Echa Młodej Polski

red. S. Borowiak, S. Kuźnicka

Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy 2017

Młodopolskie fascynacje Dobrzycy

    Coraz częstsze przypadki wypożyczania przez prywatnych kolekcjonerów dzieł sztuki dla celów wystawienniczych sprawiają, że miłośnikom malarstwa, grafiki czy też rzeźby nadarza się niejednokrotnie okazja do zobaczenia prac wcześniej niewidzianych, szerzej nieznanych, bądź zapomnianych. Tak się też stało w przypadku wystawy „Echa Młodej Polski. Malarstwo przełomu XIX i XX wieku z kolekcji prywatnej” łódzkiego kolekcjonera. Większość zgromadzonych w galerii obrazów pokazywana jest publicznie po raz pierwszy. 
    Katalog towarzyszący wystawie, którą podziwiałam w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy to publikacja, która wpisuje się w znany schemat wydawnictw towarzyszących ekspozycjom muzealnym. Widać jednak, że ambicje jej redaktorów: Stanisława Borowiaka i Sylwii Kuźnickiej, sięgają znacznie dalej. Folder ten powstał w oparciu o katalog wystawy "Młodopolskie fascynacje. Malarstwo końca XIX i pierwszej połowy XX wieku z kolekcji prywatnej” pod redakcją Moniki Nowakowskiej, wydany w Łodzi w 2013 roku. Podjęto w nim próbę ukazania Młodej Polski nie jako zamkniętego rozdziału historii sztuki, ale jako zjawiska wciąż żywego — odbijającego się echem w prywatnych zbiorach, wrażliwości kolekcjonerów i spojrzeniu współczesnego odbiorcy.

 

Estetyczna podróż w przeszłość

    Dobrzycki Katalog prezentuje wybór dzieł malarskich pochodzących z powyższej wystawy – kolekcji prywatnej. Czytelnik zyskuje wgląd w świat sztuki zazwyczaj niedostępny dla publiczności. To nie tylko estetyczna podróż w przeszłość, ale także dokumentacja zjawiska kolekcjonerstwa, które pełni dziś ważną rolę w zachowywaniu narodowego dziedzictwa. Łączy sferę prywatną i publiczną, przypominając, że historia sztuki to nie tylko opowieść muzeów, ale i pasji indywidualnych ludzi.Jednym z największych atutów publikacji jest różnorodność przedstawionych artystów i dzieł. Nie ograniczono się tu do ikon epoki, takich jak Józef Mehoffer, Leon Wyczółkowski czy Jacek Malczewski. Zamiast tego zaproponowano szersze spojrzenie — obejmujące również twórców drugiego planu, których prace nierzadko dorównują poziomem artystycznym słynnym dziełom. Dzięki temu katalog nie tylko dokumentuje, ale i poszerza granice kanonu Młodej Polski, proponując nowy sposób opowiadania o epoce przejścia: między tradycją a nowoczesnością, symbolizmem a realizmem, duchem narodowym a indywidualizmem artysty.
    Warstwa tekstowa katalogu pozwala czytelnikowi zagłębić się w kontekście historycznym epoki. Nie są to suche opisy, lecz refleksje osadzone w świadomości przemian społecznych i artystycznych końca XIX wieku. Autorzy tekstów pokazują, że prąd ten nie był jednolitym stylem, a samo wydawnictwo „Echa Młodej Polski” nie zadowala się rolą albumu z obrazkami. To publikacja, która próbuje opowiedzieć o Młodej Polsce w sposób świeży i otwarty — przez pryzmat prywatnych zbiorów, gdzie sztuka żyje własnym rytmem. Publikacja jest nie tylko pamiątką wystawy, ale i inspiracją do rozmów o tym, czym jest sztuka zakorzeniona w narodowej tradycji, będąca integralną częścią rodzimej kultury.

* zdjęcia własne z książki

Wypoczynek w dworach i pałacach

Robert Pasieczny

Wydawnictwo Hachette 2008

Zaproszenie do podróży w czasie

 

    Istnieje coraz liczniejsza grupa osób, która zamiast tłumu turystów w kurortach wybiera urokliwe miejsca z duszą. I właśnie do nich skierowana jest książka Roberta Pasiecznego „Wypoczynek w dworach i pałacach” opowiadająca o obiektach zabytkowych, które dziś mieszczą hotele i pensjonaty. Większość z nich oferuje klimatyczne stylowe wnętrza, czy to w kameralnych dworach czy okazałych pałacach, pozwalające wędrować w przeszłość i odkrywać inny styl życia.
    Już sam tytuł zdradza, że nie mamy do czynienia ze zwykłym przewodnikiem. To raczej zaproszenie do podróży w czasie – do Polski szlacheckiej, ziemiańskiej i magnackiej, która wciąż odzywa się echem w setkach zachowanych rezydencji. Autor zebrał w jednym tomie informacje o ponad 160 dworach i pałacach, które dziś pełnią rolę hoteli, pensjonatów czy centrów konferencyjnych. Dzięki temu czytelnik dostaje nie tylko lekcję historii, ale i praktyczny poradnik turysty: dokąd pojechać i gdzie się zatrzymać.

