Łódzkie/Wielkopolskie - 2023
Ziemia Wieluńska, Sieradzka i Kaliska, tak jak i cała
nasza Ojczyzna, w maju prezentuje się szczególnie pięknie. Głównymi celami
mojej wycieczki były trzy muzea: w Ożarowie, w Maciejowie i w Lewkowie.
Ożarów k/Wielunia
W Muzeum Wnętrz Dworskich w
Ożarowie wysłuchałam wykładu dr Macieja Rydla* - "Dwory polskie w akwareli Macieja Rydla. Na ratunek ginącego dziedzictwa
narodowego". Ekspert w dziedzinie dworów polskich uświetnił mój wolumin katalogu
wystawy motywującą dedykacją:
Dla Pani Małgorzaty Poniatowskiej - z podziękowaniem za wspaniałą
pracę na blogu "czytam po polsku" i z pozdrowieniami od autora -
Maciej Rydel, Ożarów, 9 maja 2023 r.
Późnobarokowy modrzewiowy
dwór alkierzowy zbudowany w 1757 roku dla Władysława
Bartochowskiego herbu Rola, przykryto dachem polskim z facjatką. W
stylowym wnętrzu mieszczą się: salon, buduar i alkowy, salonik myśliwski,
gabinet, jadalnia, pokoik dziewczęcy, kredensownia. Za dworem w parku
pysznią się malownicze stawy i pomnikowy starodrzew. Budynek
oficyny przyjął w swoje progi wystawę "
Dwory polskie w akwareli
Macieja Rydla… ", w której wernisażu uczestniczyłam.
Maciejów
Prywatne Muzeum Wnętrz w
Maciejowie znajduje się w klasycystycznym pałacu zaprojektowanym
po roku 1790 przez C. G. Langhansa (twórca
Bramy Brandenburskiej w Berlinie). W jedenastoosiowej fasadzie
budowli umieszczono dwukolumnowy portyk w wielkim porządku z trójkątnym
przyczółkiem. Wewnątrz pałacu zachowały się cenne polichromie z XVIII w.
W mojej pamięci pozostanie sala balowa i jadalnia, korytarzyk do schodów
kuchennych, rozety na parkietach oraz wyjątkowa kolekcja szachów z
różnych stron świata.
Lewków
Klasycystyczny pałac Lipskich herbu Grabie w
Lewkowie (z 1791 roku) mieści obecnie „Muzeum w Lewkowie – Zespół
pałacowo-parkowy”. Czterokolumnowy wgłębny portyk w wielkim porządku, w
którego tympanonie widnieje maksyma ,,Sobie, Swoim Przyjaciołom,
Potomności”. W trakcie ogrodowym znajduje się reprezentacyjna sala
rotundowa, a z elewacji wystaje półkolisty ryzalit. Całość elewacji
ozdabiają przebogate dekoracje sztukatorskie, malarskie i rzeźbiarskie. We
wnętrzach pałacu zachowały się iluzjonistyczne malowidła ścienne braci
Smuglewiczów. Ekspozycja muzealna zawiera meble z epoki, zbiory malarstwa i
rzeźby, artefakty archeologiczne oraz pamiątki po dawnych właścicielach.
Księgozbiór lewkowskiej biblioteki liczył ponad 10 tys. woluminów…
Pawłowice
W 1864 roku w Pawłowicach zbudowano dla Wilhelma
von Pannwitz eklektyczny pałac z elementami neorenesansowymi i barokowymi.
Bryłę budynku ozdabia ośmioboczna narożna wieża oraz dwa ryzality
zwieńczone trójkątnymi frontonami. W pobliżu pałacu znajdują się
zabudowania folwarczne. W budowli pomieszkiwali powstańcy śląscy i
niemieccy osadnicy, a po wojnie urządzono tam przedszkole i szkołę.
