Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość...

 

Czerniejewo - wrzesień 2023

    I Międzynarodowa Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, odbyła się w pałacu w Czerniejewie w dniach 23, 24 września 2023 roku. Podsumowanie i program Konferencji podaję za portalem https://pojezierze24.pl.

Wielki sukces konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” w Czerniejewie!

    Dzisiaj zakończyła się dwudniowa I Międzynarodowa Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbywała się w pałacu w Czerniejewie. Na Konferencję, która była naturalną kontynuacją trzech edycji Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”, złożyło się ponad 17 prelekcji, panel dyskusyjny, projekcja filmu historycznego, sześć wystaw oraz Kiermasz Książki Historycznej i Kiermasz Rękodzieła. Jedną z największych atrakcji Konferencji była wystawa mieczów samurajskich (m.in. pochodzących z XV/XVI wieku) z kolekcji śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM!
    W piątek, 22 września do pałacu w Czerniejewie zaczęli przyjeżdżać prelegenci i goście z całej Polski i Europy. Wszystko za sprawą I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbyła się w pałacu w sobotę i niedzielę. Konferencja była naturalną kontynuacją trzech edycji Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” Organizatorem Konferencji był Karol Soberski i jego Fundacja Historyczna „Przywracamy Pamięć”.
- Celem Konferencji było przywrócenie pamięci o dziejach ziemiaństwa, historii pałaców, dworów i innych zabytków tworzących dawne majątki ziemskie, które są współcześnie zapomniane i wymazane z kart historii. Poprzez Konferencję chcieliśmy przypomnieć miejsca, ludzi i wydarzenia związane z majątkami ziemskimi rozsianymi po całej Polsce, a także zwrócić uwagę na pałace, dwory i zabytki z tych majątków, które współcześnie są odnawiane, restaurowane i przywracane do życia. Poprzez Konferencję promowane było też regionalne dziedzictwo kulturowe – mówi Karol Soberski, pomysłodawca i główny organizator Konferencji, prezes Fundacja Historycznej „Przywracamy Pamięć”.

 

    W bogatym programie Festiwalu znalazło się 17 prelekcji, które wygłosili znani w Polsce muzealnicy, odkrywcy, dziennikarze, regionaliści, archeolodzy czy pisarze. W tym gronie znaleźli się: Karol Soberski, Joanna Gliwa, Magdalena Woch, Marzena Jaworska, dr Andrzej Prinke, Paulina Maciejewska, Piotr Maszkowski, Radosław Herman, Antoni Łęszczak, Mirosław Garniec i Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Jacek Jurczakowski, Paweł Becker, Dariusz Garba, Dorota Markowska-Bochenek, Jan Nowicki, Krzysztof Krzyżanowski i Sebastian Mazurkiewicz.

    W sobotę odbył się także panel dyskusyjny pt. „Utracone decorum, czyli niemiecka grabież dóbr kultury z majątków ziemskich”, który poprowadził Krzysztof Krzyżanowski. Udział wzięli: Magdalena Woch, dr Andrzej Prinke, Antoni Łęszczak, Dariusz Garba, Piotr Maszkowski, Paweł Becker i Karol Soberski.

    Natomiast nocną atrakcją Konferencji w sobotę była projekcja filmu pt. „Śladami Pana Samochodzika po Pojezierzu Myśliborskim” na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego „Księga strachu” i spotkanie z producentem filmu Robertem Lewandowskim.

 

Prelegenci, goście specjalni i organizatorzy I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” przed pałacem w Czerniejewie - fot. Maciej Ranke https://pojezierze24.pl/

 

    Z kolei w gronie zaproszonych goście specjalnych byli: Agnieszka Petelicka, Dorota Majdan, Danuta Weber, Aleksander Wielgórski, Radek Jaworski, Piotr Karsznia i Robert Lewandowski.

Dwudniową Konferencję, podzieloną na trzy bloki, prowadzili: Maria Swoboda, Lidia Pietrzak i Marcin Perliński.

