środa, 8 września 2021

Czerwony Dwór

Czerwony Dwór od południa 

Moździerz Zbigniew, Wnuk Małgorzata

 
Zakopiańskie Centrum Kultury – 2018
 
 
 
 
 

Od Władysławki do Czerwonego Dworu

     Podziw i zdumienie wzbudziła we mnie wizyta w Czerwonym Dworze przy ul. Kasprusie w Zakopanem. Jak wiele można zmienić na lepsze przy odrobinie dobrej woli!
Historię tej zabytkowej budowli w stylu zakopiańskim poznałam dzięki publikacji Zakopiańskiego Centrum Kultury. Budowę willi dla Oktawii Lewandowskiej rozpoczął AD 1901 Wojciech Roj, a nadano jej nazwę „Władysławka”. Obecna nazwa związana jest ze zmianą pokrycia dachowego na… czerwoną blachę w połowie lat dwudziestych XX wieku.
     Autor tekstu o początkach rezydencji, dr Zbigniew Moździerz, krytycznie ustosunkował się do architektury pensjonatu dostrzegając pewne odstępstwa od kanonów stylu witkiewiczowskiego. Nie przeszkodziło mu to jednak zaliczyć Czerwonego Dworu do „najbardziej reprezentatywnych willi w stylu zakopiańskim”, chociaż utyskiwał na „niezbyt zwartą bryłę architektoniczną”. Znawca zabytków architektury podhalańskiej podjął się analizy dekoracji snycerskich budowli oraz jej rozkładu funkcjonalnego. Opowiedział także o kolejnych remontach obiektu przy Kasprusiach.

Sala KominkowaSala za KominkiemGaleria Sztuki Ludowej

Od Rzeczypospolitej Zakopiańskiej do oddziału "Ognia"

     Na przestrzeni kilkudziesięciu przedwojennych lat we Władysławce, a później Czerwonym Dworze, bywali wybitni przedstawiciele polskiej kultury. Autor przybliżył czytelnikom pobyt Artura Rubinsteina, Stefana Żeromskiego, Rafała Malczewskiego oraz przedstawił równie znakomitych bywalców pensjonatu: Karola Szymanowskiego, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Zofię Nałkowską, Kazimierza Schiele, Zbigniewa Uniłowskiego, Helenę Modrzejewską. Doniosłe historyczne znaczenie „zakopiańskiemu Belwederowi”, nadał jej przesławny mieszkaniec – Stefan Żeromski – prezydent tzw. Rzeczypospolitej Zakopiańskiej w listopadzie 1918 roku. Natomiast w 1945 roku we Dworze stacjonował oddział Józefa Kurasia „Ognia” toczący boje z komunistycznymi siłami. Przez kolejne lata w willi mieściły się placówki oświatowe i zdrowotne, w tym przedszkole, które wprowadziły w budynku wiele zmian. O zgrozo! Zabudowano południowy przyłap – otwartą werandę z widokiem na góry.

Rękodzieło artystyczneRękodzieło artystyczne Rękodzieło artystyczne

niedziela, 5 września 2021

Śmiech przez łzy

Dedykacja od Elżbiety Draczyńskiej

Szydłowska Zuzanna, Draczyńska Elżbieta

 

LTW  - 2020








Rodzinna opowieść sukcesorek

      „Śmiech przez łzy. Opowieść o Adolfie Dymszy, Dodku” to tytuł dzieła wspólnego, choć tworzonego oddzielnie, ciotecznej siostry Adolfa Bagińskiego (Zuzanny Szydłowskiej) i jej córki (Elżbiety Draczyńskiej). Autorki rodzinnej opowieści, opracowywanej ponad dwadzieścia lat, wyznaczyły jej kilka zadań, które z powodzeniem spełniła. Przedstawiły barwny życiorys Adolfa Bagińskiego, który mógłby posłużyć za scenariusz do niejednego filmu, dzięki czemu ocaliły od zapomnienia postać niezwykłego człowieka. Zaprezentowały przebieg jego kariery artystycznej, ukazały go wśród rodziny i przyjaciół, przybliżyły jego najróżniejsze talenty, wyjaśniły motywy i konsekwencje wojennych wyborów oraz naświetliły okoliczności przemijania artysty. W każdej z wymienionych warstw książka wydaje się kompletna, tj. obejmująca wszelkie kwestie w sposób wyczerpujący. Rzetelność podawanych treści potwierdzają drobiazgowe przypisy informujące o materiałach źródłowych, z których czerpano wiedzę. Ich spis zawiera bogata Bibliografia sporządzona z podziałem na źródła, opracowania, audycje radiowe, filmy, wspomnienia. Kompleksowość lektury podkreśla pokaźny zbiór archiwalnych fotografii, pochodzących głównie z rodzinnych archiwów, a dokładnie opisanych w Spisie ilustracji. Kończą książkę niezdawkowe podziękowania dla osób, które pomogły w tworzeniu publikacji – od strony merytorycznej, graficznej, dokumentarnej, edytorskiej, organizacyjnej, itp.

Adolf Dymsza w monologu "Spowiedź"Adolf Dymsza na początku karieryAdolf Dymsza jako Jan Kiepura
Adolf Dymsza jako Jan Kiepura

Kabarety, teatry, kina

      Autorka opracowania, w swym tekście, nie oddzieliła życia prywatnego od zawodowego Adolfa Bagińskiego, lecz niezwykle umiejętnie poprzeplatała wątki osobiste z publicznymi tak, że przenikają się wzajemnie zgodnie z rzeczywistym biegiem wydarzeń. Jednocześnie Elżbieta Draczyńska wnikliwie przeanalizowała pracę Adolfa Dymszy nad rolami, niuanse jego gry aktorskiej, specyfikę kręcenia filmów z jego udziałem (niemych i dźwiękowych). Opowiedziała o jego osiągnięciach artystycznych w słynnych kabaretach (Qui Pro Quo, Banda, Cyganeria), teatrach (Polski, Syrena) i kinie, o zagranicznych wyjazdach, o wybitnych współpracownikach twórcach, reżyserach, aktorach, a także o sławnych przyjaciołach. Przede wszystkim jednak pochyliła się nad dziejami najbliższej rodziny Dodka – żony i dzieci (z których troje zmarło), skupiając się na ich wzajemnych szczególnych relacjach. Urzekły mnie wzmianki o ubrankach szytych przez artystę dla córeczek i licznych sesjach fotograficznych utrwalających ich dzieciństwo. Równie interesujące strony książki dotyczą niepowtarzalnego poczucia humoru Adolfa Bagińskiego przejawianego nie tylko na kabaretowych scenach, deskach teatrzyków czy ekranach kinowych, ale także pośród znajomych czy krewnych. Zapamiętano figle, w których wykorzystywał talent imitatorski, zabawne powiedzonka krążące wśród jego wielbicieli czy cięte riposty, jakich nie szczędził swym rozmówcom. Ale najwięcej radości sprawiały mu psikusy płatane kolegom z branży – istne majstersztyki sztuki komicznej.

Artysta nad jeziorem WigryMałżonkowie BagińscyE. Bodo i A. Dymsza z jedną ze swoich córek