Mazowsze
Wschodnią część województwa mazowieckiego odwiedziłam w lipcu korzystając z zaproszenia do Dworu Gałki na imprezę artystyczną „Mazowsze w centrum Europy” z cyklu Koncerty w Pałacach i Dworach Mazowsza. Obejrzałam siedem dworów, trzy pałace i jeden zamek oraz kilka zabytkowych budowli w Siedlcach, w tym Muzeum Diecezjalne.
Dwory
Chlewiska
W Chlewiskach znajduje się Dom Pracy Twórczej „Reymontówka”. Dwór wybudowano w poł. XIX w. dla rodziny Różańskich. Następnie właścicielem majątku został ichtiolog Józef Helbich, który założył tu stawy rybne. W 1926 r. dworek wraz z 300 ha gruntów kupiła wdowa po Władysławie Reymoncie, Aurelia. Za jej czasów Chlewiska przeżywają okres największej świetności. W 1981 r. powołano tutaj Dom Pracy Twórczej. Za dworem postawiono popiersie Władysława Reymonta. We dworze organizuje się: plenery i warsztaty artystyczne, narady, szkolenia, konferencje, wczasy, kolonie, koncerty, wystawy, uroczystości rodzinne, pikniki itp.
Miętne
Michał Staniukowicz w latach 1840–1842 wybudował
obecny budynek dworu. Po jego śmierci majątek odziedziczył syn Michał. W
roku 1915 w dworze przebywał Józef Piłsudski. W 1924 roku Prezydent
Rzeczypospolitej Polskiej Stanisław Wojciechowski otworzył w budynku dworu
Szkołę Rolniczą Męską im. Stanisława Staszica, która funkcjonowała tam do
1977 roku. Potem jej miejsce zajęło przedszkole.
Po roku 1981 dwór
opustoszał. W latach 1997–2002 zostały przeprowadzone gruntowe prace
remontowe. Po modernizacji miała tu swoją siedzibę Agencja
Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Od 2016 roku funkcjonuje tu
Powiatowe Centrum Kultury i Promocji. Zabytkowy dwór otoczony jest parkiem
z XIX wieku. Z pierwotnego układu zabytkowego zachowała się
piękna aleja lipowo-dębowa z najstarszymi drzewami liczącymi ponad 300
lat.
Somianka
Dwór somiankowski pobudowano w pierwszej poł. XIX wieku wg projektu Adama Idźkowskiego. Dwór odbudowany został w latach 1996-2001. Zachowana została ciągłość prawa własności. Dwór w Somiance wrócił do swojej pierwotnej funkcji domu rodzinnego i taki trwa po dziś. Otwarty na wieś, wspiera miejscowe organizacje społeczne i podejmuje wszelkie aktywności kulturalne i historyczne, koncerty, kursy, uroczystości, warsztaty i seminaria.
Głosków
Dwór wybudowano w I poł. XIX w. dla rodziny Młyńskich lub Przebendowskich. W 1946 r. roku mieściła się w nim spółdzielnia produkcyjna. W 1965 r. rozpoczęto jego remont, znaleziono wówczas szable i pistolety ukryte w czasach powstania listopadowego. W 1978 r. obiekt został przejęty przez Marka Kotańskiego, który w budynku utworzył ośrodek terapeutyczny „MONAR”, do dziś pomagający osobom uzależnionym. W otoczeniu dwory znajdują się pozostałości parku oraz zabytkowych zabudowań gospodarczych: stodoły i spichlerza z XIX w.
Borowie
Dwór, zbudowany w początkach XIX wieku dla rodziny Moszyńskich. W otoczeniu dworu znajdują się pozostałości parku, duży staw oraz podjazd z gazonem pośrodku. Obecnie dwór jest siedzibą instytucji samorządowych, m.in. Urzędu Gminy. Zabytkowy dwór otoczony jest parkiem z XIX wieku.
Pałace
Niegów
Pałac Boży został wniesiony w 1876 roku dla Aleksandra Ihnatowicza. W 1931 roku resztówkę wraz z pałacem nabyło Zgromadzenie Sióstr Benedyktynek Samarytanek Krzyża Chrystusowego. Od tego czasu dawna siedziba Ihnatowiczów nosi nazwę „Samaria”. Przebudowa w 1980 roku zmieniła znacznie bryłę pałacu, gdyż podwyższono go o jedno piętro zacierając stylistykę dawnej siedziby ziemiańskiej. Dwór otacza piękny, zabytkowy park założony w XIX wieku.
Bedlno
Pałac w Bedlnie z 1920 roku należał do Jana Blocha, plantatora buraków cukrowych. Otoczony jest parkiem, w którym znajdują się dwa stawy. Po zakończeniu II Wojny Światowej we dworze ulokowano szkołę. W latach 90-tych dwór przeszedł w ręce prywatne, a w roku 1996 przeszedł gruntowny remont.