    Oprócz prelekcji, uczestnicy Festiwalu mogli zwiedzić aż sześć wystaw: ekspozycję starych samochodów i dorożek, która była prezentowana na zielonym zapleczu pałacu, ekspozycję „Ołowiane znaki pieczętne”, czyli wystawę plomb z kolekcji Aleksandra Wielgórskiego z Warszawy, oryginalne „Grafiki Mistrzów: Chagall, Dali, Picasso...” kolekcjonera z woj. kujawsko-pomorskiego, „Ślady” – wystawę fotograficzną Radka Jaworskiego oraz wystawę malarską Danuty Weber pt. „Zagadkowi arystokraci”.

    Jednak największą atrakcją Konferencji była wystawa mieczów samurajskich (m.in. pochodzących z XVI wieku) z kolekcji śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM, które przywiozła jego żona Agnieszka Petelicka, prezes Fundacji GROM Siła i Honor.

    Był też niezwykły artystyczno-edukacyjny performance pod hasłem „Świat melodii węgla i papieru”, czyli spotkanie z gościem specjalnym Piotrem Karsznią (rysownik, twórca murali, autor książek, znawca historii militarnej, regionalista, ale przede wszystkim artysta malarz, rysownik i dokumentalista programu TVP red. Adama Sikorskiego „Było... nie minęło”).

    Tradycyjnie już Konferencji/Festiwalowi towarzyszył Kiermasz Książki i Rękodzieła Historycznego.

 

 
– Jako organizator, nie będę ukrywał, że Konferencja zakończyła się wielkim sukcesem zarówno organizacyjnym, jak i frekwencyjnym, ponieważ wszystkie prelekcje odbywały się przy pełnej sali. Przede wszystkim jednak, jestem szczęśliwy, że do pięknego pałacu w Czerniejewie przyjechali wszyscy zaproszeni przeze mnie prelegenci i goście, i mogliśmy pokazać, poprzez wykłady, jak wielka siła i moc drzemie w historii pałaców, dworów, majątków ziemskich i wszelkich sekretach z nimi związanych – podkreśla K. Soberski.
(Oryginał: https://pojezierze24.pl/aktualnosci/wielki-sukces-konferencji-ziemianstwo-polska-tozsamosc-dwor-polska-tradycja-w-czerniejewie)

https://pojezierze24.pl/

 

 

 

Program Konferencji:
Sobota, 23 września:
9.45: otwarcie Konferencji - Karol Soberski, prezes Fundacji Historycznej „Przywracamy Pamięć”, główny organizator
Część I - prowadzący: Marcin Perliński
10.00: Karol Soberski - „Bankierzy Tajemnic: zagadki pałaców Kołdrąb – Mielno – Popowo Podleśne – Popowo Ignacewo”
10.50: Joanna Gliwa - „Dwór, pejzaż okaleczony”
11.40: Magdalena Woch - „W kręgu arystokratycznych tradycji na dworze Hochbergow w Zamku Książ w Wałbrzychu”
12.30: Marzena Jaworska - „Zespół dworsko-parkowy w Jaszczurowej. Perełka Wadowickiej Ziemi”.
13.20: dr Andrzej Prinke - „Hans Schleif (1902-1945) i okupacyjne losy zabytkowych kolekcji ziemiaństwa wielkopolskiego”
14.10: Paulina Maciejewska - „Pałac jako atrakcja turystyczna. Perspektywy rozwoju turystyki pałacowej w Polsce”
 Część II - prowadząca Maria Swoboda
15.15: Piotr Maszkowski - „Skarbowa tajemnica rodu von Moltke jako przykład powojennych losów depozytów niemieckiej arystokracji”
16.00: Radosław Herman - „Staropolski przepis na dwór. Siedziby pańskie na przestrzeni wieków”
16.50: Antoni Łęszczak - „Sekrety mebli dawnych wielkopolskich rezydencji wiejskich”.
17.40: Mirosław Garniec i Małgorzata Jackiewicz-Garniec - „Siedziby szlachty pruskiej na Warmii i Mazurach - historie, miejsca, dziedzictwo"
18.30: Jacek Jurczakowski - „Radomin w czasach rodziny Junosza Rościszewskich”
19.20: panel dyskusyjny pt. „Utracone decorum, czyli niemiecka grabież dóbr kultury z majątków ziemskich”. Prowadzi: Krzysztof Krzyżanowski. Udział wezmą: Joanna Gliwa, dr Andrzej Prinke, Antoni Łęszczak, Dariusz Garba, Piotr Maszkowski, Paweł Becker i Karol Soberski.
Nocna atrakcja Konferencji:
22.00: film pt. „Śladami Pana Samochodzika po Pojezierzu Myśliborskim” na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego „Księga strachu” - spotkanie z producentem filmu Robertem Lewandowskim.