Inspiracje dla turystów 

    Największą zaletą książki jest jej hybrydowy charakter. Robert Pasieczny nie ogranicza się do suchego katalogu adresów. Każdy obiekt opisuje w kontekście historycznym, odpowiadając na pytania: kto tu mieszkał, jakie wydarzenia rozgrywały się w murach rezydencji, jakie legendy i anegdoty przetrwały. To właśnie te opowieści sprawiają, że czytając o kolejnych dworach, ma się ochotę natychmiast spakować walizkę i ruszyć w drogę. Bo czyż nie brzmi kusząco perspektywa noclegu w miejscu, gdzie dawniej bywali arystokraci, ziemianie albo znani pisarze?
    Należy też zwrócić uwagę na stronę wizualną publikacji, która została bogato zilustrowana fotografiami, które nie tylko uzupełniają opisy, ale same w sobie stanowią zachętę do odwiedzin. Oglądając zdjęcia, można się przekonać, jak różnorodne są polskie dwory i pałace – od skromnych dworów szlacheckich po monumentalne rezydencje. Nie do przecenienia jest obecność mapy z zaznaczonymi zabytkami omawianymi w tekście oraz map poszczególnych regionów Polski. 

    Pod kątem praktycznym „Wypoczynek w dworach i pałacach” również się sprawdza. Autor zamieścił dane kontaktowe, informacje o standardzie pokoi oraz lokalizację budowli na mapie. To ważne, bo książka powstała w czasach, gdy internetowe wyszukiwarki hoteli nie były jeszcze tak rozwinięte jak dziś. Oczywiście, część danych może się zdezaktualizować, jednak mimo to przewodnik pozostaje użyteczny jako inspiracja i punkt wyjścia do dalszych poszukiwań. Interesujące są fragmenty dotyczące atrakcji turystycznych zlokalizowanych w okolicy każdego obiektu hotelowego, szczególnie zabytkowych zespołów budowli.

 

Polskie gniazda literackie

Marek Borucki

MUZA 2009

Miejsca, jak odcisk palca

    Marek Borucki w książce "Polskie gniazda literackie" zabiera czytelnika w podróż po miejscach związanych z życiem i twórczością polskich pisarzy. Jego publikacja to wędrówka przez przestrzenie, w których literatura polska kiełkowała, dojrzewała, a czasem dogorywała w trudnych warunkach historycznych. To nie tylko album z fotografiami, ale przede wszystkim zbiór 28 esejów, w których autor łączy biografie literatów z historią ich domów, pracowni i dworków i pozwala zobaczyć, że te miejsca są niczym odcisk palca — niepowtarzalne, zrośnięte z życiem i dziełem swoich mieszkańców.

 

 

„Gniazdo” jako metafora

    W słowie Od Autora pojawia się zdanie: „Gniazdo literackie to dom i pracownia twórcy, ale często też niezwykle ważny element inspirujący twórczość”. Gniazdo to coś więcej niż dom. To miejsce, z którego się wyrasta, do którego się wraca, które karmi i nadaje tożsamość. Marek Borucki udowadnia, że dla literatury polskiej gniazda te były fundamentem. Często miały charakter symboliczny: dwór szlachecki jako mikrokosmos polskości, kamienica miejska jako świadek przemian społecznych, czy skromna chata, gdzie w biedzie rodziły się wielkie idee.
    Każdy rozdział przedstawia jedno „gniazdo literackie” – przestrzeń, w której powstawały utwory i kształtowała się tożsamość pisarza. Historyk opisuje zarówno życie codzienne autorów, jak i losy samych budynków. Ważne jest to, że pisarz nie ogranicza się do suchych faktów. Wplata anegdoty, cytaty, a także refleksje o tym, jak mieszkanie oddziałuje na twórczość. Dzięki temu czytelnik widzi wyraźnie, że dom czy dwór to nie tylko tło, ale część literackiego świata.

