Festiwal "Pogranicza Literatury"

Łubowo - czerwiec 2025

Na pograniczu literatury i świata 

    Trzy dni. Dziesiątki inspirujących spotkań. Setki rozmów. Tysiące myśli, które zabrały uczestników dalej niż jakiekolwiek bilety. Tak minął I Festiwal Podróży i Książek „Pogranicza Literatury”, który odbył się w czerwcu 2025 roku w Łubowie – miejscu, gdzie historia spotkała się z pasją, a literatura z wędrówką przez świat i przez siebie. Weekend, który pachniał książkami, brzmiał opowieściami, smakował przygodą i historiami z końca świata. Było tak, jak z dobrą książką: żal, że się skończyła…

Od pomysłu do pasji w działaniu

    Za ideą festiwalu stoi Karol Soberski, dziennikarz, pisarz i niestrudzony popularyzator lokalnych tajemnic. Jak sam podkreślił, głównym celem wydarzenia była promocja turystyczna regionu Gniezna, a zwłaszcza gminy Łubowo – obszaru pełnego niedocenionych perełek historycznych, kulturowych i przyrodniczych. Ale – jak to zwykle bywa z podróżami – droga poprowadziła znacznie dalej.
Wraz z Instytutem Literackim im. Marii i Franciszka Rubaszewskich, Fundacją Historyczną „Przywracamy Pamięć”, portalem Pojezierze24.pl oraz Biblioteką Publiczną i Centrum Kultury Gminy Łubowo, Karol Soberski stworzył wydarzenie, które z powodzeniem połączyło świat książki z podróżniczą przygodą.

Wystawy na rozgrzewkę

    Festiwal rozpoczął się w piątkowy wieczór wernisażem trzech wystaw historyczno-artystycznych, mocno zakorzenionych w lokalnej tożsamości. Tadeusz Panowicz zaprezentował „Skarby Lednicy i Gniezna” – graficzno-archeologiczną podróż do przeszłości Ostrowa Lednickiego. Wojciech Śmielecki zaskoczył filatelistyczno-medalierską wystawą o Bolesławie Chrobrym. A Robert Anioł wzruszył ekspozycją fotograficzną „Ślady”, poświęconą postaci rzeźbiarza Juliana Boss-Gosławskiego.
    Nie zabrakło też stoisk z książkami, gdzie można było porozmawiać z autorami, zdobyć autograf, ale przede wszystkim – chłonąć tę wyjątkową atmosferę. Bez barier, bez dystansu – tu każdy mógł podejść, zapytać, podyskutować. Bo taka właśnie była formuła festiwalu: blisko ludzi, blisko pasji, blisko słowa.  Piotr Karsznia, znawca historii militarnej, regionalista, kronikarz i dokumentalista programu TVP, a przede wszystkim rysownik i malarz ilustrował sceny historyczne i bardzo aktualne.

 

Od Konina Do Parchania Sikorskiego

Wielkopolskie/Kujawsko-pomorskie 

kwiecień 2025

    Studenci Uniwersytetu dla Aktywnych w Ciechocinku wybrali się na wycieczkę do Konina w województwie wielkopolskim i Parchania w województwie kujawsko-pomorskim w powiecie inowrocławskim. Zwiedzili starówkę Konina, Muzeum Okręgowe w Koninie oraz Muzeum gen. Władysława Sikorskiego w Parchaniu.

Konin - Gosławice

    Zamek gotycki wybudowany w latach 1420–1426 przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godziemba. Rezydencję typu dwór obronny zbudowano bez wieży. Restauracja zamku trwała w latach 1978 – 1986. Muzeum Okręgowe w Koninie w 1982 roku przeniosło swą siedzibę do Gosławic. Zamek oddano do użytkowania Muzeum w 1986 roku. Wystawy stałe, jakie można obejrzeć w Muzeum Okregowym: Historia oświetlenia od łuczywa do żarówki elektrycznej, Wielkopolskie górnictwo, Biżuteria i moda, Konin poprzez wieki, Judaika, Pradzieje ziemi konińskiej, Zbiory Gabinetu Numizmatycznego i Eksponaty z kolekcji Działu Sztuki.

 

 

Nieopodal zamku stoi dwór. Od schyłku XVIII w. w Ruszkowie pod Kołem stał zabytkowy budynek, który w 1990 roku odtworzono w Gosławicach. Ekspozycja stała zatytułowana jest „Dwór polski”.

 

 
W Spichlerzu zbudowanym w stylu klasycystycznym w 1838 roku można obejrzeć wystawę: Słoń leśny z odkrywki Jóźwin KWB „Konin”  (żył około 100 tys. lat temu).
W sąsiedztwie zamku ulokowano także Skansen budownictwa wiejskiego: wiatraki, kuźnia, stodoły oraz Skansen górniczy i Skansen archeologiczny. 

 

 

Gotycko-neogotycki Kościół Andrzeja Apostoła w Gosławicach ufundował właściciel Gosławic biskup poznański Andrzej Łaskarz     herbu Godziemba. W świątyni zbudowanej na planie krzyża greckiego. palmowe sklepienie wspiera centralnie usytuowana kolumna, nadając wnętrzu niepowtarzalną lekkość. 