Liw
Gotycki murowany książęcy zamek wzniesiono przed 1429 r. jako strażnicę graniczną na sztucznej wyspie otoczonej bagnami Liwca – granicznej rzeki Mazowsza i Litwy. Gruntownie przebudowany go w XVI i XVII. Obecnie zespół zamkowy składa się z wieży i murów pozostałych z zamku zniszczonego podczas potopu szwedzkiego i wojny północnej, barokowego dworu starostwa liwskiego z 1782 r. oraz piwnic gotyckich Domu Wielkiego. Od 1963 r. jest siedzibą Muzeum Zbrojowni na Zamku w Liwie, które prezentuje militaria z całego świata. Zbiory zawierają kolekcje malarstwa i grafiki, portrety sarmackie, sceny batalistyczne, wizerunki wodzów. Wystrój wnętrz dopełniają zabytkowe meble i tkaniny. W gotyckich piwnicach lokowane są wystawy czasowe, obecnie „Tadeusz Kościuszko (1746-1817) Naczelnik Wolności".
Siedlce zabytki cd
Siedlce położone są na Podlasiu Południowym, ale
historycznie należały do ziemi łukowskiej (Małopolska) na Wysoczyźnie
Siedleckiej. Siedziba rzymskokatolickiej kurii diecezji siedleckiej. Prawa
miejskie Siedlce otrzymały w 1547 roku. Zniszczone przez Szwedów w XVII w.
Odrodzenie miasta nastąpiło w XVIII wieku za Aleksandry Ogińskiej z rodu
Czartoryskich (1730-1798). Miasto stało się ważnym ośrodkiem życia
towarzyskiego i kulturalnego w Polsce, gościło nawet króla Stanisława
Augusta Poniatowskiego.
Pozostałe zabytki Siedlec, których nie ma w
części o Podlasiu Południowym cz. 2.
Kuria Biskupia - zbudowany
w latach 1872-1873 przez Franciszka Modrzewskiego jako siedziba Towarzystwa
Kredytowego Ziemskiego.
Odwach (pomieszczenia dla straży
miejskiej) - wybudowany kosztem Aleksandry Ogińskiej przed 1787 r.
rozbudowano w 1834 r. Obecnie mieści Bibliotekę Miejską.
Narodowy Bank Polski
- Budynek wzniesiono w 1924 r. w stylu klasycyzmu akademickiego - budynków
użyteczności publicznej w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
Teatr – budynek wzniesiono w pierwszej ćwierci XIX w. Mieścił wozownie należące
do Aleksandry Ogińskiej. Obecnie - Urząd Stanu Cywilnego.
Pomnik "Marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu Budowniczemu Polski Odrodzonej 1930"
odbudowany i odsłonięty w 1990 r. ulokowany naprzeciw siedziby
Urzędu Miasta.
Muzeum Diecezjalne w Siedlcach (muzeum diecezji
siedleckiej) powstało w 1918 roku jako muzeum diecezji podlaskiej z
siedzibą w Janowie Podlaskim. W 1924 roku muzeum zostało przeniesione
(wraz z diecezją) do Siedlec. Siedzibą muzeum został budynek kurii
biskupiej. W 1991 roku zostało przeniesione do nowej siedziby przy ul.
Świrskiego. W latach 1992–1999 przeprowadzono w budynku gruntowne prace
adaptacyjne pomieszczeń dla celów muzealnych. Muzeum oficjalnie zostało
otwarte 1 czerwca 2000 roku. 15 października 2004 roku została w nim
uroczyście otwarta ekspozycja obrazu „Święty Franciszek otrzymujący
stygmaty”, którego autorstwo przypisywane jest El Grecowi.
Ekstaza św. Franciszka - El Greco
W 1964 roku obraz wiszący na ścianie plebanii Parafii Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Kosowie Lackim, odkryły pracownice Instytutu Sztuki Polskiej Akademii Nauk, prowadzące inwentaryzację zabytków sztuki. W 1974 roku przeprowadzono badania (m.in. mikrochemiczne, rentgenowskie i spektrograficzne) oraz konserwację obrazu w Pracowni Konserwacji Zabytków w Warszawie. Od 15 października 2004 roku obraz "Ekstaza świętego Franciszka" jest prezentowany na ekspozycji stałej Muzeum Diecezjalnego w Siedlcach. Stało się to możliwe dopiero po przystosowaniu budynku do eksponowania tak cennego obrazu (adaptacji i systemów zabezpieczeń).
O wizycie w pozostałych zabytkach (Gałki, Mościbrody,
Garwolin-Zawady, Dębinki, Chrzęsne) będzie napisane dalej…
*
zdjęcia własne CANON EOS 1300D
