Od Czerniejewa do Lubostronia

 

Wielkopolska 

wrzesień - 2023

     Ziemia Kaliska, Pałuki, Kujawy to kolejny kierunek mojej wędrówki po historii Rzeczypospolitej. Celem głównym wycieczki był udział w Konferencji w Pałacu w Czerniejewie na temat: „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”. W pozostałych czterech miejscowościach zwiedziłam muzea w zamku, pałacu, dworach, a w dwu ostatnich tylko obejrzałam zabytkowe obiekty.

      W Gosławicach znajduje się kilka zabytków:

    Zamek, wzniesiony w latach 1418–1426, składa się z dwóch równolegle ustawionych piętrowych budynków. Obecnie znajduje się tu siedziba Muzeum Okręgowego z wystawami: „Konin poprzez wieki”, „Biżuteria i styl”, „Pradzieje Ziemi Konińskiej”, „Judaika”.
Dworek, wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku w Ruszkowie, zrekonstruowany w Gosławicach, mieści ekspozycję „Dwór polski”.
Na wystawie w Spichlerzu umieszczono szczątki plejstoceńskich zwierząt i rysunki naskalne.
Skansenowi etnograficznemu z wiatrakami, chałupami, stodołą i kuźnią towarzyszy skansen z urządzeniami górniczymi.
W budynkach podworskich pracują muzealnicy i administracja Muzeum, a całość muzealnych obiektów otacza niezwykle zadbany park.
Gotycki Kościół św. Andrzeja Apostoła, z pierwszej połowy XV w. jest budowlą centralną - do ośmiobocznej nawy przylegają cztery pomieszczenia – prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. 

 

 

Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość...

 

Czerniejewo - wrzesień 2023

    I Międzynarodowa Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, odbyła się w pałacu w Czerniejewie w dniach 23, 24 września 2023 roku. Podsumowanie i program Konferencji podaję za portalem https://pojezierze24.pl.

Wielki sukces konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” w Czerniejewie!

    Dzisiaj zakończyła się dwudniowa I Międzynarodowa Konferencja „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbywała się w pałacu w Czerniejewie. Na Konferencję, która była naturalną kontynuacją trzech edycji Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci”, złożyło się ponad 17 prelekcji, panel dyskusyjny, projekcja filmu historycznego, sześć wystaw oraz Kiermasz Książki Historycznej i Kiermasz Rękodzieła. Jedną z największych atrakcji Konferencji była wystawa mieczów samurajskich (m.in. pochodzących z XV/XVI wieku) z kolekcji śp. gen. bryg. Sławomira Petelickiego, twórcy jednostki specjalnej GROM!
    W piątek, 22 września do pałacu w Czerniejewie zaczęli przyjeżdżać prelegenci i goście z całej Polski i Europy. Wszystko za sprawą I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”, która odbyła się w pałacu w sobotę i niedzielę. Konferencja była naturalną kontynuacją trzech edycji Festiwalu Historycznego „Tajemnice Trzech Stuleci” Organizatorem Konferencji był Karol Soberski i jego Fundacja Historyczna „Przywracamy Pamięć”.
- Celem Konferencji było przywrócenie pamięci o dziejach ziemiaństwa, historii pałaców, dworów i innych zabytków tworzących dawne majątki ziemskie, które są współcześnie zapomniane i wymazane z kart historii. Poprzez Konferencję chcieliśmy przypomnieć miejsca, ludzi i wydarzenia związane z majątkami ziemskimi rozsianymi po całej Polsce, a także zwrócić uwagę na pałace, dwory i zabytki z tych majątków, które współcześnie są odnawiane, restaurowane i przywracane do życia. Poprzez Konferencję promowane było też regionalne dziedzictwo kulturowe – mówi Karol Soberski, pomysłodawca i główny organizator Konferencji, prezes Fundacja Historycznej „Przywracamy Pamięć”.     W bogatym programie Festiwalu znalazło się 17 prelekcji, które wygłosili znani w Polsce muzealnicy, odkrywcy, dziennikarze, regionaliści, archeolodzy czy pisarze. W tym gronie znaleźli się: Karol Soberski, Joanna Gliwa, Magdalena Woch, Marzena Jaworska, dr Andrzej Prinke, Paulina Maciejewska, Piotr Maszkowski, Radosław Herman, Antoni Łęszczak, Mirosław Garniec i Małgorzata Jackiewicz-Garniec, Jacek Jurczakowski, Paweł Becker, Dariusz Garba, Dorota Markowska-Bochenek, Jan Nowicki, Krzysztof Krzyżanowski i Sebastian Mazurkiewicz.
    W sobotę odbył się także panel dyskusyjny pt. „Utracone decorum, czyli niemiecka grabież dóbr kultury z majątków ziemskich”, który poprowadził Krzysztof Krzyżanowski. Udział wzięli: Magdalena Woch, dr Andrzej Prinke, Antoni Łęszczak, Dariusz Garba, Piotr Maszkowski, Paweł Becker i Karol Soberski.     Natomiast nocną atrakcją Konferencji w sobotę była projekcja filmu pt. „Śladami Pana Samochodzika po Pojezierzu Myśliborskim” na podstawie powieści Zbigniewa Nienackiego „Księga strachu” i spotkanie z producentem filmu Robertem Lewandowskim.