 

 

Od Straszkowa do Chopina

 

Wielkopolskie 

maj 2025

 

 

    Pomimo ulewy, gradobicia i majowej aury (8º C!) wybrałam się na spotkanie z pisarzem Januszem Niżyńskim, który prezentował swoją książkę zatytułowaną „Odnaleziony walc”. Po drodze do dworu w Straszkowie odwiedziłam Chodów, Domaników, Przedecz, Kłodawę.

Straszków – gmina Kłodawa powiat kolski

    Majątek należał do Straszkowskich, Puczków, Sokołowskich, Niesiołowskich, Kociurskich, Gołembiowskich... Dwór zbudowany w 2 poł. XIX w. na planie wydłużonego prostokąta, w 1936 r. w miejscu dawnego rozległego tarasu postawiono dobudówkę. Budynek jest w całości podpiwniczony, jednokondygnacyjny, z poddaszem użytkowym. Posiada dwukolumnowy ganek wejściowy z trójkątnym naczółkiem i schodkami.
Po wojnie majątek przeszedł na własność państwa. Działało tam Państwowe Gospodarstwo Rolne oraz Stacja Hodowli Roślin w Straszkowie oraz Kutnowska Hodowla Buraka Cukrowego. Dziś jest prywatną posiadłością.
    W pieczołowicie odrestaurowanym dworze uczestniczyłam w spotkaniu autorskim Janusza Niżyńskiego i jego książki zatytułowanej „Odnaleziony walc”. Organizatorem wieczoru było Stowarzyszenie Kłodawskie Dwory – jego członkami są właściciele i użytkownicy zabytkowych dworów położonych w okolicach Kłodawy oraz grupa miłośników regionu (pogranicze wschodniej Wielkopolski, Kujaw, Ziemi Łęczyckiej i Mazowsza). Celem stowarzyszenia jest pobudzanie zainteresowania zabytkami kultury ziemiańskiej, upamiętnianie historii ziemiaństwa oraz jego wkładu w rozwój kraju, utrwalanie patriotycznych wzorców wykształconych w środowiskach ziemiańskich. Realizacji tych celów służą w szczególności wydarzenia kulturalne, organizowane na terenie obiektów zabytkowych położonych w okolicach Kłodawy. Są to m.in. konferencje popularnonaukowe „Rodziny ziemiańskie okolic Kłodawy”, Festiwale Kłodawskie Dwory oraz spotkania z wybitnymi postaciami.

Od Grochowisk Szlacheckich do Rybieńca

 

 

Wielkopolskie/kujawsko-pomorskie - marzec 2025

    Trasa marcowej wycieczki przebiegała przez pogranicze woj. kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego – powiaty: inowrocławski, żniński i gnieźnieński. Jej głównym celem był Dwór w Rybieńcu w  gminie Kiszkowo, gdzie zaplanowano imprezę pod nazwą „Turystyczny weekend z gwiazdą”. Po drodze udało mi się dotrzeć do kilku zabytkowych obiektów, o czym poniżej.

Grochowiska Szlacheckie

    Klasycystyczny dwór zbudowany około 1780 roku przez właścicielkę wsi Teofilę Korytowską (herbu Mora). Po 1912 roku dwór został przebudowany, podwyższono dachy tworząc drugą kondygnację nad traktem wschodnim i zachodnim oraz dobudowano ryzality elewacji tylnej. Ścianę frontową zdobi portyk – trójkątny przyczółek z herbem wsparty na czterech kolumnach. Do dworku prowadzi stylowa brama. Budynek otacza park krajobrazowy. Funkcjonuje tutaj stylowy hotel oraz restauracja. Wg http://paluki.travel.pl/177

 

Turystyczny weekend z gwiazdą - Rybieniec

  

 

Rybieniec - marzec 2025

 

 

 

 

Noc Tajemnic we dworze w Rybieńcu

    W dniach 14 -16 marca 2025 roku we dworze w Rybieńcu odbyła się czwarta edycja "Turystycznego weekendu z gwiazdą". Wydarzenie zgromadziło miłośników historii i turystyki z różnych zakątków Polski, w tym Wrocławia, Poznania, Brodnicy, Mieszkowic, Gniezna, Wałbrzycha, Dalek, Wyszkowa, Czerlejna i Ciechocinka, gotowych na przygodę, intelektualne wyzwania i testowanie lokalnych przysmaków.
    Rybieniec to wieś w gminie Kiszkowo w powiecie gnieźnieńskim województwie wielkopolskim. W 1909 roku właścicielem Rybieńca został Friedrich Wendorff, dla którego w 1910 roku zbudowano dwór (pałac?). Wtedy nazwa wsi brzmiała Klein Rybno, by po 1918 r. powrócić do formy Rybieniec.
Dwór jest położony nad jeziorem Małe Rybno, tworzącym swoisty ekosystem z bogatą florą (nawet nenufarami) i fauną wodną. Tysiące ptaków, które mają tu swe lęgowiska, stanowią wartość dodaną do budowli, chociaż ze wschodem słońca zaczynają się ich krzykliwe nawoływania, a zatem o spaniu można zapomnieć. 