Niedziela, 24 września:
Część III - prowadząca Lidia Pietrzak
10.00: Paweł Becker - „Od Nawry do Niedźwiedzia - skarby, tajemnice i niezwykłe losy dworów i pałaców ziemi chełmińskiej”
10.50: Dariusz Garba - „Zapomniana Historia. Tajemnicza Rezydencja Hitlera w Posen 1939-45"
11.40: Dorota Markowska-Bochenek - „Żałoba narodowa - moda patriotyczna w okresie powstania styczniowego”
12.30: Jan Nowicki - „Rzeczpospolita Pawłowska w latach 1767-1794”
13.20: Krzysztof Krzyżanowski - „Trudna historia pałacu w Minkowskie ze skarbami w tle”
14.10: Sebastian Mazurkiewicz - „Dobra rycerskie Września we władaniu Ponińskich herbu Łodzia”
15.15: zakończenie Konferencji

Imprezy towarzyszące
•    „Świat melodii węgla i papieru” – spotkanie z gościem specjalnym Piotrem Karsznią (artystyczno-edukacyjny performance)
•    Kiermasz Książki i Rękodzieła Historycznego
Wystawy:
•    „Japońskie militaria” – kolekcja śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM
•    Ekspozycja starych samochodów, dorożek, sań, itp.
•    „Ołowiane znaki pieczętne” – wystawa plomb z kolekcji Aleksandra Wielgórskiego 
•    „Grafiki Mistrzów: Chagall, Dali, Picasso...” – wystawa grafik
•    „Ślady” – wystawa fotograficzna Radka Jaworskiego
•    „Zagadkowi arystokraci” – wystawa malarska Danuty Weber

(Oryginał: https://pojezierze24.pl/wydarzenia-imprezy/palace-dwory-skarby-wojny-tajemnice-zagadki-ostateczny-program-konferencji)

Do zobaczenia za rok 😊

  

* zdjęcia z portalu https://pojezierze24.pl/ oraz własne CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS

Niezwykłe kobiety w Zakopanem

 Magdalena Jastrzębska

 Wydawnictwo LTW - 2022

 

 

 

Pisarka losu kobiet polskich

     Subiektywny wybór „Niezwykłych kobiet w Zakopanem”, którego dokonała Magdalena Jastrzębska, z pewnością zadowoli czytelniczki pisarki losu kobiet polskich. Zakopiańskie pionierki przybywały pod Tatry na przełomie XIX i XX wieku wiedzione turystyczną ciekawością, chorobami najbliższych lub artystycznym instynktem. Wśród nich znalazły się żony wybitnych mężów (Maria Witkiewiczowa), działaczki społeczne (Helena z Lubomirskich Gawrońska), artystki (Natalia Janotha) i arystokratki (Maria Zamoyska), a nawet Pierwsza Dama Drugiej Rzeczypospolitej Helena Paderewska. Autorka przedstawiła swoje bohaterki skupiając się na ich zaletach i osiągnięciach, ale także na ich pochodzeniu. Były to, wszakże, panienki z dobrych domów, których dziadów i ojców, za udział w powstaniach narodowych, zsyłano na Sybir, a ich majątki konfiskowano.
    Jak zauważyła pisarka „Zakopane, które… było miejscem gromadzenia się elit, przyjęło na siebie rolę podtatrzańskiego salonu”. Znakomita biografka starała się odpowiedzieć na pytanie: dlaczego te wysoko urodzone panie zdecydowały się podróżować kilka dni wozem konnym, aby przyjechać do maleńkiej górskiej wioski, zamieszkać w góralskich chałupach, bez żadnych udogodnień cywilizacyjnych, do których były przyzwyczajone.