250 lat Pałacu w Czerniejewie

 

Czerniejewo - wrzesień 2025

250 lat Pałacu w Czerniejewie

    20 września 2025 roku w Czerniejewie wydarzyło się coś, co przejdzie do lokalnej kroniki. Pałac, perła wielkopolskiej architektury klasycystycznej, obchodził swoje 250-lecie. Ta klasycystyczna rezydencja, wzniesiona w drugiej połowie XVIII wieku dla gen. Jana Lipskiego herbu Grabie, a następnie przez dwa stulecia związana z rodziną Skórzewskich, doczekała się obchodów, które łączyły naukę, kulturę i wspólne świętowanie. Rocznica przyciągnęła nie tylko mieszkańców miasta i gminy, ale też historyków, konserwatorów, artystów i zwykłych pasjonatów zabytków. Obchody były barwną mozaiką – od oficjalnej konferencji historycznej, przez koncerty, po wspólne świętowanie przy torcie i… sadzenie jubileuszowego dębu.

Konferencja historyczna – spotkanie z przeszłością

    Dzień rozpoczął się od konferencji naukowej, która zgromadziła gości w pałacowych wnętrzach – głównie w Sali Belkowej. Uczestniczyli w niej historycy, badacze, miłośnicy regionu i zaproszeni goście. Przemawiali m.in. burmistrz Miasta i Gminy Tadeusz Szymanek i przewodniczący Rady Miasta i Gminy Jan Kulpiński. Obaj podkreślali, że pałac nie jest martwym zabytkiem, lecz żywą częścią wspólnoty, symbolem trwania mimo burzliwych dziejów Polski.

    Wystąpienia obejmowały m.in.:

• Krzysztof Chomicz - Film "Pałac z góry"
• Violetta Nowak - Maria Balbina Seweryna - pierwsza hrabina w Pałacu
• Ks. dr hab. Jan Grzeszczak - Guwerner o swoim wychowanku. Rajmund Skórzewski we wspomnieniach ks.Claude'a Antoine'a Pocharda (1766-1833)
• Sławomir Zakrzewski - Skórzewscy a Onufry Kopczyński
• Witold Banach - W stronę radziwiłłowskiego kodu Marcela Prousta czyli zakwitający kwiatuszek ofiarą księcia Michała
• Jolanta Goszczyńska - Architektura Pałacu
• Antoni Łuszczak - Zaginione skarby. Wojenne losy zbiorów Pałacu w Czerniejewie
• dr Andrzej Prinke - Skarby czerniejewskiego Pałacu.

Zaprezentowano dzieło Onufrego Kopczyńskiego: „Grammatyka języka polskiego przez X. Onufrego Kopczyńskiego Piiara” Dzieło pozgonne, Pierwsze wydanie: Drukarnia Księży Pijarów, Warszawa 1817.

 

X Dobrzycka Konferencja Naukowa

 

Dobrzyca - wrzesień 2025

Jubileuszowa X Dobrzycka Konferencja Naukowa – wrzesień 2025

    W dniach 4–6 września 2025 roku w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy odbyła się dziesiąta edycja Dobrzyckiej Konferencji Naukowej. To cykliczne wydarzenie od lat stanowi jedno z najważniejszych spotkań badaczy dziejów ziemiaństwa, muzealników oraz edukatorów kultury. Jubileuszowa odsłona przyciągnęła szerokie grono uczestników, a jej program podzielono na trzy bloki tematyczne, ukazujące zarówno aktualne wyzwania współczesnego muzealnictwa, jak i nowe perspektywy badań nad historią rodzin ziemiańskich. Podczas trzech dni wygłoszono trzydzieści referatów.
    Pierwszy dzień, zatytułowany „Muzeum i edukacja. Problemy, wyzwania, szanse”, w całości poświęcono refleksji nad rolą muzeów w procesach edukacyjnych. Dyskutowano o konieczności dostosowywania programów do potrzeb różnych grup odbiorców, o metodach włączania osób ze szczególnymi potrzebami w życie kulturalne, a także o innowacyjnych sposobach prowadzenia działań edukacyjnych. Uczestnicy podkreślali, że współczesne muzeum powinno być przestrzenią otwartą, inkluzywną i aktywnie angażującą odbiorców w różnym wieku. Zainteresowanie tą częścią konferencji przerosło oczekiwania organizatorów – liczba miejsc wyczerpała się już pierwszego dnia.

