Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Polska Powojenna. Pokaż wszystkie posty
Pokazywanie postów oznaczonych etykietą Polska Powojenna. Pokaż wszystkie posty

środa, 22 lutego 2023

Od Pszczyny do Szczyrku

 

Pogórze Śląskie - 2017







 Pszczyna

     Dzieje Pszczyny, położonej w Kotlinie Oświęcimskiej, rozpoczynają się w XIV wieku. Dzięki tak długiej historii w mieście znajduje się ponad dwadzieścia zabytkowych budowli. Absolutnym priorytetem jest neobarokowy zamek-pałac – rezydencja książąt Hochberg von Pless. Według mnie obiekt ten należy do najpiękniejszych w Polsce. Licząca ponad 600 lat budowla należy do nielicznych muzeów, które zachowały historyczne, bogate wyposażenie (80% oryginalnego). Wnętrza perły górnośląskiej architektury wprawiają w zachwyt, ale i onieśmielają. Ekspozycje Muzeum Zamkowego (od 1946 roku) mieszczą się na czterech kondygnacjach, włącznie z piwnicami. Zwiedzać można m.in. Apartamenty cesarskie, Apartamenty księcia Hansa Heinricha XV i księżnej Daisy, Salę Lustrzaną, Salę Polską im. ks. Józefa Poniatowskiego, Salon Wielki, Salon Zielony, Galerie, Bibliotekę, Zbrojownię, itd. W Parku Zamkowym, z architekturą ogrodową, główna aleja wiedzie od zamku do Cmentarza św. Jadwigi. XVII-wieczna Brama Wybrańców, która była głównym wjazdem na teren zamku, mieściła kwatery straży zamkowej. Pszczyna – zespół zamkowo-parkowy otrzymała status Pomnika Historii w 2021 roku.

Zamek w Pszczynie Zamek w Pszczynie
Park pszczyński - główna aleja


Klatka schodowaBibliotekaSala LustrzanaW Bibliotece

Na XVIII-wiecznym pszczyńskim Rynku rozlokowano kościoły, ratusz, przepiękne kamienice, m.in. dawny Zajazd Pod Jodłowym Jeleniem, Frykówka, Stara Piekarnia, kamienica burmistrza Altscha, U Lokaya, Apteka pod Murzynem, gospoda Pod Baranem, a trochę dalej Muzeum Prasy Śląskiej

Nieodparcie nasuwa się porównanie Zamku w Pszczynie z Zamkiem Książ w Wałbrzychu, chociażby z uwagi na ich właścicieli - ród Hochbergów. Jednakże ta druga budowla w 1946 roku została ograbiona i zniszczona przez wojska bolszewickie. Jej obecny stan zawdzięczamy kompleksowej odbudowie, rekonstrukcji i renowacji prowadzonym w latach 1974-91. Pszczyński Zamek fascynuje autentycznością eksponowanych obiektów muzealnych i olśniewa pięknem wnętrz, wyposażenia, architektury. 
 
Brama Wybrańców

Zajazd Pod Jodłowym JeleniemMuzeum Prasy Śląskiej

Szczyrk

     Październikowe góry ze Skrzycznem, najwyższym szczytem Beskidu Śląskiego (1257 m n.p.m.), przyciągały wzrok ciepłą paletą barw. Umiejscowiona w Szczyrku Bator Art Gallery (Beskidzka Galeria Sztuki) prezentowała w roku 2017 międzynarodową wystawę „MagicalDreamsIV” tj. magicznego realizmu i nadrealizmu. Sanktuarium Matki Bożej Królowej Polski "Na Górce" związane jest z objawieniami, a obok kościoła znajduje się grota z cudownym źródełkiem. Z licznych regionalnych restauracji zapamiętałam: Starą Karczmę, Karczmę Stary Młyn i Gospodę Bajka.

Beskid Śląski jesienią
Grota ze źródełkiem obok SanktuariumKarczmę Stary Młyn

Beskidzka Galeria Sztuki MagicalDreamsIVMagicalDreamsIV

 

Kozy

     Neoklasycystycznemu Pałacowi Czeczów w Kozach, największej wsi w Polsce, towarzyszą oficyny, kaplica i lodownia oraz okazały platan klonolistny - Drzewo Roku 2012. W roku 1915 przebywali w Kozach ułani I Brygady Legionów Józefa Piłsudskiego, pod dowództwem rotmistrza Władysława Beliny-Prażmowskiego.
Obecnie Pałac jest siedzibą Centrum kulturalnego z Biblioteką, Izbą Historyczną, Salą Czeczów, Salą Koncertową, Wystawą Malarstwa, Pracowniami tematycznymi, itp.
W Izbie Historycznej wśród licznych eksponatów, m.in. drewnianych rzeźb, znajduje się figurka, która mieściła skrytkę żołnierzy Armii Krajowej. Pałacowy westybul zaprasza rzeźbą Dariusza Fludera do wejścia do przepięknej klatki schodowej. 