Prelegenci, goście specjalni i organizatorzy I Międzynarodowej Konferencji „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja” przed pałacem w Czerniejewie - fot. Maciej Ranke https://pojezierze24.pl/

 

Od Ożarowa do Lewkowa

Łódzkie/Wielkopolskie - 2023

    Ziemia Wieluńska, Sieradzka i Kaliska, tak jak i cała nasza Ojczyzna, w maju prezentuje się szczególnie pięknie. Głównymi celami mojej wycieczki były trzy muzea: w Ożarowie, w Maciejowie i w Lewkowie.

Ożarów k/Wielunia

     W Muzeum Wnętrz Dworskich w Ożarowie wysłuchałam wykładu dr Macieja Rydla* - "Dwory polskie w akwareli Macieja Rydla. Na ratunek ginącego dziedzictwa narodowego". Ekspert w dziedzinie dworów polskich uświetnił mój wolumin katalogu wystawy motywującą dedykacją:

Dla Pani Małgorzaty Poniatowskiej - z podziękowaniem za wspaniałą pracę na blogu "czytam po polsku" i z pozdrowieniami od autora - Maciej Rydel, Ożarów, 9 maja 2023 r.

     Późnobarokowy modrzewiowy dwór alkierzowy zbudowany w 1757 roku dla Władysława Bartochowskiego herbu Rola, przykryto dachem polskim z facjatką. W stylowym wnętrzu mieszczą się: salon, buduar i alkowy, salonik myśliwski, gabinet, jadalnia, pokoik dziewczęcy, kredensownia. Za dworem w parku pysznią się malownicze stawy i pomnikowy starodrzew. Budynek oficyny przyjął w swoje progi wystawę "Dwory polskie w akwareli Macieja Rydla… ", w której wernisażu uczestniczyłam.

 

 Maciejów

     Prywatne Muzeum Wnętrz w Maciejowie znajduje się w klasycystycznym pałacu zaprojektowanym po roku 1790 przez C. G. Langhansa (twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie). W jedenastoosiowej fasadzie budowli umieszczono dwukolumnowy portyk w wielkim porządku z trójkątnym przyczółkiem. Wewnątrz pałacu zachowały się cenne polichromie z XVIII w. W mojej pamięci pozostanie sala balowa i jadalnia, korytarzyk do schodów kuchennych, rozety na parkietach oraz wyjątkowa kolekcja szachów z różnych stron świata. 

 

 

Lewków

    Klasycystyczny pałac Lipskich herbu Grabie w Lewkowie (z 1791 roku) mieści obecnie „Muzeum w Lewkowie – Zespół pałacowo-parkowy”. Czterokolumnowy wgłębny portyk w wielkim porządku, w którego tympanonie widnieje maksyma ,,Sobie, Swoim Przyjaciołom, Potomności”. W trakcie ogrodowym znajduje się reprezentacyjna sala rotundowa, a z elewacji wystaje półkolisty ryzalit. Całość elewacji ozdabiają przebogate dekoracje sztukatorskie, malarskie i rzeźbiarskie. We wnętrzach pałacu zachowały się iluzjonistyczne malowidła ścienne braci Smuglewiczów. Ekspozycja muzealna zawiera meble z epoki, zbiory malarstwa i rzeźby, artefakty archeologiczne oraz pamiątki po dawnych właścicielach. Księgozbiór lewkowskiej biblioteki liczył ponad 10 tys. woluminów…