 

Salony, szkoły, panowie

     Krótsze lub dłuższe pobyty pod Tatrami tytułowych kobiet wiązały się z wynajmowaniem, a następnie budowaniem domów i pensjonatów. Przybyłe ziemianki i arystokratki często prowadziły salony literacko-artystyczne, w których bywali przedstawiciele elit, artyści, politycy oraz znamienici górale (Sabała). Większość tych nietuzinkowych pań przyczyniała się do promocji góralszczyzny (Maria Konopnicka), niektóre miały udział w tworzeniu stylu zakopiańskiego (Maria z Sobotkiewiczów Dembowska), inne zadbały o edukację ludności góralskiej oraz przysłużyły się do pozyskania dla Polski dóbr zakopiańskich w 1889 roku.
    Wiele miejsca w książce poświęcono Szkole Domowej Pracy Kobiet w Kuźnicach założonej przez Jadwigę z Działyńskich Zamoyską, dostrzegając jej rolę w wychowaniu i kształceniu dziewcząt. Wspomniano także o Krajowej Szkole Koronkarskiej w Zakopanem utworzonej z inicjatywy Heleny Modrzejewskiej i Róży z Potockich Krasińskiej oraz o Szkole Snycerskiej, w której ta ostatnia zamawiała oryginalne meble w stylu ludowym.
    Obok niezwykłych kobiet w Zakopanem pojawili się wyjątkowi mężczyźni: Stanisław Witkiewicz, Ignacy Jan Paderewski, Bronisław Dembowski, Władysław Zamoyski, Witkacy, Edward Raczyński oraz król Tatr – Tytus Chałubiński. Nazwisko doktora Chałubińskiego widnieje w większości rozdziałów. Odkrywca i propagator Zakopanego bywał w większości domów, leczył różne choroby gości, a dla niektórych z nich był przyjacielem.

Dumne szkice biograficzne

    Książka o „Niezwykłych kobietach w Zakopanem” Wydawnictwa LTW jest satysfakcjonująca także od strony edytorskiej. Posiada piękną twardą oprawę, a wewnątrz Wstęp, Bibliografię, Spis ilustracji, Indeks osób oraz Spis treści. Ponad sto osiemdziesiąt ilustracji, doskonale dobranych do prezentowanych treści, uzupełnia je i pomaga czytelnikom wyobrazić sobie Zakopane i Tatry przełomu wieków. Docenić należy ogromną pracę autorki nad opracowywaniem materiałów źródłowych, szczególnie tych archiwalnych, pamiętnikarskich, epistolograficznych czy prasowych. Dzięki tym staraniom publikacja została bogato udokumentowana, a czytelnik otrzymał popularnonaukowe studium z zakresu historii Rzeczypospolitej.
    W rzeczonym zbiorze szkiców biograficznych przywoływane są wydarzenia, miejsca i postaci znane czytelnikom z innych pozycji literatury czy nauki szkolnej. Pomimo tego lub właśnie dlatego książkę czyta się lekko, łatwo i przyjemnie, a obcowanie z nietuzinkowymi kobietami, często wyprzedzającymi swoją epokę, napawa niekłamaną dumą i może stanowić motywację do podążania ścieżkami własnych marzeń.

