6 Festiwal Dworów i Pałaców Północnych Kaszub

 

Kaszuby Północne - czerwiec 2025

    Zainspirowana odbywającym się w czerwcu 2025 roku 6 Festiwalem Dworów i Pałaców Północnych Kaszub odwiedziłam kilka miejscowości województwa pomorskiego: Wdzydze, Godętowo, Łebunię, Nowęcin, Łebę i Łyśniewo Sierakowickie.

Wdzydze - powiat kościerski gmina Kościerzyna

    Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich - muzeum typu skansenowskiego, w którym zgromadzono ponad 50 obiektów architektury ludowej z obszaru całych Kaszub i Kociewia. Instytucja ta wywodzi się z prywatnego muzeum, założonego w podcieniowej, XVIII-wiecznej chałupie zakupionej od wdzydzkiego gospodarza Michała Hinca w 1906 roku przez nauczyciela miejscowej szkoły Izydora Gulgowskiego i jego żonę, malarkę Teodorę (sztuki piękne studiowała w Berlinie).

    Muzeum zajmuje obszar 22 ha, który jest podzielony na 6 sektorów odpowiadających 5 obszarom Kaszub, oraz sektor zawierający obiekty użyteczności społecznej: drewniany kościół z pocz. XVIII w. przeniesiony ze Swornegaci, szkołę ze wsi Więckowy, tartak ze Staniszewa oraz kuźnię z Linii, które są zaaranżowane w sposób sprawiający wrażenie przebywania w kompletnie wyposażonej wsi kaszubskiej. 

    Oprócz kilkunastu kompletnych zagród chłopskich z okresu XVII-XIX w. na terenie skansenu znajduje się też kilka dworków i zagród drobnej szlachty a także domy robotników rolnych, karczma oraz dwa młyny wiatrakowe. Większość obiektów ma także wyposażone częściowo lub całkowicie wnętrza. Na terenie Parku odbywają się imprezy folklorystyczne.    

    Zwiedziłam lub obejrzałam m.in. Dwór z Luzina, Dworek z Nowego Barkoczyna, Dworek z Radunia, Dworek z Ramlejów, Dworek ze Skwieraw, Dworek z Piechowic, Kościół z Bożegopola Wielkiego, Zagroda gburska z Garcza, Zagroda szkolna z Więcków, Kościół św Barbary ze Swornegaci, Zagroda drobnoszlachecka z Trzebunia, Zagroda gburska z Nakli, Zagroda zagrodnika z Borska, Zagroda drobnoszlachecka z Czarnej Dąbrowy, Chałupa z Barkoczyna, Wiatrak „Koźlak” z Jeżewicy, Tartak ze Staniszczewa, itd.
Opis wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaszubski_Park_Etnograficzny_we_Wdzydzach. 

 

 

 

Godętowo - powiat wejherowski gmina Łęczyce.

    W 1766 roku przystąpiono do budowy nowego dworu. W 1820 r. nowymi właścicielami majątku w Godętowie zostali von Somnitzowie. Przez kolejne lata rozbudowywali oni dwór, dobudowano skrzydło zachodnie i wschodnie. Od frontu dobudowano przeszklony ganek z tarasem, a od ogrodu taras ze schodami prowadzącymi do parku.
W dniu wkroczenia Rosjan do wsi w 1945 roku, w pałacu znajdował się właściciel Hans-Joachim von Koss, jego żona Lieselotte oraz ich trzy córki. Cała rodzina odebrała sobie życie, zażywając truciznę.
Podczas II wojny światowej dwór został przejęty przez Wehrmacht i stał się kwaterą sztabu wojskowego Abwehry. Po wojnie dwór był użytkowany przez Armię Czerwoną, a następnie adoptowano go na biura i mieszkania dla pracowników miejscowego PGR. Obecnie funkcjonuje tu hotel.