 

    

VI Festiwal Historyczny „Tajemnice Trzech Stuleci”

 

Modliszewko - sierpień 2025

Tam, gdzie wiatr otwiera drzwi wspomnień

    Miniony weekend w Modliszewku należał do miłośników historii – tej nieoczywistej, pełnej sekretów, zagadek i dramatów XX wieku. VI edycja Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”, odbywająca się pod hasłem „W przestrzeni tajemnic i zbrodni… 1918–1948”, zgromadziła pasjonatów, badaczy i popularyzatorów historii Polski, którzy przez trzy dni dzielili się swoimi odkryciami. Na scenie pojawiło się kilkunastu prelegentów – od historyków sztuki i archeologów, przez właścicielkę kopalni złota i oficera policji, po pisarzy, muzealników i potomków bohaterów minionych czasów. W programie znalazły się opowieści o dworach i pałacach, o losach zapomnianych instrumentów, o zaginionych skarbach, a także o mrocznych kartach okupacji i wojennych zbrodniach. Obok nich były rozmowy filozoficzne, wspomnienia rodzinne i niezwykłe historie, wywołujące dreszcz emocji. To właśnie ta różnorodność sprawiła, że festiwal wyróżnia się na tle innych wydarzeń historycznych – będąc spotkaniem ludzi, którzy patrzą na przeszłość z różnych stron i potrafią o niej opowiadać w sposób barwny, dostępny i wciągający.

Piątek – otwarcie z klimatem i wystawą

    Inaugurację Festiwalu w podziemiach kościoła św. Jakuba Apostoła w Modliszewku stanowił wernisaż Radka Jaworskiego „Zapomniane”. Fotografie opuszczonych miejsc, wyciągnięte z mroku, ustawiły ton całej imprezy: historia to nie tylko książki i tablice pamiątkowe, ale także ruiny i cienie. Klimat miejsca i tematyka ekspozycji sprawiły, że od początku Festiwal uderzył w strunę refleksji i zadumy. Uroczyste otwarcie wystawy zaszczycili prominentni goście. 

Sobota – maraton tajemnic i emocji

Karol Soberski – Arystokracja na prowincji – sekrety, skarby i zagadki

  Gospodarz wydarzenia wprowadził audytorium w świat ziemiaństwa okolic Gniezna, świat niezwykłych postaci, ważnych dla regionu, a dzisiaj zapomnianych; świat ważnych wydarzeń, o których dzisiaj nikt nie pamięta; świat pięknych pałaców i dworów odwiedzanych przez najważniejsze osobowości lat 20. i 30.; świat dzieł sztuki, unikatowych zabytków, świat skarbów i tajemnic związanych z właścicielami ziemskimi i ich majątkami. Przekazał obraz właścicieli ziemskich, którzy ukrywali to, co mieli najcenniejsze (np. kolekcje dzieł sztuki czy kosztowności, ale i rodzinne archiwa), a co często do dziś pozostaje nieodnalezione.

    Karol Soberski (www.soberski.pl), pisarz, dziennikarz, dokumentalista, badacz lokalnej historii, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, redaktor naczelny portalu Pojezierze24.pl. Pomysłodawca i główny organizator I Międzynarodowej Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” (jest to kontynuacja Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” – jednego z największych w Polsce).  Prezes Instytutu Literackiego im. Marii i Franciszka Rubaszewskich. Autor przewodników turystycznych oraz książek o skarbach i tajemnicach, o ziemiaństwie i II wojnie światowej na pograniczu Wielkopolski, Kujaw i Pałuk. Od 2012 r. w ramach cyklu „Wędrówki z historią” oprowadza turystów po pałacach i dworach powiatu gnieźnieńskiego i żnińskiego oraz po najciekawszych historycznie miejscach (świątynie, miasteczka, wsie, itp.) w tym regionie. 

Od Nowego do Starego Sącza

 Małopolskie

 sierpień 2025

    Przedstawiam pozostałe zabytki małopolskiej krainy, odwiedzone przeze mnie w tym roku - okazałe pałace, klasztor (Pomnik Historii), skansen budownictwa regionalnego…

Nowy Sącz – powiat nowosądecki woj. małopolskie

    Sektor Sądeckiego Parku Etnograficznego "Miasteczko Galicyjskie", oddział Muzeum Ziemi Sądeckiej, jest rekonstrukcją galicyjskiej, małomiasteczkowej zabudowy z przełomu XIX i XX wieku. Obejmuje rynek i pierzeje z kilkunastoma domami. 

 

    Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu warto zobaczyć, aby cofnąć się w czasie i zasmakować atmosfery prowincji galicyjskiej przełomu wieków. Atrakcyjny zespół architektoniczno-urbanistyczny, składa się z kopii wartościowych, a nieistniejących lub nienadających się do przeniesienia obiektów historycznych, wybudowany w oparciu o nowoczesne technologie materiałowe. Ulokowane obiekty pełnią funkcje usługowe, handlowe i gastronomiczne, nawiązujące do dziejów małych miasteczek w okresie autonomii galicyjskiej. Wg https://www.miasteczko-galicyjskie.pl/