* zdjęcia własne z książki

Barokowe rezydencje w Wielkopolsce

 

Ewa Kręglewska-Foksowicz

 

Wydawnictwo Poznańskie – 1982

Na surowym korzeniu

    Historyk sztuki – Ewa Kręglewska-Foksowicz – od początku pracy w Pracowni Konserwacji Zabytków w Poznaniu, zajmowała się obiektami wielkopolskiego baroku. Owocem wieloletnich badań tej problematyki jest publikacja zatytułowana „Barokowe rezydencje w Wielkopolsce”. Interesujące, że tekst oddany do druku jeszcze w 1979 roku opublikowano podczas stanu wojennego (dokładnie – w 1982 roku). Niewielka objętościowo książka zawiera znaczną ilość rzeczowych informacji, podanych w wielce lapidarnej formie i jednocześnie niezwykle klarownej. W tomie o wznoszeniu barokowych siedzib kilkakrotnie pojawiło się pojęcie stawiani pałacu „na surowym korzeniu”, tj. w miejscu dotąd niezagospodarowanym, bez wcześniejszych budowli (np. Pałac w Trzebiniach). Natomiast nie pojawiły się polskie tłumaczenia łacińskich fraz i cytatów, a szkoda…
    Pierwsza część książki bardzo wnikliwie omawia „Kształtowanie się siedziby barokowej w Polsce w latach 1640 – 1780”. Autorka położyła główny akcent na projekty architektoniczne rezydencji, na sukcesywnie dokonywane zmiany w planach, na przebudowy obiektów oraz na postaci ich twórców. Pojawiły się więc nazwiska słynnych architektów baroku: Tylman z Gameren, P. Ferrari, P. A. Fontana, K. Bonadura, J. S. Bellotti, G. Catenazzi, I. Graff, J. A. Stier. 

 

Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów

 

Izabela Czartoryska

drukiem Wilhelma Bogumiła Korna 1805

  reprint Wydawnictwo Graf_ika 2011

 O naturze... natury

    „Myśli różne o sposobie zakładania ogrodów”, autorstwa Izabeli Czartoryskiej, ukazały się drukiem w 1805 roku. Księżna Czartoryska zasłynęła jako twórczyni pałacu i parku w Puławach oraz pierwszego w Polsce muzeum (Świątynia Sybilli i Dom Gotycki). Po powrocie w 1796 roku do zniszczonych przez carską Rosję Puław odbudowała i pałac, i park, a nabyte doświadczenia zainspirowały ją do spisania „Myśli różnych…”. Swoisty traktat z pogranicza architektury krajobrazu, historii sztuki z rozważaniami na temat natury… natury, która „poważna zadziwia, okropna trwoży, wdzięczna i miła przywiązuje”. Cel książki, jak oświadczyła autorka „jest skutkiem przywiązania do mojego kraju, chęci pomnożenia w nim gustu do ogrodów takich, które by nie przeszkadzając gospodarstwu, były rozrywką i zabawą”. Ogrodów tworzonych na wzór angielskich. 

Z oka nie spuszczaj natury

    W technicznej części publikacji Izabela Czartoryska omówiła kolejno wszystkie elementy ogrodu, takie jak drzewa, krzewy, kwiaty, alejki, ogrodzenia, żywopłoty, budowle ogrodowe, źródła wody, widoki. W poradnikowych rozdziałach zawarła bardzo fachowe wskazówki dotyczące wszelkich prac ogrodowych opatrując je racjonalnymi lub idealistycznymi wyjaśnieniami, np. pomniki (pamiątki) „trzeba uwdzięczać milczeniem, tajemnicą, ciekawością i chęcią znalezienia ich albo zadziwieniem”. Przedstawiła podstawowe zasady, którymi należy się kierować planując i tworząc tereny zielone wokół rezydencji, takie jak stopniowanie roślinności, zasłanianie brzydszych miejsc a eksponowanie pięknych, ukrywanie ogrodzeń, prowadzenie ścieżek, odsłanianie widoków. Jednocześnie skomentowała błędy, jakich powinno się unikać przy organizacji ogrodu, np. „kaleczenie nożycami” drzew. W umieszczonym na końcu katalogu drzew, krzewów i kwiatów znalazły się m.in. informacje o wymaganiach roślin.
    Druga warstwa książki arystokratki zawiera refleksje o ogólniejszej tematyce: o miłości do Ojczyzny, o upływającym czasie, który „dla wszystkich jednak równym toczy się kołem”, o piękności przyrody, którą „przekłada malarz lub poeta, a do której zbliżać się należy, ile możności, w naśladowaniu”. W opracowaniu istotne miejsce zajmuje przyjaźń – do niej autorka porównała kwiaty, a do przyjaciela sam ogród. Wielokrotnie powtarzane uwagi, aby nie sprzeciwiać się naturze a naśladować ją, doskonale oddaje przytoczone motto autorstwa angielskiego poety Aleksandra Pope 