Obecnie pomieszczenia pałacowe zaaranżowano na przytulny hotel. Można
nawet zamówić u pawia budzenie na godzinę szóstą rano…
Lututów
Pałac Kurnatowskich w Lututowie mieści dziś Zespół
Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego. Powstał w 1934 roku, gdy nadano mu
cechy stylu klasycystycznego z czterokolumnowym portykiem w elewacji
frontowej i czterospadowym dachem z powiekowymi lukarnami, ale z barokowymi
alkierzami w narożach.
Złoczew, Sokolniki
W Złoczewie w pałacu Ruszkowskich z początku XVII
w. (przebudowanym w XVIII i XIX wieku) ulokowano gminne urzędy. W fasadzie
budowli znajduje się czterokolumnowy portyk i dwupiętrowy ryzalit
zwieńczony niewielkim trójkątnym szczytem nad facjatką.
Barokowy pałac w Sokolnikach zbudowano w 1775 r. w stylu
saksońskiego rokoka dla Łukasza Bnińskiego. Jest to budynek z wysuniętym
piętrowym ryzalitem z tympanonem w fasadzie, natomiast w elewacji ogrodowej
znajduje się półkolisty piętrowy ryzalit z tarasem. Pałac przykryto
mansardowym dachem z lukarnami.
Kozłowice, Pszczonki
W Kozłowicach w 1901 roku powstał skromny eklektyczny
pałac, który urozmaicają ryzality zwieńczone neorenesansowymi szczytami oraz
kwadratowa trzykondygnacyjna narożna wieża. W elewacji ogrodowej znajduje
się przeszklona weranda.
Wielostylowy pałac w Pszczonkach zbudowano w 1925 r. dla
Lipinskich. Posiada on elementy neobarokowe i neoklasycystyczne z centralnym
trzyosiowym pozornym ryzalitem poprzedzonym gankiem podtrzymującym balkon.
Walichnowy, Świątkowice, Naramice
W Walichnowach znajduje się klasycystyczny pałac
przebudowany w 1843 r. przez Nieszkowskich. W fasadzie posiada czterokolumnowy
portyk w wielkim porządku. Zachowała się interesująca brama pałacowa. Do barokowego XVIII-wiecznego drewnianego dworu w
Świątkowicach nie ma w ogóle dostępu – strzeże go imponujące kilometrowe
ogrodzenie. Klasycystyczny pałac Czapskich w Galewicach z drugiej połowy XIX
w., jako teren budowy, również niedostępny dla oczu i obiektywów…
Przy drodze w Naramicach urokliwy drewniany kościółek pw.
Wszystkich Świętych pochodzi z XVI wieku.
* Dr Maciej Rydel – dokumentalista polskich dworów i historii
ziemiaństwa, Wiceprezes zarządu Oddziału Gdańskiego Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego. Właściciel zbioru
ikonografii polskich dworów oraz autor wielu książek historycznych
dotyczących dziejów polskich dworów. W 2014 roku za działalność społeczną na
rzecz ratowania dziedzictwa narodowego został odznaczony Krzyżem Kawalerskim
Orderu Odrodzenia Polski. Fotografie oraz akwarele jego autorstwa znajdują
się w zbiorach kolekcjonerów w Polsce i za granicą.
(https://wydawnictwo.ug.edu.pl/).
Dr Maciej Rydel
opowiedział o swojej przygodzie z dworami polskimi malowanymi akwarelą – o
mistrzach, którzy go inspirowali, o malarzach, na których się wzorował, o
profesorach, którzy go motywowali do pracy. Artysta zaprezentował część
swych obrazów przedstawiających wiejskie posiadłości oraz zreferował
sytuację zabytkowych siedzib w okresie powojennym i czasach współczesnych.
Dr Maciej Rydel zaapelował o ratowanie polskich dworów, m.in. celem
zachowania naszej tożsamości narodowej, której dwory są wyznacznikiem.
„W tak pięknych okolicznościach przyrody” Ziemi
Kaliskiej, Sieradzkiej, Wieluńskiej królowały łany złotego rzepaku…
* zdjęcia własne
CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS
