Od Oporowa do Krośniewic przez Kiernozię

 

Łódzkie

listopad 2024

 

 

    Koncert w ramach VII Jużyny we dworze w Sułkowicach skłonił mnie do jesiennej wycieczki po Równinie Kutnowskiej, gdzie zachwyciły mnie zabytkowe obiekty pełniące obecnie różne role: zamek w Oporowie, Zajazd i pałac w Krośniewicach, dwór w Kiernozi, dwór w Koszelewie, dwór w Krzyżanowie. Obejrzałam jeszcze pałace w Słubicach, w Studzieńcu, w Luszynie oraz dwory w Cyganach i Poborzu.

Oporów powiat kutnowski

     Muzeum - Zamek w Oporowie - niewielki XV wieczny zamek – rodowa siedziba Oporowskich herbu Sulima. Zamek wybudowano w całości za czasów Władysława Oporowskiego, najwybitniejszego przedstawiciela rodu, który pełnił urząd podkanclerzego koronnego na dworze Władysława Jagiełły, następnie biskupa włocławskiego, a potem także arcybiskupa gnieźnieńskiego i prymasa Polski. Budowlę wzniesiono w latach 30. i 40. XV wieku. Wojska szwedzkie zniszczyły zamek w roku 1657, a odbudowali go Tarnowscy, a przebudowali Sołłohubowie. 

 

Zamek udostępniono dla zwiedzających w 1949 roku jako Muzeum Wnętrz Zabytkowych gromadzącego zbiory dawnego wyposażenia siedzib szlacheckich.. Gruntowna rewaloryzacja zabytku w latach 1962-65, poprzedzona badaniami archeologicznymi i architektonicznymi, przywróciła budowli dawną świetność i przyniosła szereg cennych odkryć. Odsłonięto spod przemurowań gotyckie portale i polichromowane stropy z XVII w., a w skrytce pod podłogą znaleziono zbiór dawnej broni.

 

Muzeum składa się z ośmiu komnat rozmieszczonych na dwóch kondygnacjach. Trasa zwiedzania obejmuje pomieszczenia: Sień wejściowa, Skarbczyk, Zbrojownia, Salonik, Jadalnia, Sala Rycerska, Sypialnia, Kaplica, Dziedziniec...

Krośniewice powiat kutnowski

     Muzeum im. Jerzego Dunin-Borkowskiego zlokalizowane w Krośniewicach w klasycystycznym kompleksie dawnego zajazdu dworskiego. Obiekt stanął przed 1803 rokiem przy skrzyżowaniu dwóch starych szlaków komunikacyjnych: z Mazowsza do Wielkopolski i z Łęczyckiego na Kujawy i Pomorze. 

Około 1926 r. zespół zajazdu nabył Władysław Dunin-Borkowski, farmaceuta, który umieścił w budynku „Aptekę pod Łabędziem”. Apteka upaństwowiona w 1951 r., prowadzona była do 1978 r. przez Jerzego – syna Władysława.

Od końca lat czterdziestych do połowy lat osiemdziesiątych XX w. mieściło się w zajeździe prywatne „Muzeum nad Apteką”. Jego twórcą był Jerzy Dunin-Borkowski, który w ciągu kilkudziesięciu lat swojej pasji zgromadził w nim zbiory, liczące około 15000 eksponatów oraz około 5000 książek oraz liczne pamiątki po dwu rodach Bacciarellich i Dunin – Borkowskich. Jerzy Dunin-Borkowski w 1978 r. przekazał całą kolekcję narodowi i został dożywotnim kustoszem muzeum swojego imienia. Zwiedzać w nim można: Gabinet kolekcjonera, Sala gen. Władysława Sikorskiego, Sala gen. Władysława Andersa, Sala portretowa, Salonik Biedermeierowski, Kolekcjonerskie pasje, Gabinet numizmatyczny.

    Pałac w Krośniewicach wybudowano w roku 1870 dla Pelagii z Zamoyskich Rembelińskiej według projektu Leandra Marconiego. Po wojnie ulokowano tam szkołę. Mansardowy dach spłonął w latach 50 XX w. i już go nie odtworzono. Odnowiono bramę i kordegardę. W pałacowym parku znajduje się pomnik ks. Józefa Poniatowskiego.

