Od Fromborka do Gniewu

  

Pobrzeże i Pojezierze - lipiec 2017

 

     Przemierzając naszą Ojczyznę wzdłuż i wszerz trafiłam do kilku miejscowości Wysoczyzny Elbląskiej i Pojezierza Starogardzkiego. Urzekły mnie gotyckie zamki, katedry, klasztory, wiekowa zabudowa i atmosfera dawnych czasów. Dziś w niektórych zabytkach mieszczą się muzea i hotele. Pozostałe służą ludziom zgodnie ze swym pierwotnym przeznaczeniem.

Frombork

     Gotycka Bazylika Archikatedralna we Fromborku z XIV w jest głównym obiektem w Zespole Wzgórza Katedralnego. Dzięki swej architekturze, dziejom i cennej zawartości (ołtarze, kaplice, epitafia, organy grobowiec Mikołaja Kopernika) w 1994 r. zyskała miano Pomnika Historii. Katedra powstała jako trójnawowy bezwieżowy kościół halowy z wydłużonym prezbiterium, a następnie dobudowano do niej sygnaturkę i kaplice.
     Muzeum Mikołaja Kopernika (dawny pałac biskupi) działa od 1948 r, z okazji 500-lecia urodzin astronoma oddano do użytku odrestaurowane obiekty muzealne. W Wieży Kopernika, najstarszym elemencie Wzgórza Katedralnego, znajdowało się mieszkanie uczonego. W 1912 r. urządzono tam izbę pamięci kanonika. Wieża Wodociągowa (wieża ciśnień) powstała w 1571 roku. Obecnie funkcjonuje jako wieża widokowa z galerią i kawiarnią. W Wieży Radziejowskiego zawieszone jest wahadło Foucaulta. Pozostałe zabytkowe obiekty Fromborka to Baszta Żeglarska, Kanał wodny Kopernika, poewangelicki kościół św. Wojciecha.

 

Od Łężan do Świętej Lipki przez Nakomiady

 

Mazury - 2022

    

 

      „Mazury Cud Natury” to nie tylko chwyt marketingowy! Zachwyciły mnie dwory, pałace i sanktuarium położone na pojezierzu Mrągowskim, którego obszar należał do historycznej krainy zwanej Prusami Wschodnimi. Prowincja Prusy Wschodnie powstała w 1772 r., po pierwszym rozbiorze Polski, z części ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów... 

Łężany

     Pałac Łężany pojawił się w interesującym filmie zatytułowanym „Kamerdyner”, który uświetnił Kortez piosenką „Stare drzewa”. Neobarokowa budowla powstała około roku 1910 z inicjatywy Reinholda von Fischer-Lossainen. Jego druga żona, zarządzająca majątkiem po śmierci kontradmirała w 1940 roku, po wkroczeniu na Warmię sowietów w styczniu 1945 r. popełniła samobójstwo. Budynek pałacu ostał się z drugowojennej zawieruchy po czym utworzono tam Fundusz Wczasów Pracowniczych. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. majątek wraz z pałacem przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie). W latach dziewięćdziesiątych XX w. w pałacu mieściła się siedziba polskiej lewicy (do 2003 r.). obecnie gospodarzem obiektu jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
     Założenie pałacowo-parkowe składa się z neobarokowego pałacu, parku i zabudowań gospodarczych (neogotyckich). Bogato zdobiona budowla mieszkalna posiada wieże, werandę, ryzality, taras, pergolę, balkon. W jej najbliższym otoczeniu licznie występuje starodrzew, a w dalszej części postawiono kaplicę (dawniej mauzoleum rodu Fischerów). Spacer przypałacowymi alejkami pozwala przenieść się w czasy minione… 

 

Nakomiady

      W 1704 roku powstała w Nakomiadach manufaktura ceramiczna, a następnie na zlecenie Johanna von Hoverbecka dokonano gruntownej przebudowy pałacu w Nakomiadach. Następne prawie 140 lat właścicielami majątku Nakomiady była rodzina Redeckerów, która wyjątkowo ukochała te okolicę. Już po II wojnie światowej odwiedzali oni pałac i partycypowali w kosztach remontów. Na pobliskim cmentarzu spoczęły prochy ostatnich właścicieli Nakomiad.
     Zespół pałacowo-parkowy oprócz pałacu i parku krajobrazowego zawiera zabudowania folwarczne. Pałac zbudowano w duchu baroku holenderskiego o „oszczędnym detalu architektonicznym”. Dwukondygnacyjny budynek posiada również dwukondygnacyjne piwnice. W parku zachowała się neogotycka kaplica, a wśród starodrzewu, na osi pałacu, malownicza aleja. Ogród warzywny oddziela od parku ceglany mur. W Manufakturze Nakomiady ręcznie, według oryginalnych technologii, produkuje się m.in. repliki kaflowych pieców i detale ceramiczne.
Obecnie Pałac Nakomiady należy do grupy „Hotele Historyczne Polska”, będącej częścią „Historic Hotels of Europe”.

 

Od Ełku przez Mortęgi i Sorkwity

Mazury - wiosna 2019

Ełk

     Interesująca toponimia Ełku wywodzi tę formę z miejscownika „we Łku” rzeczownika Łek. Największe miasto na Mazurach powstało w XV wieku, a zamek na wyspie na jeziorze Ełckim zbudował sam wielki mistrz Ulrich von Jungingen! Pomimo znacznych zniszczeń wojennych (50% budynków) miasto posiada bardzo dużo zabytków. Poza krzyżackim zamkiem jest  Wieża Ciśnień z Muzeum Kropli Wody, Urząd Miasta (ratusz), kościoły, kamienice przy reprezentacyjnych ulicach, Sala sportowa, Park Solidarności, Park Kopernika, cmentarze. Uhonorowano 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę - muralem, grafikami na autobusach i pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Pub Smętek o nazwie nawiązującej do diabełka z mazurskich i kaszubskich wierzeń położony przy malowniczej promenadzie Kazimierza Pułaskiego (tropami Smętka podążał Melchior Wańkowicz).