Od Konina Do Parchania Sikorskiego

Wielkopolskie/Kujawsko-pomorskie 

kwiecień 2025

    Studenci Uniwersytetu dla Aktywnych w Ciechocinku wybrali się na wycieczkę do Konina w województwie wielkopolskim i Parchania w województwie kujawsko-pomorskim w powiecie inowrocławskim. Zwiedzili starówkę Konina, Muzeum Okręgowe w Koninie oraz Muzeum gen. Władysława Sikorskiego w Parchaniu.

Konin - Gosławice

    Zamek gotycki wybudowany w latach 1420–1426 przez biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godziemba. Rezydencję typu dwór obronny zbudowano bez wieży. Restauracja zamku trwała w latach 1978 – 1986. Muzeum Okręgowe w Koninie w 1982 roku przeniosło swą siedzibę do Gosławic. Zamek oddano do użytkowania Muzeum w 1986 roku. Wystawy stałe w Muzeum Okregowym: Historia oświetlenia od łuczywa do żarówki elektrycznej, Wielkopolskie górnictwo, Biżuteria i moda, Konin poprzez wieki, Judaika, Pradzieje ziemi konińskiej, Zbiory Gabinetu Numizmatycznego i Eksponaty z kolekcji Działu Sztuki.

 

 

Nieopodal zamku stoi dwór. Od schyłku XVIII w. w Ruszkowie pod Kołem stał dworek, który w 1990 roku odtworzono w Gosławicach. Ekspozycja stała zatytułowana jest „Dwór polski”.

 

 
W Spichlerzu zbudowanym w stylu klasycystycznym w 1838 roku można obejrzeć wystawę: Słoń leśny z odkrywki Jóźwin KWB „Konin”  (żył około 100 tys. lat temu)
W sąsiedztwie zamku ulokowano także Skansen budownictwa wiejskiego: wiatraki, kuźnia, stodoły, Skansen górniczy, Skansen archeologiczny. 

 

 

Kościół Andrzeja Apostoła w Gosławicach, gotycko-neogotycki. Ufundowany przez właściciela Gosławic biskupa poznańskiego Andrzeja Łaskarza herbu Godziemba. Zbudowany na planie krzyża greckiego. Sklepienie palmowe wspiera centralnie usytuowana kolumna. 

 

 

Konin stare miasto

    Ratusz wybudowany między 1796 a 1803 ma nadbudowaną osiemnastowieczną wieżą zegarową licowaną drewnem (zegar pochodzi z klasztoru w Lądzie). Portyk z czterema kolumnami doryckimi wielkiego porządku i trójkątnym tympanonem z herbem Konina. 

Gmach Starostwa Powiatowego w Koninie. Budynek o wyraźnych cechach klasycystycznych, kryty dachem naczółkowym, powstał w 1828 r. 

Słup koniński najstarszy znak drogowy w Europie Środkowo-Wschodniej. Mieści się przy kościele św. Bartłomieja wskazywał połowę drogi z Kalisza do Kruszwicy.

 

Pomnik seksownego konia - oryginalna rzeźba z brązu stanęła na rynku w koninie w 2009 roku. Głowa konia z ludzkim umięśnionym torsem ma około 3,5 metra wysokości.

Kościół św. Bartłomieja - gotycki, o układzie bazylikowym, trójnawowy. Pochodzi z XIV w. W jego remoncie w latach 1900–1910 brał udział Eligiusz Niewiadomski (zabójca prezydenta RP Gabriela Narutowicza), który wykonał polichromię, a okna świątyni ozdobił secesyjnymi witrażami. 

 

 

Dworek Zofii Urbanowskiej - pisarki, konińskiej pisarki, honorowej obywatelki miasta - 2 połowa XIX wieku.
Synagoga wybudowana w latach 1825–1829, nawiązuje w stylu do budowli bizantyńskich. Obok znajdował się nowy budynek synagogi ze szkołą talmudyczną, który zburzono w 2016 roku.
Kamienica Jana Zemełki wybudowana w końcu XVI w. Była pierwszym murowanym budynkiem świeckim w mieście. 