 Pawłowice

    W 1864 roku w Pawłowicach zbudowano dla Wilhelma von Pannwitz eklektyczny pałac z elementami neorenesansowymi i barokowymi. Bryłę budynku ozdabia ośmioboczna narożna wieża oraz dwa ryzality zwieńczone trójkątnymi frontonami. W pobliżu pałacu znajdują się zabudowania folwarczne. W budowli pomieszkiwali powstańcy śląscy i niemieccy osadnicy, a po wojnie urządzono tam przedszkole i szkołę. Obecnie pomieszczenia pałacowe zaaranżowano na przytulny hotel. Można nawet zamówić u pawia budzenie na godzinę szóstą rano… 

 

Lututów

     Pałac Kurnatowskich w Lututowie mieści dziś Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego. Powstał w 1934 roku, gdy nadano mu cechy stylu klasycystycznego z czterokolumnowym portykiem w elewacji frontowej i czterospadowym dachem z powiekowymi lukarnami, ale z barokowymi alkierzami w narożach.

Złoczew, Sokolniki

     W Złoczewie w pałacu Ruszkowskich z początku XVII w. (przebudowanym w XVIII i XIX wieku) ulokowano gminne urzędy. W fasadzie budowli znajduje się czterokolumnowy portyk i dwupiętrowy ryzalit zwieńczony niewielkim trójkątnym szczytem nad facjatką.  

    Barokowy pałac w Sokolnikach zbudowano w 1775 r. w stylu saksońskiego rokoka dla Łukasza Bnińskiego. Jest to budynek z wysuniętym piętrowym ryzalitem z tympanonem w fasadzie, natomiast w elewacji ogrodowej znajduje się półkolisty piętrowy ryzalit z tarasem. Pałac przykryto mansardowym dachem z lukarnami. 

 

Kozłowice, Pszczonki

    W Kozłowicach w 1901 roku powstał skromny eklektyczny pałac, który urozmaicają ryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami oraz kwadratowa trzykondygnacyjna narożna wieża. W elewacji ogrodowej znajduje się przeszklona weranda. 

    Wielostylowy pałac w Pszczonkach zbudowano w 1925 r. dla Lipinskich. Posiada on elementy neobarokowe i neoklasycystyczne z centralnym trzyosiowym pozornym ryzalitem poprzedzonym gankiem podtrzymującym balkon.

Walichnowy, Świątkowice, Naramice

    W Walichnowach znajduje się klasycystyczny pałac przebudowany w 1843 r. przez Nieszkowskich. W fasadzie posiada czterokolumnowy portyk w wielkim porządku. Zachowała się interesująca brama pałacowa. 

     Do barokowego XVIII-wiecznego drewnianego dworu w Świątkowicach nie ma w ogóle dostępu – strzeże go imponujące kilometrowe ogrodzenie. Klasycystyczny pałac Czapskich w Galewicach z drugiej połowy XIX w., jako teren budowy, również niedostępny dla oczu i obiektywów…

    Przy drodze w Naramicach urokliwy drewniany kościółek pw. Wszystkich Świętych pochodzi z XVI wieku. 

 

     * Dr Maciej Rydel – dokumentalista polskich dworów i historii ziemiaństwa, Wiceprezes zarządu Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego. Właściciel zbioru ikonografii polskich dworów oraz autor wielu książek historycznych dotyczących dziejów polskich dworów. W 2014 roku za działalność społeczną na rzecz ratowania dziedzictwa narodowego został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Fotografie oraz akwarele jego autorstwa znajdują się w zbiorach kolekcjonerów w Polsce i za granicą. (https://wydawnictwo.ug.edu.pl/).
    Dr Maciej Rydel opowiedział o swojej przygodzie z dworami polskimi malowanymi akwarelą – o mistrzach, którzy go inspirowali, o malarzach, na których się wzorował, o profesorach, którzy go motywowali do pracy. Artysta zaprezentował część swych obrazów przedstawiających wiejskie posiadłości oraz zreferował sytuację zabytkowych siedzib w okresie powojennym i czasach współczesnych. Dr Maciej Rydel zaapelował o ratowanie polskich dworów, m.in. celem zachowania naszej tożsamości narodowej, której dwory są wyznacznikiem.

    „W tak pięknych okolicznościach przyrody” Ziemi Kaliskiej, Sieradzkiej, Wieluńskiej królowały łany złotego rzepaku…

* zdjęcia własne CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS