Konferencja „Rodziny ziemiańskie okolic Kłodawy”

 

 

Wólka Czepowa - czerwiec 2024

Kłodawskie Dwory w Wólce Czepowej

    IV Konferencja historyczna „Rodziny ziemiańskie okolic Kłodawy” odbyła się w czerwcu 2024 r. we dworze w Wólce Czepowej (dziś to Szkoła Podstawowa Stowarzyszenia Przyjaciół Szkół Katolickich). Jej organizatorem było stowarzyszenie Kłodawskie Dwory, patronatem imprezę objęło Polskie Towarzystwo Ziemiańskie natomiast partnerem wydarzenia był rocznik naukowy Polonia Maior Orientalis. Pomysłodawca sesji – grupa Kłodawskie Dwory – zajmuje się historią i stanem obecnym dawnych siedzib ziemiańskich pogranicza Wielkopolski, Mazowsza i Kujaw. Prezes Krzysztof Kocel zaprosił na spotkanie właścicieli dworów, potomków rodzin szlacheckich, przedstawicieli towarzystw kulturalnych, muzeów regionalnych oraz pasjonatów polskich gniazd rodzinnych. Przedstawiono wiele interesujących referatów i prezentacji…

Referaty  i wykładowcy:

• Gałeccy z Wólki Czepowej i ich ziemiańskie sąsiedztwo – Grażyna i Ireneusz Niewiarowscy, Towarzystwo Samorządowe
• Architektura rezydencjonalna ziemiaństwa przełomu XIX i XX wieku w krajobrazie obecnej Wielkopolski Wschodniej – przemiany, formy i funkcje – dr Makary Górzyński, Uniwersytet Kaliski
• Na deptaku w Ciechocinku. Ziemianie u wód – prof. dr hab. Piotr Wiland, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu
• Wędrówki po dworach powiatu łęczyckiego, kutnowskiego i kolskiego z pamiętnikiem Michała Rawity-Witanowskiego – aptekarza-krajoznawcy (1859-1943) – dr Barbara Gańczyk, historyk regionalista
• „Pasją i sensem jego życia był Głaznów”. Władysław Kiejstut Matlakowski – Adam Matlakowski.

Szczawnica

U podnóża Pienin

 

Czerwiec  2024

    Położone na południu Polski Pieniny tworzą pasmo górskie o długości ponad 30 km i szerokości 6 km podzielone przez rzekę Dunajec na trzy części: Pieniny Spiskie (Żar 883 m), Pieniny Środkowe (Właściwe - Trzy Korony - 982 m) i Pieniny Małe (Wysoka 1052 m).
W programie tegorocznej wycieczki w Pieniny znalazło się uzdrowisko Szczawnica, zamek w Niedzicy, zamek w Czorsztynie, Czerwony Klasztor na Słowacji, spływ Przełomem Dunajca, szczyty Trzy Korony, Sokolica i Wysoka, Wąwóz Homole oraz schroniska Orlica i Trzy Korony. 
    Szczawnica licząca obecnie ponad 5000 mieszkańców, w roku 1828 stała się własnością Józefiny i Stefana Szalayów, twórców fundamentów przyszłego kurortu. Ich syn Józef przejął dobra szczawnickie w 1839 roku i uczynił z miasteczka europejskie uzdrowisko. Powstały budynki zdrojowe, pensjonaty, ujęcia leczniczych źródeł, parki. W roku 1857 przyjechał do Szczawnicy Józef Dietl – lekarz, prezydent Krakowa i rektor UJ, który wyznaczył kierunki rozwoju szczawnickiego zdroju. Od 1876 r.  właścicielem Szczawnicy, zgodnie z testamentem Józefa Szalaya, była Akademia Umiejętności. W 1909 r. Szczawnicę nabył hrabia Adam Stadnicki, który przywrócił miastu wygląd i prestiż kurortu. W czasie trwania II wojny światowej miejscowość znalazła się pod okupacją niemiecką.

    W Szczawnicy można podziwiać liczne zabytki zdrojowe: wille, pensjonaty, kaplice, sanatoria, altany, parki. Unikatową szczawnicką tradycją są tzw. Godła szalayowskie – drewniane tablice stworzone przez Józefa Szalaya na oznaczenie domów, w których można było wynająć kwatery spełniające określone wymagania. Lokalną tradycję kultywuje się do dziś. 