 

 

Parchanie - województwo kujawsko-pomorskie powiat inowrocławski

    Muzeum gen. Władysława Sikorskiego w Parchaniu – w fazie organizacji. W dawnym domu gen. Władysława Sikorskiego tworzona jest placówka muzealna. Władysław Sikorski, późniejszy generał broni, premier rządu polskiego, minister, Naczelny Wódz i Generalny Inspektor Sił Zbrojnych do 1939 spędzał miesiące wiosenno-letnie w nabytym w 1923 dworku w Parchaniu k. Inowrocławia (nabył majątek ok. 50 ha wraz z dworkiem na podstawie ustawy o osadnictwie wojskowym jako tzw. resztówkę). 30 września 1936 w Parchaniu córka generała Zofia wyszła za mąż za porucznika Stanisława Leśniowskiego. Zofia Leśniowska zginęła razem z ojcem Władysławem Sikorskim w katastrofie gibraltarskiej w 1943 roku. 

 

 

 

Wystawa przygotowana przez grono specjalistów pod kierunkiem dr hab. Tomasza Łaszkiewicza, profesora Instytutu Historycznego Polskiej Akademii Nauk, zatytułowana "Bohater polskiej sprawy - gen. Władysław Sikorski 1881-1943" zawiera ponad pół tysiąca fotografii oraz dokumentów z osiemdziesięciu archiwów i muzeów, prezentujących życie i działalność Bohatera. 

 

    Historyczna wycieczka z przewodnikiem, pograniczem województwa wielkopolskiego i kujawsko-pomorskiego, nasiliła apetyty uczestników  na kolejne eskapady po naszej pięknej Ojczyźnie.

* zdjęcia własne CANON PowerShot SX620 HS oraz www.nac.gov.pl

Najpiękniejsze dwory polskie

 

Urbanowski H., Żyburtowicz Z.

Świat Książki - 2004

    Album zatytułowany „Najpiękniejsze dwory polskie” ma dwu autorów ponieważ składa się z warstwy tekstu i warstwy fotografii. Należy więc przyjrzeć się osobno dwóm częściom struktury publikacji, a następnie jej całości.

Między faktami a pamięcią czy niepamięcią

     Teksty Henryka Urbanowskiego to krótkie eseje, w których zręcznie łączy fakty historyczne, zarys dziejów dworu i ich właścicieli, anegdoty rodzinne i refleksje nad losem ziemian. Jego teksty czyta się jak gawędy snute przy kominku. Każdy dwór to nie tylko opis architektury, ale też kronika jego mieszkańców – tych znanych i tych, którzy powinni być znani. Jest tu Henryk Sienkiewicz i Jan Matejko, Ignacy Jan Paderewski i Maria Konopnicka. Autor opowiada o ich wkładzie w polską kulturę i historię. Jest tu też subtelny komentarz do losów dworów po 1945 roku. Henryk Urbanowski nie wchodzi w polityczne polemiki, ale daje czytelnikowi do zrozumienia, że dewastacja i zapomnienie nie były przypadkiem, tylko systemowym wyborem. Jednocześnie autor podkreśla każde miejsce, gdzie dwór został ocalony, odrestaurowany lub zmienił funkcję, by przetrwać. Tekst przybliża kontekst historyczny, zestawiając bogactwo rodzinnych tradycji z obecnym stanem renowacji i zachowania dziedzictwa.
    Język jest plastyczny, przystępny, a nie rzadko nawet poetycki. Henryk Urbanowski pisze z pasją, łącząc precyzję z literackim sznytem, pisze o ludziach, którzy żyli i myśleli często pod prąd czasom, w których przyszło im działać. Ten polski dziennikarz dostarcza treść, która doskonale uzupełnia wizualną ucztę. Całość jest wielce inspirująca dzięki swej autentyczności i z wdziękiem snutej opowieści .