Pałac Czeczów w Kozach od ogroduPałac Czeczów w KozachPlatan klonolistny - Drzewo Roku 2012

Biblioteka Izba Historyczna Westybul z rzeźbą Dariusza Fludera Klatka schodowa

Andrychów

     Pałac Bobrowskich w Andrychowie, zwany także zamkiem, jest budowlą klasycystyczną z portykiem z czterema kolumnami i trójkątnym frontonem, w którym znajdują się herby właścicieli. W narożnik południowo-zachodni wbudowana jest sześcioboczna baszta. Obecnie mieści różne instytucje społeczne. Położony obok budynek powozowni funkcjonuje jako restauracja.

Pałac Bobrowskich w AndrychowiePałac Bobrowskich w AndrychowiePałac Bobrowskich z narożną wieżą

 
Jesienna wędrówka szlakami woj. śląskiego pozostawiła lekki niedosyt – zapewne jeszcze tam wrócę…

 
 
* zdjęcia własne

poniedziałek, 9 stycznia 2023

Dwory Polski północno-wschodniej


 




Katarzyna i Jerzy Samusikowie

 

Fundacja Sąsiedzi – 2021






Wędrówki śladami przeszłości

     Katarzyna i Jerzy Samusikowie „przemierzają zaprzeszłe ogrody w poszukiwaniu świadectw pamięci ożywionych nostalgią” i znajdują je. Owocem wieloletnich wędrówek śladami przeszłości jest ich kolejna publikacja zatytułowana „Dwory Polski północno-wschodniej”. Autorzy umownie podzielili obszar Polski na Mazury, Podlasie, Ziemię Łomżyńską i Suwalszczyznę i wybrali z niego ponad sto dwadzieścia dworów, które opisali i zilustrowali zdjęciami. Krótsze lub dłuższe charakterystyki budowli posiadają czytelną strukturę – zawierają początki obiektów, ich zmienne dzieje, kolejnych właścicieli, zacnych gości oraz architekturę posiadłości i zabudowań gospodarczych, a także dworskich parków i otoczenia krajobrazowego.
     XX wiek obchodził się z dworami bardzo niełaskawie. Wojny światowe, okupacje wojenne i powojenne wszystkim ziemiańskim rezydencjom przynosiły dewastację, a nawet zagładę. Niszczyli je hitlerowcy i bolszewicy, a po zakończeniu wojny sowieccy okupanci. Ziemiańskie majątki podlegały parcelacji i tworzono z nich tzw. Państwowe Gospodarstwa Rolne, a dwory stawały się ich siedzibami lub mieszkaniami pracowników tychże PGR-ów. Później było już tylko gorzej… Autorzy kwitują te sytuacje zdaniem „dwór przetrwał obie wojny w niezłym stanie”, nie uchronił się jednak przed „porządkami” komunistycznej władzy. Podobne były koleje losu dziedziców posiadłości – mordowani przez Niemców i Rosjan w czasach wojennej apokalipsy, ginęli też w lasach Katynia, Charkowa, Miednoje czy ubeckich katowniach.

Gałki
RomanówSucha

 

niedziela, 4 grudnia 2022

Polskie Muzea Literackie


Muzeum Literatury 2011













Muzeum Literatury

      Dziewięćdziesiąt dziewięć „Polskich Muzeów Literackich” znalazło się w trzecim wydaniu przewodnika opracowanego przez Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Muzeum to jest centralną instytucją sprawującą pieczę nad polską spuścizną literacką. Ponadto prowadzi działalność wystawienniczą, naukową, archiwalną, edytorską, edukacyjną. Wersja książki z 2011 roku zawiera informacje o muzeach uwzględniając ich rodzaj, tj. historyczno-literackie, biograficzne, gabinety, izby pamięci. W muzeach tych, o zróżnicowanej strukturze organizacyjnej, prezentowane są niezwykle bogate zbiory literackie na stałych i czasowych wystawach przybliżające związki pisarzy z obiektami mieszczącymi muzeum. Tak liczne placówki realizują wielorakie zadania i pełnią istotne funkcje w lokalnych środowiskach. Zlokalizowane są nie tylko w Polsce, ale i poza jej granicami. Kilka, ze znajdujących się na terenie kraju, upamiętnia twórców obcych urodzonych na ziemiach polskich. 

Muzeum Adama Mickiewicza w ŚmiełowieMuzeum Jana Kasprowicza w ZakopanemMuzeum Jarosława Iwaszkiewicza w Stawisku

piątek, 28 października 2022

Od Fromborka do Gniewu

  

Pobrzeże i Pojezierze - lipiec 2017










 
     Przemierzając naszą Ojczyznę wzdłuż i wszerz trafiłam do kilku miejscowości Wysoczyzny Elbląskiej i Pojezierza Starogardzkiego. Urzekły mnie gotyckie zamki, katedry, klasztory, wiekowa zabudowa i atmosfera dawnych czasów. Dziś w niektórych zabytkach mieszczą się muzea i hotele. Pozostałe służą ludziom zgodnie ze swym pierwotnym przeznaczeniem.

Frombork

     Gotycka Bazylika Archikatedralna we Fromborku z XIV w jest głównym obiektem w Zespole Wzgórza Katedralnego. Dzięki swej architekturze, dziejom i cennej zawartości (ołtarze, kaplice, epitafia, organy grobowiec Mikołaja Kopernika) w 1994 r. zyskała miano Pomnika Historii. Katedra powstała jako trójnawowy bezwieżowy kościół halowy z wydłużonym prezbiterium, a następnie dobudowano do niej sygnaturkę i kaplice.
     Muzeum Mikołaja Kopernika (dawny pałac biskupi) działa od 1948 r, z okazji 500-lecia urodzin astronoma oddano do użytku odrestaurowane obiekty muzealne. W Wieży Kopernika, najstarszym elemencie Wzgórza Katedralnego, znajdowało się mieszkanie uczonego. W 1912 r. urządzono tam izbę pamięci kanonika. Wieża Wodociągowa (wieża ciśnień) powstała w 1571 roku. Obecnie funkcjonuje jako wieża widokowa z galerią i kawiarnią. W Wieży Radziejowskiego zawieszone jest wahadło Foucaulta. Pozostałe zabytkowe obiekty Fromborka to Baszta Żeglarska, Kanał wodny Kopernika, poewangelicki kościół św. Wojciecha.
 
Frombork - Zespół Wzgórza KatedralnegoFrombork - Bazylika ArchikatedralnaFrombork - Muzeum Mikołaja Kopernika


Frombork - Bazylika ArchikatedralnaFrombork - Archikatedra - Grobowiec Mikołaja KopernikaFrombork - Muzeum Mikołaja Kopernika




niedziela, 23 października 2022

Od Łężan do Świętej Lipki przez Nakomiady

 

Mazury - 2022








    
 
      „Mazury Cud Natury” to nie tylko chwyt marketingowy! Zachwyciły mnie dwory, pałace i sanktuarium położone na pojezierzu Mrągowskim, którego obszar należał do historycznej krainy zwanej Prusami Wschodnimi. Prowincja Prusy Wschodnie powstała w 1772 r., po pierwszym rozbiorze Polski, z części ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów... 

Łężany

     Pałac Łężany pojawił się w interesującym filmie zatytułowanym „Kamerdyner”, który uświetnił Kortez piosenką „Stare drzewa”. Neobarokowa budowla powstała około roku 1910 z inicjatywy Reinholda von Fischer-Lossainen. Jego druga żona, zarządzająca majątkiem po śmierci kontradmirała w 1940 roku, po wkroczeniu na Warmię sowietów w styczniu 1945 r. popełniła samobójstwo. Budynek pałacu ostał się z drugowojennej zawieruchy po czym utworzono tam Fundusz Wczasów Pracowniczych. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. majątek wraz z pałacem przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie). W latach dziewięćdziesiątych XX w. w pałacu mieściła się siedziba polskiej lewicy (do 2003 r.). obecnie gospodarzem obiektu jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
     Założenie pałacowo-parkowe składa się z neobarokowego pałacu, parku i zabudowań gospodarczych (neogotyckich). Bogato zdobiona budowla mieszkalna posiada wieże, werandę, ryzality, taras, pergolę, balkon. W jej najbliższym otoczeniu licznie występuje starodrzew, a w dalszej części postawiono kaplicę (dawniej mauzoleum rodu Fischerów). Spacer przypałacowymi alejkami pozwala przenieść się w czasy minione… 
 
Łężany - pałac
Łężany - pałacŁężany - pałac


Łężany - kuźniaŁężany - zabudowania folwarczneŁężany - zabudowania folwarczne


Nakomiady

      W 1704 roku powstała w Nakomiadach manufaktura ceramiczna, a następnie na zlecenie Johanna von Hoverbecka dokonano gruntownej przebudowy pałacu w Nakomiadach. Następne prawie 140 lat właścicielami majątku Nakomiady była rodzina Redeckerów, która wyjątkowo ukochała te okolicę. Już po II wojnie światowej odwiedzali oni pałac i partycypowali w kosztach remontów. Na pobliskim cmentarzu spoczęły prochy ostatnich właścicieli Nakomiad.
     Zespół pałacowo-parkowy oprócz pałacu i parku krajobrazowego zawiera zabudowania folwarczne. Pałac zbudowano w duchu baroku holenderskiego o „oszczędnym detalu architektonicznym”. Dwukondygnacyjny budynek posiada również dwukondygnacyjne piwnice. W parku zachowała się neogotycka kaplica, a wśród starodrzewu, na osi pałacu, malownicza aleja. Ogród warzywny oddziela od parku ceglany mur. W Manufakturze Nakomiady ręcznie, według oryginalnych technologii, produkuje się m.in. repliki kaflowych pieców i detale ceramiczne.
Obecnie Pałac Nakomiady należy do grupy „Hotele Historyczne Polska”, będącej częścią „Historic Hotels of Europe”.
 
Nakomiady - pałacNakomiady - pałacNakomiady - do pałacu
Nakomiady - zabudowania folwarczne

Nakomiady - do ogrodu Nakomiady - kaplica