Od Czerniejewa do Lubostronia

 

Wielkopolska 

wrzesień - 2023

     Ziemia Kaliska, Pałuki, Kujawy to kolejny kierunek mojej wędrówki po historii Rzeczypospolitej. Celem głównym wycieczki był udział w Konferencji w Pałacu w Czerniejewie na temat: „Ziemiaństwo – polska tożsamość, dwór – polska tradycja”. W pozostałych czterech miejscowościach zwiedziłam muzea w zamku, pałacu, dworach, a w dwu ostatnich tylko obejrzałam zabytkowe obiekty.

      W Gosławicach znajduje się kilka zabytków:

    Zamek, wzniesiony w latach 1418–1426, składa się z dwóch równolegle ustawionych piętrowych budynków. Obecnie znajduje się tu siedziba Muzeum Okręgowego z wystawami: „Konin poprzez wieki”, „Biżuteria i styl”, „Pradzieje Ziemi Konińskiej”, „Judaika”.
Dworek, wybudowany w pierwszej połowie XIX wieku w Ruszkowie, zrekonstruowany w Gosławicach, mieści ekspozycję „Dwór polski”.
Na wystawie w Spichlerzu umieszczono szczątki plejstoceńskich zwierząt i rysunki naskalne.
Skansenowi etnograficznemu z wiatrakami, chałupami, stodołą i kuźnią towarzyszy skansen z urządzeniami górniczymi.
W budynkach podworskich pracują muzealnicy i administracja Muzeum, a całość muzealnych obiektów otacza niezwykle zadbany park.
Gotycki Kościół św. Andrzeja Apostoła, z pierwszej połowy XV w. jest budowlą centralną - do ośmiobocznej nawy przylegają cztery pomieszczenia – prezbiterium, dwie kaplice i kruchta. 

 

 

Barokowe rezydencje w Wielkopolsce

 

Ewa Kręglewska-Foksowicz

 

Wydawnictwo Poznańskie – 1982

Na surowym korzeniu

    Historyk sztuki – Ewa Kręglewska-Foksowicz – od początku pracy w Pracowni Konserwacji Zabytków w Poznaniu, zajmowała się obiektami wielkopolskiego baroku. Owocem wieloletnich badań tej problematyki jest publikacja zatytułowana „Barokowe rezydencje w Wielkopolsce”. Interesujące, że tekst oddany do druku jeszcze w 1979 roku opublikowano podczas stanu wojennego (dokładnie – w 1982 roku). Niewielka objętościowo książka zawiera znaczną ilość rzeczowych informacji, podanych w wielce lapidarnej formie i jednocześnie niezwykle klarownej. W tomie o wznoszeniu barokowych siedzib kilkakrotnie pojawiło się pojęcie stawiani pałacu „na surowym korzeniu”, tj. w miejscu dotąd niezagospodarowanym, bez wcześniejszych budowli (np. Pałac w Trzebiniach). Natomiast nie pojawiły się polskie tłumaczenia łacińskich fraz i cytatów, a szkoda…
    Pierwsza część książki bardzo wnikliwie omawia „Kształtowanie się siedziby barokowej w Polsce w latach 1640 – 1780”. Autorka położyła główny akcent na projekty architektoniczne rezydencji, na sukcesywnie dokonywane zmiany w planach, na przebudowy obiektów oraz na postaci ich twórców. Pojawiły się więc nazwiska słynnych architektów baroku: Tylman z Gameren, P. Ferrari, P. A. Fontana, K. Bonadura, J. S. Bellotti, G. Catenazzi, I. Graff, J. A. Stier. 

 

Od Ostromecka do Chełmna

Kujawsko-pomorskie 

 lipiec 2023

 

 

     Ziemia Chełmińska stanowiąca część Pomorza Nadwiślańskiego, tzw. Pomerelli, weszła w skład monarchii pierwszych Piastów w XI. Podczas jej eksploracji odwiedziłam pałace w Ostromecku, Zamek Bierzgłowski, pałace w Polednie, Rulewie, Wybczu, Bajerzu, Obrowie, Jastrzębiu, Nawrze, Łysomicach, Kończewicach oraz miasto Chełmno.

Chełmno

    W 1232 roku Chełmno otrzymało przywilej lokacyjny. Prawie 800 lat dziejów miasta poskutkowało istnieniem wielu zabytków. Niektóre z nich obejrzałam i obfotografowałam, jak np. renesansowy Ratusz, budynek Poczty Polskiej z XVII w., kościół farny, kościół św. Piotra i Pawła, Wieżę Ciśnień, Pomnik Ułana, mury obronne, kamieniczki itd.
    Chełmińska Fara z przełomu XIII/XIV, największy spośród siedmiu kościołów Chełmna, posiada wieżę widokową, na którą prowadzi około dwustu niebywale stromych schodków. Wewnątrz świątyni znajduje się trzynaście ołtarzy m.in. z relikwiami św. Walentego (zmarły ok. 270 r.) i z cudownym obrazem Matki Bożej Bolesnej z 1649 r. Z amboną w kształcie otwartej muszli sąsiaduje zwisająca ze sklepienia głowa jelenia, obracająca się zgodnie ze zmianami pogody.

     Podominikański Kościół Apostołów z końca XIII w. przez 115 lat funkcjonował jako świątynia ewangelicka, a od 1945 r. znów jako katolicka. Fasadę budowli wieńczy bogato dekorowany szczyt schodkowy.  Rokokowe stalle i ambona z personifikacjami kontynentów zachowały się z dawnego wyposażenia usuniętego przez protestantów. W świątyni umieszczono wystawy malarskie i historyczne. Z kościołem sąsiaduje mural "To tylko liczby".

 

 

     W Wieży Ciśnień zbudowanej w 1899 r. działa klimatyczna kawiarnia, a na Rynku postawiono Pomnik Ułana ku pamięci 8. Pułku Strzelców Konnych. Hotelik w Chełmnie przy ulicy Podmurnej pozwolił mi na odpoczynek po męczącym zwiedzaniu polskich krajobrazów. 

Ostromecko

    W Ostromecku wzniesiono dwa pałace: w roku 1730 barokowy tzw. Stary, a w roku 1849 klasycystyczny tzw. Nowy, do którego po czterdziestu latach dobudowano pałacyk myśliwski. W Starym Pałacu mieści się Kolekcja Zabytkowych Fortepianów im. Andrzeja Szwalbego.

 W Nowym Pałacu znajdują się pokoje hotelowe, imponująca restauracja, reprezentacyjne salony, sala wystawowa, a w podziemiach pałacowa kuchnia.

 

Spacerując po ogromnym parku dotarłam do neoromańskiego Mauzoleum rodziny Schönbornów i Avenslebenów. Nieopodal głównego wejścia do zespołu pałacowo-parkowego spostrzegłam dom zbudowany w 1905 roku (w setną rocznica przybycia rodziny). 

Od Lubiąża do Świdnicy

Dolny Śląsk - 2023

 

 

 

 

    Dolny Śląsk to kraina związana ze słowiańskim plemieniem Ślężan. Wędrowaliśmy po jej częściach: Nizinie Śląskiej i Przedgórzu Sudeckim. Dolnośląskie wakacje dostarczyły mnóstwa wrażeń dzięki wizytom w 24 zabytkowych obiektach: 11 zamkach, 10 pałacach i 3 budowlach sakralnych. Do połowy zabytków udało nam się wejść, a resztę obejrzeliśmy tylko z zewnątrz. Po trzech pałacach oprowadzili nas przewodnicy (nawet jeden właściciel pałacu).
    Odwiedzone pałace to:
Pałac Brunów, Pałac Jedlina¬, Pałac Krzyżowa, Pałac Gorzanów, Pałac Marianny Orańskiej, Pałac Makowice Pałac Jugowice, Pałac Szczytna, Pałac Kopice, Pałac Tułowice
   Budowle sakralne:
Klasztor Lubiąż, Kościół Pokoju Świdnica, Bazylika Katedralna Nysa
    Od 1945 roku pałace ulegały totalnej dewastacji, aktom wandalizmu, masowej grabieży za sprawą sowieckich barbarzyńców, ale także pozbawionych skrupułów szabrowników. Część z nich zaczyna drugie życie za sprawą prywatnych inwestorów, którzy starają się przywrócić im dawny wygląd…

Pałac Brunów

    Wybudowany w 1750 roku w stylu barokowym, przebudowany z elementami neobarokowymi i rozbudowany wg cech klasycystycznych z oranżerią i ośmioboczną wieżą. W 1933 roku budowlę przejęto na szkołę Hitlerjugend, by następnie gospodarowali w niej naziści. Do 1945 była własnością rodu Cottenetów. Obok rezydencji w parku, znajdują się oficyna, stajnia i powozownia. Dziś w pałacu mieści się romantyczny hotel z restauracją, kortami, salą balową, salą bankietową, kompleksem SPA i przytulnymi pokojami… 

 

 

 

Pałac Marianny Orańskiej

    Powstawał w latach 1838-1872 dzięki niezwykłej kobiecie - Mariannie Orańskiej – królewnie niderlandzkiej. Neogotycki pałac posiada cztery wieże, mury obronne, cztery baszty, krużganki, powozownię i stajnię. Otoczony jest kompleksem parkowo-leśnym z Mauzoleum i ruinami budynków parkowych.
    Podczas okupacji rezydencja mieściła magazyny dzieł sztuki, następnie została zdewastowana, rozgrabiona i podpalona. Część marmurów z obiektu użyto przy budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie…
Obecnie, remontowany obiekt przywracany jest do stanu świetności z czasów Marianny Orańskiej i już udostępniony turystom.