Między światłem a cieniem historii

    Zenon Żyburtowicz to doświadczony dokumentalista, który wydobywa z tych miejsc spokojne, melancholijne piękno i unikalny charakter każdego dworu. Jego zdjęcia mają w sobie coś z reportażu i coś z poezji – przywołują estetykę przemijania i trwałości. Każda fotografia to osobna opowieść. Jego zdjęcia oddają zarówno majestat architektury, jak i detale wnętrz oraz otoczenia. Fotografie są pełne światła i cienia, co nadaje im głębi i atmosfery. Szczególnie zapadają w pamięć fotografie wnętrz: puste pokoje z parkietami, które pamiętają kroki właścicieli sprzed stu lat, czy też porośnięte bluszczem ściany, gdzie natura zaczyna odzyskiwać teren. Zenon Żyburtowicz dokumentuje żywą tkankę historii. Jego kadry są przemyślane. Widać, że autor zna temat i czuje emocjonalny związek z miejscami, które portretuje. Nie boi się pokazać czasu – nie tuszuje zniszczeń, nie poleruje rzeczywistości. Fotografie są nie tylko piękne, są uczciwe.

Odnaleziony walc

 

Janusz Niżyński

Ridero 2025

Charakterystyka  Janusza Niżyńskiego, jaką można znaleźć w Internecie:
    „Z wykształcenia inżynier, z zamiłowania: meloman i publicysta - od blisko dwudziestu lat uprawia działalność literacką na jednej z najstarszych stron w zasobach polskiego Internetu: Janusz.Nizynski.pl. W dorobku autora są m.in. takie formy jak: powieści, netowiska i bajki, w tym także dla dorosłych. Publikował też liczne felietony w prasie ogólnopolskiej i korporacyjnej.”

Literacki labirynt z nutami

    „Odnaleziony walc” to książka, która łączy w sobie elementy powieści detektywistycznej, romansu i literackiej fikcji, tworząc unikalną historię pasji, miłości i tajemnicy. Głównymi bohaterami są Aurelia i Robinson – małżeństwo bibliofilów, których wspólny zachwyt nad muzyką klasyczną prowadzi do odkrycia w księgozbiorach nowojorskiego muzeum nieznanego walca a-moll, prawdopodobnie autorstwa Fryderyka Chopina. Odtąd poszukiwanie prawdy o tym manuskrypcie staje się ich obsesją, która wystawia ich związek małżeński na próbę.
    Odkrycie Aurelii i Robinsona staje się katalizatorem dla osobistych przemian dwojga głównych bohaterów, których relacja oscyluje między fascynacją a nieporozumieniem. Janusz Niżyński prowadzi fabułę niespiesznie. Dominuje tu refleksyjność, a główny ciężar przesuwa się z pytania „czy to Chopin?” na „co ta pogoń za niewiadomą z nami robi?”. Powieść nie tyle opowiada historię, co ją buduje – krok po kroku, z dużą dbałością o szczegóły. Autor decyduje się na narrację spokojną, wręcz kontemplacyjną, z dużym naciskiem na wewnętrzne przeżycia postaci. Dla niektórych czytelników może to stanowić wartość – inni mogą jednak odczuć niedosyt dynamiki czy bardziej wyrazistych napięć. Postacie nie zawsze rozwijają się w sposób przekonujący; chwilami zdają się raczej reprezentować idee niż autentyczne, żywe charaktery.

Zagadkowy kolekcjoner

Karol Soberski

Gniezno - 2021

Marian Haber - ziemianin, marszand, celebryta

    W książce „Zagadkowy kolekcjoner. Marian Haber – ziemianin, marszand, celebryta” Karol Soberski w niezwykle barwny i rzetelny sposób przywraca pamięć o zapomnianym bohaterze kultury II Rzeczypospolitej – Marianie Haberze. To publikacja, która zachwyca nie tylko miłośników historii i sztuki, ale także tych, którzy szukają w literaturze ducha przygody, detektywistycznej narracji i refleksji nad dziedzictwem kulturowym. Autor przybliża postać właściciela majątku Kołdrąb na pograniczu Wielkopolski i Kujaw, znanego kolekcjonera dzieł sztuki okresu międzywojennego.
    We Wstępie do książki Karol Soberski przedstawił historię pozyskania cennych materiałów źródłowych, jakie pozwoliły mu przybliżyć czytelnikom postać „Ziemianina, Marszanda, Celebryty”. Współpraca z Fundacją Gawrońskich, wspierającą rozwój kultury polskiej, zaowocowała przekazaniem autorowi publikacji niezwykłego archiwum Mariana Habera składającego się z 16 tysięcy dokumentów.

Jak czytać architekturę (PL)

 

Andrzej Basista i Andrzej Nowakowski

Universitas - 2012

 

 

 

 

     Autorzy: Andrzej Józef Basista i Andrzej Stanisław Nowakowski to architekci, historycy architektury, wykładowcy akademiccy i członkowie SARP O. Kraków. 

Sposób czytania architektury

    Książka "Jak czytać architekturę" wyróżnia się nietypowym podejściem do analizy architektury. Zamiast klasycznego omówienia stylów, epok i wielkich twórców, autorzy skupiają się na sposobie odbioru budynków przez widza. Proponują analizę architektury poprzez doświadczenie przestrzeni, zaczynając od pierwszego wrażenia budowli widzianej z daleka, poprzez jej relację z otoczeniem, a kończąc na wnętrzach i szczegółach konstrukcyjnych. Publikacja omawia zarówno znane budowle, jak i mniej oczywiste obiekty, często zwracając uwagę na detale, które mogą umknąć w tradycyjnych podręcznikach. Podejście to sprawia, że książka nie jest jedynie akademickim wykładem, ale praktycznym przewodnikiem po tym, jak świadomie patrzeć na budowlę, tak, aby dostrzegać nie tylko jej formę, ale także funkcję, znaczenie oraz kontekst historyczny i społeczny. Autorzy podkreślają, że architektura jest żywą sztuką, której odbiór zależy od wielu czynników, takich jak perspektywa, światło, materiały czy funkcjonalność.

 

 

Etapy kontaktu z budynkiem

    Autorzy dzielą sposób poznawania architektury na cztery kluczowe etapy, które odzwierciedlają naturalny sposób percepcji przestrzeni przez człowieka.
Pierwszym z nich jest odbiór budynku z oddali. To moment, w którym dostrzegamy jego skalę, proporcje i kontekst przestrzenny. Wrażenie, jakie budowla wywiera w krajobrazie, może być kluczowe dla jej interpretacji – niektóre budynki dominują nad otoczeniem, inne wtapiają się w przestrzeń, harmonizując z nią.
Drugim etapem jest relacja budowli z otoczeniem. Autorzy wskazują, że architektura nie istnieje w oderwaniu od miejsca, w którym się znajduje. Miasta, place, parki czy nawet ulice kształtują sposób, w jaki postrzegamy dany budynek. W książce znajdziemy liczne przykłady budowli, które zmieniają swoje znaczenie w zależności od kontekstu.
Następnie analizowany jest budynek z zewnątrz – jego fasada, detale i materiały. W publikacji podkreślono, jak wielkie znaczenie dla odbioru budynku ma świadome użycie formy i faktury. W różnych epokach architekci posługiwali się różnymi środkami wyrazu, a materiały były nie tylko elementami konstrukcyjnymi, ale także narzędziem budowania atmosfery i znaczenia budynku.
Ostatni etap to wnętrze, które w wielu przypadkach całkowicie zmienia sposób odbioru architektury. Autorzy zwracają uwagę, że nawet najbardziej surowa bryła może skrywać wewnątrz niezwykle bogatą i emocjonalnie oddziałującą przestrzeń. Gra światła, podział pomieszczeń i ich wysokość – wszystko to wpływa na doświadczenie użytkownika i sposób, w jaki porusza się on po budynku.