 

Łebunia - powiat lęborski gmina Cewice

    Pałac został wybudowany w 1863 roku. Pałac posiada złożoną bryłę, wykazującą w swojej postaci liczne przebudowy oraz rozbudowę. W XIX wieku do bryły głównej dobudowano od strony zachodniej dwuosiową, piętrową część pokrytą czterospadowym dachem. Część ta wyróżnia się obramowaniami i zwieńczonymi łukowo oknami na parterze. Podczas rozbudowy pałacu, dobudowano kolejną część. Jest ona węższa od korpusu, lecz ma podobną szerokość elewacji frontowej. Zasadniczą bryłę pałacu charakteryzuje osiowy ryzalit. Od strony ogrodu jest on trzyosiowy, piętrowy, zwieńczony trójkątem z półkolistym oknem i poprzedzony werandą o rzucie półwalca, dźwigającą taras z tralkami.
Po 1945 roku w pałacu mieścił się PGR. Aktualnie pełni funkcje hotelowo-restauracyjną.
Jedyne nawiązanie do historii pałacu na jego stronie internetowej https://palaclebunia.pl/: „W ponad 150 letnim Pałacu Łebunia czas staje w miejscu.”

Nowęcin - powiat lęborski gmina Wicko

    Początki pałacu sięgają XIV wieku. W połowie XVI wieku Ernst von Weiher przebudował zamek w stylu renesansowym i dobudował do kapliczki Jerusalem, która ma sklepienie kolebkowe z lunetami, wschodnie skrzydło. Około 1909 roku Leon Ritzke polecił rozbudować zamek o skrzydło zachodnie i sześciokondygnacyjną wieżę, a przed kaplicą dobudowano przedłużenie z łukiem. Nad całością góruje, zwieńczona dachem namiotowym, wysoka wieża. Reprezentacyjną częścią pałacu jest hol – jest to dawna kaplica Jeruzalem, w którym zachowała się oryginalna boazeria z okresu przebudowy z 1909/1910 roku. Po II wojnie światowej pałac przejął PGR w Charbrowie. Dziś mieści się tu hotel a w jego pobliżu stadnina koni.
Jedyne nawiązanie do historii zamku na jego stronie internetowej https://zameknowecin.com/ to zdanie „Zamek pełen historii”.

Łeba – powiat lęborski

    Dawny Hotel Neptun posiada formę secesyjnego zameczku, bryłę rozczłonkowaną loggiami, wykuszami oraz cylindryczną basztę zwieńczoną stożkowym hełmem. Powstały w 1905 roku zamek z charakterystyczną wieżą przetrwał wiele, jako Dom Kuracyjny w okresie międzywojennym, zamianę w siedzibę Rakietowej Stacji Doświadczalnej i całkowite opustoszenie po II wojnie. Wkrótce przejęty przez Ministerstwo Zdrowia, które w przedwojennym budynku stworzyło Dom Zdrojowy Bałtyk. W 1956 r. hotel trafił do Komitetu Centralnego PZPR, a kilka lat później utworzono należący do Funduszu Wczasów Pracowniczych ośrodek wypoczynkowy Neptun. Współcześnie stał się luksusowym hotelem.

Łyśniewo Sierakowickie - powiat kartuski gmina Sierakowice

    Przez ponad 500 lat (najpóźniej od 1437 roku) funkcjonował w Łyśniewie jednokołowy młyn wodny. Wójt Carl Hübner pod koniec lat 70-tych XIX wieku nabył majątek zwany Dworem Łyśniewskim (80 ha). Tyle historii.
Pałac i Folwark Ńemino to komfortowo wyposażony hotel z renomowaną restauracją, polem golfowym, strefą wellness, kortem tenisowym oraz stadniną koni. To położone w sercu Szwajcarii Kaszubskiej magiczne miejsce, jest idealne dla osób szukających spokoju, wypoczynku wśród przyrody i świeżego powietrza. Blisko stąd do kilku kaszubskich lasów oraz nad jeziora.

 

    Ambitny program interesującej wycieczki, przerywanej ulewami i burzami, niestety musiał ulec zmianie. Piękno krainy Północnych Kaszub jeszcze nie do końca zostało przeze mnie odkryte. Z pewnością tam jeszcze wrócę.

* zdjęcia własne CANON PowerShot SX620 HS

Najpiękniejsze dwory polskie

 

Urbanowski H., Żyburtowicz Z.

Świat Książki - 2004

    Album zatytułowany „Najpiękniejsze dwory polskie” ma dwu autorów ponieważ składa się z warstwy tekstu i warstwy fotografii. Należy więc przyjrzeć się osobno dwóm częściom struktury publikacji, a następnie jej całości.

Między faktami a pamięcią czy niepamięcią

     Teksty Henryka Urbanowskiego to krótkie eseje, w których zręcznie łączy fakty historyczne, zarys dziejów dworu i ich właścicieli, anegdoty rodzinne i refleksje nad losem ziemian. Jego teksty czyta się jak gawędy snute przy kominku. Każdy dwór to nie tylko opis architektury, ale też kronika jego mieszkańców – tych znanych i tych, którzy powinni być znani. Jest tu Henryk Sienkiewicz i Jan Matejko, Ignacy Jan Paderewski i Maria Konopnicka. Autor opowiada o ich wkładzie w polską kulturę i historię. Jest tu też subtelny komentarz do losów dworów po 1945 roku. Henryk Urbanowski nie wchodzi w polityczne polemiki, ale daje czytelnikowi do zrozumienia, że dewastacja i zapomnienie nie były przypadkiem, tylko systemowym wyborem. Jednocześnie autor podkreśla każde miejsce, gdzie dwór został ocalony, odrestaurowany lub zmienił funkcję, by przetrwać. Tekst przybliża kontekst historyczny, zestawiając bogactwo rodzinnych tradycji z obecnym stanem renowacji i zachowania dziedzictwa.
    Język jest plastyczny, przystępny, a nie rzadko nawet poetycki. Henryk Urbanowski pisze z pasją, łącząc precyzję z literackim sznytem, pisze o ludziach, którzy żyli i myśleli często pod prąd czasom, w których przyszło im działać. Ten polski dziennikarz dostarcza treść, która doskonale uzupełnia wizualną ucztę. Całość jest wielce inspirująca dzięki swej autentyczności i z wdziękiem snutej opowieści .

Między światłem a cieniem historii

    Zenon Żyburtowicz to doświadczony dokumentalista, który wydobywa z tych miejsc spokojne, melancholijne piękno i unikalny charakter każdego dworu. Jego zdjęcia mają w sobie coś z reportażu i coś z poezji – przywołują estetykę przemijania i trwałości. Każda fotografia to osobna opowieść. Jego zdjęcia oddają zarówno majestat architektury, jak i detale wnętrz oraz otoczenia. Fotografie są pełne światła i cienia, co nadaje im głębi i atmosfery. Szczególnie zapadają w pamięć fotografie wnętrz: puste pokoje z parkietami, które pamiętają kroki właścicieli sprzed stu lat, czy też porośnięte bluszczem ściany, gdzie natura zaczyna odzyskiwać teren. Zenon Żyburtowicz dokumentuje żywą tkankę historii. Jego kadry są przemyślane. Widać, że autor zna temat i czuje emocjonalny związek z miejscami, które portretuje. Nie boi się pokazać czasu – nie tuszuje zniszczeń, nie poleruje rzeczywistości. Fotografie są nie tylko piękne, są uczciwe.

Polska na weekend

 

 

Wydawnictwo Pascal - 2008

Aktywnie na weekend

     „Polska na weekend” to jedna z ciekawszych serii przewodników turystycznych na polskim rynku, skierowana do osób, które chcą odkrywać uroki naszego kraju w krótsze, kilkudniowe wyjazdy. Wydawnictwo Pascal, znane z wysokiej jakości publikacji podróżniczych i tym razem nie zawodzi, oferując czytelnikom praktyczne, pięknie wydane i przystępnie napisane książki.
    Każdy tom serii (10) koncentruje się na innym regionie lub zagadnieniu – od wielkich miast, przez szlaki górskie, po mniej znane zakątki Polski. Przewodniki są logicznie podzielone: na wstępie znajdziemy krótkie wprowadzenie oraz zestawienie „największych hitów” regionu. Następnie autorzy prowadzą nas po proponowanych trasach lub miejscach, które można zwiedzić w ciągu weekendu. Wiele rozdziałów zawiera gotowe pomysły na jednodniowe wycieczki lub propozycje tematyczne (np. „weekend w naturze”, „weekend z historią”).