„Cokolwiek zamyślasz sadzić lub budować… nigdy z oka nie spuszczaj natury. Obchodź się z tą boginią, jak ze skromną dziewicą: ani ją strój zbytecznie, ani nadto obnażaj”. 

Od Ostromecka do Chełmna

Kujawsko-pomorskie 

 lipiec 2023

 

 

     Ziemia Chełmińska stanowiąca część Pomorza Nadwiślańskiego, tzw. Pomerelli, weszła w skład monarchii pierwszych Piastów w XI. Podczas jej eksploracji odwiedziłam pałace w Ostromecku, Zamek Bierzgłowski, pałace w Polednie, Rulewie, Wybczu, Bajerzu, Obrowie, Jastrzębiu, Nawrze, Łysomicach, Kończewicach oraz miasto Chełmno.

Chełmno

    W 1232 roku Chełmno otrzymało przywilej lokacyjny. Prawie 800 lat dziejów miasta poskutkowało istnieniem wielu zabytków. Niektóre z nich obejrzałam i obfotografowałam, jak np. renesansowy Ratusz, budynek Poczty Polskiej z XVII w., kościół farny, kościół św. Piotra i Pawła, Wieżę Ciśnień, Pomnik Ułana, mury obronne, kamieniczki itd.
    Chełmińska Fara z przełomu XIII/XIV, największy spośród siedmiu kościołów Chełmna, posiada wieżę widokową, na którą prowadzi około dwustu niebywale stromych schodków. Wewnątrz świątyni znajduje się trzynaście ołtarzy m.in. z relikwiami św. Walentego (zmarły ok. 270 r.) i z cudownym obrazem Matki Bożej Bolesnej z 1649 r. Z amboną w kształcie otwartej muszli sąsiaduje zwisająca ze sklepienia głowa jelenia, obracająca się zgodnie ze zmianami pogody.

     Podominikański Kościół Apostołów z końca XIII w. przez 115 lat funkcjonował jako świątynia ewangelicka, a od 1945 r. znów jako katolicka. Fasadę budowli wieńczy bogato dekorowany szczyt schodkowy.  Rokokowe stalle i ambona z personifikacjami kontynentów zachowały się z dawnego wyposażenia usuniętego przez protestantów. W świątyni umieszczono wystawy malarskie i historyczne. Z kościołem sąsiaduje mural "To tylko liczby".

 

 

     W Wieży Ciśnień zbudowanej w 1899 r. działa klimatyczna kawiarnia, a na Rynku postawiono Pomnik Ułana ku pamięci 8. Pułku Strzelców Konnych. Hotelik w Chełmnie przy ulicy Podmurnej pozwolił mi na odpoczynek po męczącym zwiedzaniu polskich krajobrazów. 

Ostromecko

    W Ostromecku wzniesiono dwa pałace: w roku 1730 barokowy tzw. Stary, a w roku 1849 klasycystyczny tzw. Nowy, do którego po czterdziestu latach dobudowano pałacyk myśliwski. W Starym Pałacu mieści się Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego.

 W Nowym Pałacu znajdują się pokoje hotelowe, imponująca restauracja, reprezentacyjne salony, sala wystawowa, a w podziemiach pałacowa kuchnia.

 

Spacerując po ogromnym parku dotarłam do neoromańskiego Mauzoleum rodziny Schönbornów i Avenslebenów. Nieopodal głównego wejścia do zespołu pałacowo-parkowego spostrzegłam dom zbudowany w 1905 roku (w setną rocznica przybycia rodziny).