukateriami ukazującymi m.in. orszak Posejdona. Zamek w Kórniku zaś wyróżnia się m.in. egzotyczną Salą Mauretańską nawiązującą dekoracjami do Dziedzińca Lwów w Alhambrze. Natomiast Augustyn Gorzeński swój pałac w Dobrzycy polecił zaprojektować korzystając z symboliki masońskiej, a zatem zbudowany został na planie węgielnicy – jednego z wolnomularskich znaków.

Zamek w Kórniku - Sala Mauretańska
Zamek w Kórniku - Sala Mauretańska
Zamek w Rydzynie - Sala Morska
Zamek w Rydzynie - Sala Morska


















sobota, 30 kwietnia 2016

Dwory polskie – Najpiękniejsze posiadłości ziemskie

Wydawnictwo DRAGON 2011













 

 

 

Dzieje, architektura, wyposażenie

     Nośny tytuł albumu wydawnictwa DRAGON „Dwory polskie – Najpiękniejsze posiadłości ziemskie” zapowiadał sentymentalną wędrówkę po urokliwych gniazdach rodzinnych naszej Ojczyzny. A tymczasem… Chciałabym wiedzieć według jakiego klucza wybierane były przez autora? redaktora? obiekty, których skąpe charakterystyki znajduje czytelnik w publikacji albumowej. Autor tekstów zamieszczonych w książce – Marcin Pielesz – historyk z wykształcenia, z konieczności ograniczył do minimum przekazywane o posiadłościach informacje, ustępując miejsca na stronach publikacji profesjonalnym fotografiom siedzib. Udało mu się jednak przedstawić krótko historię dworu polskiego oraz cechy jego architektury i wyposażenia a także scharakteryzować jego mieszkańców. Bardzo plastyczne opisy zewnętrznego wyglądu dworów pozwalają odnaleźć na zdjęciach przywoływane elementy architektoniczne. Ułatwieniem w rozumieniu fachowego języka objaśnień może okazać się lektura studium Macieja Rydla zatytułowana „Dwór – polska tożsamość”.

Nagłowice Mikołaja Reja
Nagłowice Mikołaja Reja

Kolorowy "Dom pański"

     W części teoretycznej opracowania Marcin Pielesz przypomina jak, to „Mądrym zwyczajem staropolskim przestrzegano, aby dwór był budowany «na jedenastą godzinę», to jest aby jego czoło czyli fasada frontowa miała pełne słońce w tej porze dnia, kiedy ono nie dobiega jeszcze samego południa”. Autor wyjaśnia również jakie było przeznaczenie poszczególnych pomieszczeń w typowym dworze, nie omijając tych o zagadkowo brzmiących nazwach, jak np. alkierz, apteczka, sklep, buduar. Celem właściwej identyfikacji pomieszczeń stosowano „barwne” nazewnictwo „Każdy pokój miał swoje właściwe barwy. Salon białą, bawialny niebieską, sypialny zieloną, jadalny żółtą”. Odrębną budowlę jaką był „dom pański” otaczały zabudowania gospodarcze o bardziej lub mniej oczywistych funkcjach, chociażby oficyna, sernik, spichlerz, lamus tzn. „Komora na podwórzu mocna, w obie drzewo zbudowana, obwarowana na kształt skarbnicy”.

Radziejowice - bywał tu Jerzy Waldorff
Radziejowice - bywał tu Jerzy Waldorff

poniedziałek, 28 grudnia 2015

Kresy – najpiękniejsze miejsca i budowle

Wydawnictwo Dragon

2012










 

Nieprzeciętne

Twierdza Chocim - obecnie na terytorium Ukrainy
Twierdza Chocim - obecnie na terytorium Ukrainy
Twierdza w Kamieńcu Podolskim - obecnie na terytorium Ukrainy
Twierdza w Kamieńcu Podolskim - obecnie na terytorium Ukrainy


   










 

     Wydawnictwo Dragon opublikowało w serii IMAGINE album zatytułowany „Kresy – najpiękniejsze miejsca i budowle” i zgodnie z zapowiedzią przedstawiło wybrane miejscowości a w nich „wybitne dzieła architektury”. Ponieważ w ostatnich latach tematyka Kresów Wschodnich Rzeczypospolitej stała się bardzo modna (patrz „Kresy II Rzeczpospolitej” autorstwa M. Koprowskiego, „Kresy – najpiękniejsze zakątki” autorstwa A. Dylewskiego, „Kresowa Atlantyda” autorstwa S.  Nicieji) sięgając po książkę Dragona obawiałam się, że będzie ona kolejnym przeciętnym wydawnictwem komercyjnym wykorzystującym edytorski trend. Moje obawy okazały się jednak płonne. Album jest od początku do końca przemyślanym opracowaniem, którego przejrzysta kompozycja ukazuje kresowe miejscowości obecnie znajdujące się na terytorium Litwy, Łotwy, Białorusi i Ukrainy, umiejscawiając je na mapkach tych rejonów. Kwintesencją albumu są naturalnie kolorowe, profesjonalnie wykonane fotografie, ukazujące urokliwe zakątki, majestatyczne siedziby i natchnione świątynie.

sobota, 5 września 2015

Dwory i dworki w II Rzeczpospolitej


 Marcin K. Schirmer 

 SBM 2012








Marcin Konrad Schirmer

    „Dwory i dworki w II Rzeczpospolitej” opisał i przedstawił na archiwalnych fotografiach Marcin Konrad Schirmer będący prezesem Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego. Dziadek autora – Wacław – był właścicielem majątku Jeziorko w powiecie łomżyńskim do września 1939 roku, kiedy to sowieckie NKWD wypędziło go z własnej posiadłości, wywiozło na wschód i wszelki słuch po nim zaginął. Podobny los spotkał tysiące polskich właścicieli dworów i dworków, którzy pozbawieni zostali miejsca zamieszkania i środków do życia przez okupantów niemieckich i sowieckich w latach 1939 – 45 np. Eustachy Sapieha i jego Spusza.

Jeziorko
Jeziorko - ziemianie.org.pl

Prezydent Zamościa

     Marcin K. Schirmer w niezwykle przemyślany i uporządkowany sposób przedstawia w omawianej pozycji całokształt zagadnień dotyczących funkcjonowania polskich dworów, ich właścicieli i mieszkańców, sposobu życia tychże oraz roli i znaczenia ziemiaństwa w kultywowaniu tradycji patriotycznych w zniewolonej i wolnej Polsce. Publikacja wydawnictwa SBM z 2012 roku dostarcza czytelnikowi ciekawych danych w rozdziale „Struktura wielkiej własności ziemskiej”. Posiadłością o największej powierzchni (190 tysięcy hektarów) była ordynacja zamojska z siedzibą w Zwierzyńcu należąca do XV ordynata hrabiego Maurycego Zamoyskiego. Nota bene, jego wnuk Marcin Zamoyski przez kilkanaście lat  piastował urząd prezydenta Zamościa. 

Petrykozy
Petrykozy - ospskuly.com
Sierpc
Sierpc










niedziela, 29 marca 2015

Polityka w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, Artur Grottger, Olga Boznańska




Czy szóste piętro w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie to miejsce na prawdziwy teatr?

    Nie! Zaadaptowana sala koncertowa w prześmiesznym darze narodu radzieckiego, która nie posiada tradycyjnych balkonów czy eleganckiego foyer, gdzie antrakt nazywany jest przerwą, mizernie udaje klasyczny teatr. Może w takich „okolicznościach przyrody” powinno się wystawiać spektakle współczesne, które nie wymagają klasycznej oprawy nie tylko na scenie ale i poza nią?
    „Teatr to dziwny, teatr jedyny…”, jak zaśpiewałby Marek Grechuta, Teatr 6.piętro Michała Żebrowskiego i Eugeniusza Korina pokusił się o adaptację mniej znanego dramatu Włodzimierza Perzyńskiego zatytułowanego „Polityka”.