 

Kiernozia powiat łowicki

     Pałac w Kiernozi zbudowano w 1825 roku dla rodziny Łączyńskich. Najbardziej znaną mieszkanką Kiernozi była Maria Walewska z domu Łączyńska. Urodziła się w 1786 roku. Jej nauczycielem języka francuskiego był ojciec Fryderyka Chopina - Mikołaj. W 1804 roku została ona  zmuszona do ślubu z 70-letnim szambelanem królewskim Anastazym Walewskim i przeniosła się do Walewic. Miała z nim syna Antoniego Bazylego Rudolfa. Istnieją jednak przypuszczenia, że Antoni nie był synem Walewskiego, a domniemanego ciotecznego wnuka feldmarszałka rosyjskiego Arkadija Suworowa. W 1807 roku podczas balu w Warszawie Maria Walewska poznała Napoleona Bonaparte i wkrótce została jego oficjalną faworytą. Z tego związku urodził się w 1812 roku Aleksander Florian Józef, późniejszy minister spraw zagranicznych Francji. W 1816 roku Maria wyszła ponownie za mąż za hrabiego Ornano. W 1817 roku urodziła trzeciego syna Rudolfa Augusta Ornano.
Klasycystyczny, jednopiętrowy pałac, posiada ryzality z trójkątnymi frontonami, oraz zewnętrzne schody tarasowe z obu stron. Pałac po wojnie był wykorzystywany jako porodówka, ośrodek zdrowia, przedszkole, a następnie Gminny Ośrodek Kultury.

Luszyn powiat gostyniński

     Pałac wzniesiony w I połowie XIX wieku, przebudowany w 1909 wg Jana Heuricha młodszego (charakterystyczna harmonijna niesymetryczność architektury). Klasycyzujący pałac, nakryty dachem czterospadowym, z przyściennym portykiem kolumnowym w wielkim porządku, złożonym z dwóch par jońskich kolumn. 

 

Studzieniec powiat płocki

     Pałac został wybudowany po 1790 według projektu Hilarego Szpilowskiego W elewacji ogrodowej skrajne ryzality ujmujące taras (cecha dla projektów Szpilowskiego). Obok pałacu znajduje się grota z figurą Matki Bożej z Lourdes. Wzniesiono ją około 1907 roku, w miejscu, gdzie wystrzelił wysoki na kilkanaście metrów gejzer wody. 

 

Słubice powiat płocki

     Pałac został wybudowany w 1789 według projektu Hilarego Szpilowskiego (Walewice, Mała Wieś, Luberadz, Rudno, Studzieniec). Pałac składa się z korpusu głównego i dwóch oficyn bocznych dostawionych do niego prostopadle oraz galerii ćwierćkolistych.

 

 

Cygany powiat kutnowski

     Dwór w Cyganach wzniesiony został w latach 1909-1910. Murowany dwór powstał na planie prostokąta, z użytkowym poddaszem, „łamanym” dachem, z dwoma półalkierzowymi elementami i schodami oraz trójkolumnowym balkonem usytuowanym od strony ogrodowej i ze schodami.
Ostatni właściciel dworu Ksawery Frank, żołnierz AK, który walczył w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie zdobył 6-krotnie tytuły mistrza Polski w rajdach i 5-krotnie w wyścigach samochodowych.

Koszelew - powiat płocki

     Utrzymany w duchu stylu polskiego, dwór z lat dwudziestych XX wieku, parterowy, nakryty dachem czterospadowym, z zwieńczoną trójkątnym szczytem wystawką dachową. Wejście poprzedzone murowaną sionką z dwukolumnowym gankiem, którego głównym budulcem była glina. Obecnie właścicielem obiektów jest Dom Pomocy Społecznej.  

 

Krzyżanów powiat kutnowski

     Dwór w Krzyżanowie zbudowano w II poł. XIX w. Orientalnego charakteru dworowi nadaje centralnie umieszczony ryzalit, flankowany dwoma wejściami, ozdobionymi półkolumnami zwieńczonymi ośmiobocznymi głowicami. Około 1915 r. dwór został przebudowany i przeznaczony na Urząd Gminy. Dziś także mieści Urząd Gminy Krzyżanów.

Pobórz powiat kutnowski

     Dwór powstał w ostatniej dekadzie XIX w. Usytuowany jest na naturalnym wzniesieniu, posiada cechy późnego klasycyzmu i neorenesansu. Do połowy lat 80’ XX wieku mieściła się tu szkoła.

 

  Równina Kutnowska i jej okolice zaprezentowały swoje zabytkowe budowle, z których pewną część odbudowano i te służą społeczeństwu (11) lub tylko prywatnym właścicielom (6). Niestety, inne od wielu lat niszczeją i popadają w ruinę...