Dzień pierwszy – Tajemnice, które nie dają spać...

    Weekend rozpoczęła IV "Noc Tajemnic" – czyli idealna okazja, żeby zamiast spać, słuchać fascynujących opowieści o skarbach, duchach i arystokratycznych intrygach. Piotr Karsznia, znany rysownik, zabrał nas w "Świat melodii węgla i papieru", a Karol Soberski przedstawił temat skarbów i tajemnic arystokracji na prowincji i historie rodem z najlepszych powieści sensacyjnych. Dyskusje trwały do późnych godzin nocnych, a niektórzy podejrzewają, że duchy pałacu nadstawiały uszu.

 

 

Od okolic Gniezna i Czerniejewa

 

 Wielkopolska

wrzesień 2024

 

 

 

    Kolejna odwiedzona przeze mnie część Wielkopolski to okolice Gniezna. Dwory w Kruchowie (pałac?), Jelitowie, Mielżynie, Żółczy, Żydowie i pałace w Czerniejewie, Niechanowie i Paruszewie zadziwiają swą, nie zawsze czytelną, architekturą.  

Dwory

Kruchowo

    Późnorenesansowy dwór z XVI stulecia (1582 r.?) w XVIII wieku rozbudowano nadając mu cechy barokowe. W roku 1921 dostawiono klasycystyczny portyk od frontu wsparty na czterech kolumnach jońskich zwieńczonych trójkątnym frontonem oraz arkadowy podcień z balkonem w elewacji tylnej. Belkowanie zawiera sentencję "NON DORMIT QUI CUSTODIAT" – (Nie śpi, kto stoi na straży), a fronton herb. Dach dwuspadowy łamany polski pokryto czerwoną dachówką. Wejście poprzedzone jest szerokimi i wysokimi schodami ujętymi murkami. Obecnie dwór pełni funkcje mieszkalne. 

Od Jarocina do Rokosowa

Wielkopolska

wrzesień 2024

 

     Kolejną wizytę w Wielkopolsce spowodowała wrześniowa Konferencja Naukowa w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Po drodze odwiedziłam zabytkowe budowle: zamki, pałace i dwory, dziś pełniące przeróżne funkcje. Były wśród nich muzea, szkoły, hotele, pensjonaty, domy opieki, siedziby firm. Nie rzadko obiekty łączyły po dwie formy działalności. CD.

PAŁACE

Rokosowo

    Pałac w Rokosowie – dawna rezydencja rodziny Mycielskich zlokalizowana w gminie Poniec. Obiekt w stylu neogotyku romantycznego, zbudowany dla Józefa Mycielskiego, zaprojektowany przez F. A. Stülera w latach 1849-1854. W roku 1868 trafił pod władanie księcia Adama Konstantego Czartoryskiego, następnie jego syna i wnuka. W roku 1939 Czartoryskim wydano nakaz opuszczenia majątku. Po wojnie dawne dobra rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Pałac odrestaurowany w latach 1984-86. Charakterystyczne dla obiektu są narożnikowe, masywne wieże, krenelaż i częściowo sucha fosa wokół. Na szczycie środkowego ryzalitu umieszczony jest herb rodzinny – Dołęga. Z tyłu pałacu znajduje się ogród zimowy. Całość otacza zadbany park. Obiekt konferencyjno-szkoleniowy nosi nazwę Zamek Wielkopolski w Rokosowie.

 

Od Pałacu w Orli do Mojej Woli

 

Wielkopolska

wrzesień 2024

    Kolejną wizytę w Wielkopolsce spowodowała wrześniowa Konferencja Naukowa w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Po drodze odwiedziłam zabytkowe budowle: zamki, pałace i dwory, dziś pełniące przeróżne funkcje. Były wśród nich muzea, szkoły, hotele, pensjonaty, domy opieki, siedziby firm. Nie rzadko obiekty łączyły po dwie formy działalności.

PAŁACE

Orla

    Pałac wybudowano w 1894 roku w stylu eklektycznym z elementami neobaroku i klasycyzmu. Budynek piętrowy, podpiwniczony, nakryty dachami wielospadowymi, z dużą trójkątną wystawką i facjatkami w połaciach. Od północy po bokach dwie narożne wieżyczki, a pośrodku nieznaczny, dwupiętrowy ryzalit zwieńczony pseudobarokowym szczytem, z wejściem poprzedzonym filarowym gankiem i zwężającymi się ku górze schodami. Obecnie w pałacu mieści się przytulny hotel ze stylowym wystrojem wszystkich pomieszczeń. Układ przestrzenny zespołu dworskiego z zabudowaniami folwarcznymi w znacznej mierze zachował się. Pozostałości pałacowego parku ze stawem zachwycają okazami starodrzewu.