 

    Na Placu Dietla w stylowym „Domu nad Zdrojami", wystawionym  w 1863 roku mieści się Pijalnia Wód, a na piętrze Galeria Pijalni Wód Mineralnych. Nieopodal znajdowało się Muzeum Uzdrowiska Szczawnica…

 

 

 

Podlasie Południowe cz 2

Podlasie Południowe

maj 2024

Podlasie Południowe (bardzo) w maju: cd

     Poza poprzednio opisanymi miejscowościami: Gałki, Nowa Sucha, Dąbrowa, Korczew, Ostrówek, Patrykozy, Wola Suchożebrska, Sinołęka, Mordy, zajrzałam także do dwu miast: Drohiczyna lokowanego w XV wieku i odległych o 40 km Siedlec lokowanych w wieku XVI. Obydwa zniszczyli Szwedzi w XVII wieku... 

Drohiczyn

    Historyczna stolica Podlasia leży na Wysoczyźnie Drohiczyńskiej nad Bugiem. Drohiczyn uzyskał lokację miejską w 1429 r. XVI wiek to okres największego rozkwitu miasta. Na początku XVII w. były w Drohiczynie trzy kościoły, cerkwie unickie i prawosławne oraz cztery klasztory w tym dwa katolickie. W mieście istniały także szpital, apteka i szkoła. Zniszczony został podczas potopu szwedzkiego. Obecnie liczy około 2000 mieszkańców i jest siedzibą diecezji drohiczyńskiej. Zachowało się wiele zabytków architektury, trzy muzea i kilka pomników. Wśród zabytkowych atrakcji turystycznych są m.in.:

• Cerkiew pw. Mikołaja Cudotwórcy z XIX w.
• Katedra Trójcy Przenajświętszej.
• Klasztor jezuitów (Wyższe Seminarium Duchowne).
• Kuria Diecezjalna.
• Kościół i Klasztor franciszkanów.
• Kolegium Pijarów z XVIII w.
• Klasztor i Kościół Mniszek Benedyktynek z XVIII w.

Podlasie Południowe cz1

 

Podlasie Południowe

maj 2024

Podlasie Południowe (bardzo) w maju:

     W maju odwiedziłam Podlasie Południowe z Siedlcami i Drohiczynem oraz kilka miejscowości z interesującymi zabytkowymi budowlami. Trafiłam do Muzeum Architektury Drewnianej Regionu Siedleckiego w Nowej Suchej, Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie, prywatnego Muzeum Sarmatyzmu w Gałkach, zespołu pałacowo-parkowego w Korczewie, dworku w Ostrówku, pałacu w Patrykozach, dworu w Woli Suchożebrskiej, pałacu w Sinołęce i w Mordach. Było pięknie (prawie zawsze)…

Nowa Sucha

     Modrzewiowy dwór w Suchej wzniesiono 1743, z inicjatywy kasztelana liwskiego Ignacego Cieszkowskiego. W 1787 we dworze wizytę złożył król Stanisław August Poniatowski. Barokowy parterowy budynek, z narożnymi alkierzami od frontu, przykryty jest czapą wysokiego dachu, wyłożonego podlaskim gontem struganym. W roku 1843 dwór został wzbogacony klasycystycznym trzyarkadowym portykiem, z trójkątnym tympanonem, w którym wymalowano herb "Dołęga" Cieszkowskich; niżej na fryzie widnieje łaciński napis: "Sub veteri tectu sed parentali", co w polskim tłumaczeniu znaczy: "Pod starym dachem, lecz rodzicielskim".
    W 1988 roku Maria i Marek Kwiatkowscy nabyli zniszczony modrzewiowy dwór. W 250-tą rocznicę istnienia dworu 14 października 1993 nastąpiło otwarcie obiektu dla zwiedzających, jako Muzeum Architektury Drewnianej Regionu Siedleckiego. Na zespół skansenu w Suchej składają się następujące budynki: dwór Cieszkowskich, dwór klasycystyczny z 1825, dwór miejski z połowy XIX w. (z zabudową gospodarczą), dwór miejski z 1850, budynki miejskie XIX w., oficyna dworska, wikarówka 1840, lodownia dworska, stajnia, organistówka z XIX w., dzwonnica z XVIII w., plebania z 1900, wiatrak holenderski, karczma plebańska z 1900, spichlerz, chałupy wiejskie, stodoła, maneż, owczarnia, spichlerz, kuźnia z wozownią, drewniana kapliczka projektu M. Kwiatkowskiego.