Podkarpacie - lipiec 2022
Od rezydencji do magazynu
Muzea zamkowe i pałacowe Polski
południowo-wschodniej należą do najpiękniejszych w Polsce z uwagi na ich
architekturę oraz prezentowane zbiory. Historia obeszła się
bezlitośnie z większością budowli mieszczących obecnie te placówki.
Definitywną cezurą w dziejach arystokratycznych rezydencji okazała się
być II wojna światowa. Bywały konfiskowane przez okupantów, niszczone przez
najazdy,
dewastowane przez barbarzyńców, trawione przez pożary, rabowane ze wszystkiego, co wartościowe. Po wojnie w
magnackich siedzibach umieszczano magazyny, stajnie, więzienia, szkoły, a
nawet poligon ćwiczebny straży pożarnej. Mimo tych tragicznych zaszłości
pieczołowicie, staraniem państwa, różnych instytucji i wielu ludzi, te
zabytkowe obiekty odbudowywano, rekonstruowano, rewitalizowano, dokonywano ich
restauracji, renowacji, konserwacji, etc. Dzięki temu, w XXI wieku, możemy
podziwiać
świadectwa kultury
i dziedzictwa narodowego naszej Ojczyzny.
Piękne i pożyteczne wędrówki
Każda z posiadłości jest na swój sposób wyjątkowa,
każda kryje w sobie tajemnice i z każdą wiążą się interesujące
fakty lub legendy. Wszystkie arystokratyczne siedziby stanowią
materialną spuściznę po przodkach, będącą naszym wspólnym dobrem
publicznym, inspirującym do umacniania tożsamości narodowej Polaków. Podsuwają
pomysły na łączenie pięknego (podziwianie zachwycających budowli i ich
wnętrz) z pożytecznym (poznawanie fascynujących dziejów Polski) podczas
wakacyjnych wędrówek po naszym kraju. Najcenniejsze
polskie rezydencje
wyznaczają kolejne cele dla turystyki dziedzictwa kulturowego, a pasjonującym
się nią ludziom dają naturalny impuls do eksplorowania najróżniejszych
zakątków naszej ojczyzny. Mój wybór padł na dziewięć zabytkowych budowli: na
Podkarpaciu (Tarnobrzeg, Baranów Sandomierski, Łańcut, Krasiczyn, Sieniawa), w Świętokrzyskiem (Sandomierz, Ujazd), na
Lubelszczyźnie (Puławy, Kozłówka) oraz miasto
Kazimierz Dolny. Bardzo skrótowo poinformuję o dziejach owych zamków i
pałaców, aby uświadomić sobie, jaką drogę mają za sobą rezydencje, które dziś
podziwiamy.
Ślady czasów niesłusznie minionych
Zamek Ossolińskich Krzyżtopór w Ujeździe zbudowano około 1631 r. i do powstania Wersalu była to największa budowla pałacowa w Europie. Rozgrabiony w czasach Potopu szwedzkiego w 1655 r., zniszczony został przez Rosjan podczas Konfederacji Barskiej w 1770 r. Posiada status trwałej ruiny udostępnianej do zwiedzania, a od 2018 r. ustanowiony jest Pomnikiem Historii.