 

Polskie Piekiełko

    Włodzimierz Perzyński jako dramatopisarz okresu Młodej Polski zasłynął trzema utworami scenicznymi: Lekkomyślna siostra, Aszantka, Szczęście Frania, ośmieszającymi i piętnującymi drobnomieszczańskie społeczeństwo początku XX w. W roku 1919 Włodzimierz Perzyński popełnił sztukę „Polityka” wpisującą się w nurt political fiction a poświęconą Polskiemu Piekiełku z jego prywatą, zawiściami, niechęcią do kompromisu, kłótliwością, krytykanctwem osadzonymi w realiach Sejmu Ustawodawczego (1919-1922).

Chciałoby się jednak zapytać podobnie do wcześniejszego postu:

 „Czy absurdy Polski międzywojennej się przeterminowały?” 

 

wtorek, 24 lutego 2015

Kresy w II Rzeczpospolitej

Kresy w II Rzeczpospolitej - Marek A. Koprowski
Kresy w II Rzeczpospolitej - Marek A. Koprowski

Kresy w II Rzeczpospolitej

Marek A. Koprowski

Wydawnictwo SBM 2012






 

Polska to obwarzanek: Kresy – urodzajne, centrum – nic.


     Tym wyrażeniem zdefiniował Kresy Józef Piłsudski. Polak urodzony na Litwie, który wydobył Polskę z niebytu, nie docenił wartości część środkowej Polski albo przeszacował walory jej Kresów. Ale czy istotnie możliwe jest wyolbrzymienie roli Kresów w podtrzymywaniu naszej tożsamości narodowej, zrozumieniu istoty polskości i wyjątkowego umiłowania Ojczyzny przez nas Polaków? Nazwę Kresy, dla oznaczenia dawnych ziem polskich na wschodzie, zawdzięczamy Wincentowi Polowi, autorowi m.in. poematu Mohort i Pieśni o ziemi naszej
     „Kształtowanie się Kresów w II Rzeczpospolitej” nie przebiegało bezproblemowo gdyż scalanie Polski z obszarów trzech odrębnych zaborów napotykało wyjątkowe trudności. Terytoria po zaborach austriackim, pruskim i rosyjskim różniło wszystko, jednakże łączył je wspólny naród i jego wola wskrzeszenia Wielkiej Rzeczypospolitej Polskiej. Naczelnik państwa preferował koncepcję powstania federacji Polski z niepodległą Białorusią, Ukrainą i Litwą, która to federacja miałaby charakter propolski i antyrosyjski. Koncepcja inkorporacyjna, stworzona przez Endecję z Romanem Dmowskim, zakładała wcielenie do Polski dawnych rosyjskich guberni oraz Podola i Wołynia. Obydwie koncepcje miały zwolenników i przeciwników ścierających się na froncie walki o nową Polskę.

Wilno
Wilno
Zbaraż
Zbaraż








Niezgodność ze źródłami!


     Kolejne lata po odzyskaniu przez Polskę niepodległości były jeszcze dalekie od czasów pokoju i wypełnione wojną z Zachodnioukraińską Republiką Ludową (1918-1919) oraz wojną polsko – bolszewicką (1919-1920). Ostateczne granice Polski na wschodzie wyznaczył tzw. Traktat ryski zawarty 18 marca 1921 roku w Rydze (rokowania rozpoczęto już 21 września 1920 roku!). Wcześniej, w październiku 1920 roku, na Litwie miał miejsce tzw. bunt Żeligowskiego, który przywrócił Wilno Polsce.
Niezrozumiałe są zatem zdania ze str. 35 książki „Kresy W II Rzeczpospolitej”:
„Zanim doszło do <<buntu Żeligowskiego>>, traktat ryski wyznaczył ostatecznie polskie granice wschodnie”
I następne zdanie:
„Porozumienie zostało zawarte w Rydze 21 września 1921 roku, po długich negocjacjach.”
Historyczne źródła podają, że podpisanie traktatu ryskiego nastąpiło o godz. 20.30 dnia 18 marca 1921 roku, natomiast Żeligowski prowadził akcję wyzwalania Wilna w 1920 roku. Dwie nieścisłości w jednym akapicie – to nie rokuje książce najlepiej! Odmiana "Rzeczypospolitej" brzmi według mnie lepiej niż stosowana w książce "Rzeczpospolitej".

Trembowla
Trembowla
Wilno - Ostra Brama
Wilno - Ostra Brama