* zdjęcia własne  CANON PowerShot SX620 HS

Od Sannik do Sójek przez Sułkowice I

 

ŁÓDZKIE  

listopad 2024

    Zaproszenie na koncert w ramach VII Jużyny we dworze w Sułkowicach doprowadziło do jesiennej wycieczki po Równinie Kutnowskiej, gdzie zachwyciły mnie zabytkowe obiekty pełniące obecnie różne role: pałac w Sannikach, dwór w Sójkach, dwór w Sułkowicach, dwór w Woli Raciborowskiej. Obejrzałam jeszcze pałace w Kterach i w Lesznie oraz dwory w Jankowicach, Leszczynku,  Młogoszynie i Głogowej.

Sanniki - powiat gostyniński

    Zespół pałacowo-parkowy w Sannikach był własnością rodów szlacheckich - Pruszaków i Sapiehów. Zabytkowe założenie pałacowe w Sannikach powstało w końcu XVIII wieku, na terenie dawnego zespołu dworskiego. Pałac stał się miejscem wakacyjnego pobytu Fryderyka Chopina latem 1828 roku. Muzyk spędził w Sannikach dwa miesiące w odwiedzinach u swojego szkolnego kolegi Konstantego Pruszaka.

Ostatnimi właścicielami majątku byli Dziewulscy, ale po 1945 roku dobra rozparcelowano i przekształcono w Państwowe Gospodarstwo Rolne.  W 1976 roku zorganizowano tutaj pierwszy koncert muzyki fortepianowej. Europejskie Centrum Artystyczne im. Fryderyka Chopina w Sannikach otwarto w 2014 roku. Działalność Centrum to organizacja koncertów, wernisaży, przedstawień teatralnych, pokazów filmowych i multimedialnych oraz prowadzenie kursów mistrzowskich, warsztatów szkoleniowych i udostępnianie zbiorów biblioteki muzyczno-etnograficznej. 

W zespole pałacowo-parkowym można obejrzeć: pałac z oranżerią, pomniki Fryderyka Chopina, amfiteatr, budynek bramny, fundamenty dworu, pozostałości hydroforni, fontannę, historyczny kamień, pomniki przyrody itd. W lewym skrzydle budowli umiejscowiono ośrodek chopinowski wraz z niewielkim muzeum, które poświęcono kompozytorowi, zaś na pałacowym poddaszu  umieszczono wystawę archeologiczną. 

Od Zamku Królewskiego do Pałacu w Wilanowie

Stolica - jesień 2024

 

    Trzydniowy pobyt w Stolicy obejmował zwiedzanie topowych zabytków: Zamek Królewski, Pałac na Wyspie, Pałac Myślewicki oraz Pałac w Wilanowie. W tzw. międzyczasie były jeszcze inne atrakcje: spektakl w Teatrze Kamienica, spacery po Starym Mieście, wizyta w Kościele św. Krzyża.

Zamek Królewski

    Początki Zamku Królewskiego sięgają XIV w., kiedy to powstała Wieża Wielka (Wieża Grodzka). Rozbudowywany w XVI i XVII w., za czasów Zygmunta III Wazy, uzyskał kształt zamkniętego pięcioboku. Był rezydencją królewską, miejscem obrad sejmu, centrum administracyjnym i kulturalnym kraju. Zniszczony w połowie XVII w. podczas wojen ze Szwecją, powoli odzyskiwał świetność za panowania Wettinów. W drugiej połowie XVIII w. artyści zatrudnieni przez Stanisława Augusta Poniatowskiego przebudowali wnętrza komnat, tworząc Apartamenty: Wielki i Królewski. We wrześniu 1939 r. Zamek został zbombardowany, a we wrześniu 1944 r. wysadzony w powietrze przez wojska niemieckie.

    19 stycznia 1971 na wniosek Edwarda Gierka Biuro Polityczne KC PZPR podjęło decyzję o rekonstrukcji Zamku. Fundusze na odbudowę zawdzięczano wyłącznie ofiarności społecznej. Powojenna koncepcja odbudowy nawiązała do historycznego układu wnętrz oraz tradycyjnych funkcji pomieszczeń. Rekonstrukcją zamku przeprowadzoną w latach 1971–1984 kierował Obywatelski Komitet Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie. Szczególne zasługi dla odbudowy Zamku położył Stanisław Lorentz, który od 1971 r. był wiceprzewodniczącym Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku. W 1979 w zamku utworzono muzeum, powołując państwową instytucję kultury Zamek Królewski w Warszawie – Pomnik Historii i Kultury Narodowej. W 1980 roku razem ze Starym Miastem odbudowany Zamek Królewski w Warszawie został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO.