Ciechocinek - tydzień w czarującym mieście. Spacerkiem po Ciechocinku - przewodnik

 

Aldona Nocna

Herold Book  - 2009
Przedsiębiorstwo Uzdrowisko Ciechocinek SA - 2016

Od źródeł solankowych do malowniczego kurortu

     Siostrzane przewodniki autorstwa Aldony Nocnej, rodowitej ciechocinianki, wydane na przestrzeni siedmiu lat, nawzajem uzupełniają się. Zawarto w nich kompendium wiedzy o perle polskich uzdrowisk – Ciechocinku. Obok wiadomości na temat warunków geologicznych i klimatycznych znalazły się historyczne przyczynki dla zaistnienia fenomenu najpopularniejszego kurortu nizinnego. Autorka – pasjonatka Ciechocinka – przedstawiła w obydwu publikacjach niezbyt długie dzieje miasta (prawa miejskie uzyskało w 1916 roku). Wcześniej osada Ciechocinek należała do kasztelanii Słońsk i do słońskiej parafii. Miłośniczka miejscowości wspomniała o początkach eksploatacji źródeł solankowych do celów spożywczych, handlowych i leczniczych. Wyjaśniła tajniki pozyskiwania soli w warzelniach oraz datujące się na rok 1836 początki ciechocińskiego uzdrowiska.
     Pasjonatka uzdrowiska przytoczyła na kartach przewodnika legendy dotyczące etymologii Ciechocinka. Przeanalizowała nazewnictwo ulic, placów, dzielnic oraz ich metamorfozy na przestrzeni lat w kontekście aktualnych wydarzeń i politycznych przemian.

Trójkąt ciechocińskich tężni

     W publikacjach przybliżono pochodzenie i przeznaczenie głównych atrakcji i budowli, zapoznano z postaciami zasłużonymi dla uzdrowiska i znanymi bywalcami kurortu. Opisano sposoby transportowania kuracjuszy - kolej żelazną i żeglugę wiślaną. Aldona Nocna zgromadziła w tekście szereg ciekawostek i niecodziennych wydarzeń, jakie miały miejsce w Ciechocinku. Wśród obiektów wyróżniających uzdrowisko znalazły się te bezpośrednio związane ze źródłami solankowymi, jak np. warzelnia, tężnie, fontanna Grzybek, pijalnia wód mineralnych, jak i te urozmaicające kuracjuszom sezonowe pobyty dla poratowania zdrowia, a zatem Teatr Letni, Muszla Koncertowa, Łazienki, dywany kwiatowe, galeria spacerowa – Kursaal, Deptak Sław, itd. Pisząc o zabudowie Ciechocinka autorka odnotowała również budynki dziś już nieistniejących dworków, pensjonatów i willi oraz przypomniała oryginalny wygląd zabytkowych obiektów. Archiwalne fotografie zachowały dla nas willę Sienkiewiczówkę, Warszawiankę, Janinę, Orion, Hotel Millera, Kiosk Sigaliny, estradę w Parku Tężniowym, itp.

Od Konstantego Wolickiego do Józefa Piłsudskiego

     Jednym tchem, w obydwu przewodnikach, autorka przedstawiła wybitnych obywateli, których działalność społeczna umożliwiła niewielkiej osadzie przyciągać od ponad stu osiemdziesięciu lat tłumy chętnych do oddychania solankowym powietrzem. Konstanty Wolicki przekazał nieodpłatnie, zakupione wcześniej (1825 rok) ziemie ze źródłem solanki, Skarbowi Królestwa Polskiego. Doktor Roman Ignatowski, jako pierwszy docenił działanie „tężniowego powietrza nasyconego solą”. Rodzina Raczyńskich dyrektorując Zakładowi Zdrojowemu (Bolesław i Marian) przyczyniła się do budowy wodociągów, elektryfikacji i telefonizacji miasta, fontanny Grzybek (Jerzy projektował). Leonard Lorentowicz założył Towarzystwo Przyjaciół Ciechocinka, Stowarzyszenie Lekarzy Zdrojowych i czasopismo „Zdrój Ciechociński”. I jeszcze Jan Szmurło, Ignacy Dembicki, Stanisław Markiewicz, Jan Hermanowski, Zygmunt Hellwig…
     Ciechocińskie zdrojowisko gościło wiele wybitnych i znanych osobistości. Pierwszym Honorowym Obywatelem miasta Ciechocinek został Naczelnik Państwa Marszałek Józef Piłsudski, bywał tu Prezydent Ignacy Mościcki, Jerzy Waldorff, Jan Kiepura, Karol Kossak, Lucyna Ćwierciakiewiczowa, Mieczysława Ćwiklińska, Nina Andrycz, Ada Sari, itd.

Parostatkiem w piękny rejs do Excentryków

     Parowce żeglugi wiślanej, których armatorem był hrabia Andrzej Zamoyski, dopływały do Ciechocinka już od 1852 roku. Statek „Mickiewicz” przewożący szczątki wieszcza Juliusza Słowackiego, w drodze do Krakowa na Wawel, zatrzymał się także w ciechocińskiej przystani. Kolej żelazną doprowadzono do miejscowości już w 1867 roku, a w latach dwudziestych XX wieku z tutejszego dworca odchodziło trzynaście (13) pociągów (linię zlikwidowano w 2011 roku!
     W obydwu wydawnictwach Aldony Nocnej pojawiło się wiele interesujących szczegółów, unikalnych przypadków, niezwykłych wydarzeń. Według powieści zatytułowanej „Excentrycy” autorstwa Władysława Kowalskiego, której akcja toczy się w Ciechocinku, nakręcono kilka lat temu film pt. „Excentrycy po słonecznej stronie ulicy”. Przy ulicy Romualda Traugutta niemal trzydzieści lat mieszkał malarz Karol Kossak (z „tych” Kossaków). W 1992 roku w Sali Malinowej Nowego Hotelu Millera (obecnie siedziba Liceum Ogólnokształcącego) narodził się pomysł Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. W następnym roku w Kolegiacie pw. śww.Piotra i Pawła miało miejsce symboliczne pojednanie polsko-niemieckie w osobach westerplatczyka i żołnierza z pancernika „Schleswig-Holstein”.

 

Spacerkiem tydzień w czarującym mieście

     Obydwie książki pięknie wydane, wydrukowane na kredowym papierze, zawierają wiele fotografii barwnych i czarno-białych, archiwalnych i współczesnych, podnosząc efektywność przewodników. Podobna jest struktura omawianych publikacji – przewodnik „Spacerkiem po Ciechocinku” prowadzi sześcioma trasami spacerowymi wśród ulic, parków, skwerów miasta. Drugi bedeker, „Ciechocinek – tydzień w czarującym mieście”, podpowiada, jak przyjemnie i pożytecznie spędzić siedem dni przechadzając się po uzdrowisku i podziwiając jego główne atrakcje. Turystyczny potencjał kurortu wizualizują załączone mapki z naniesionymi na plan miasta trasami pieszych wędrówek.

     Ciechociński poeta Janusz Żernicki, „Wędrowiec w jednym sandale”, opatrzył swoje miasto poetyckim mianem „Tężniopolis”. Czy trzeba czegoś jeszcze, aby scharakteryzować solną miejscowość?...






* zdjęcia własne z książek

Od Ełku przez Mortęgi i Sorkwity

Mazury - wiosna 2019

Ełk

     Interesująca toponimia Ełku wywodzi tę formę z miejscownika „we Łku” rzeczownika Łek. Największe miasto na Mazurach powstało w XV wieku, a zamek na wyspie na jeziorze Ełckim zbudował sam wielki mistrz Ulrich von Jungingen! Pomimo znacznych zniszczeń wojennych (50% budynków) miasto posiada bardzo dużo zabytków. Poza krzyżackim zamkiem jest  Wieża Ciśnień z Muzeum Kropli Wody, Urząd Miasta (ratusz), kościoły, kamienice przy reprezentacyjnych ulicach, Sala sportowa, Park Solidarności, Park Kopernika, cmentarze. Uhonorowano 100-lecie odzyskania niepodległości przez Polskę - muralem, grafikami na autobusach i pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskiego. Pub Smętek o nazwie nawiązującej do diabełka z mazurskich i kaszubskich wierzeń położony przy malowniczej promenadzie Kazimierza Pułaskiego (tropami Smętka podążał Melchior Wańkowicz).

Od Książa do Wałbrzycha przez Mokrzeszów

Dolny Śląsk - wrzesień 2018

Książ

     Zamek Książ z końca XIII wieku, wielokrotnie przebudowywany, jest trzecim co do wielkości zamkiem w Polsce. Wszystko, co związane jest z zespołem rezydencjonalnym, wzbudza podziw: architektura Zamku i obiektów towarzyszących, bogate wnętrza oraz burzliwa historia Zamku (w posiadaniu rodu Hochbergów od 1509 roku). Na pół wieku Panią na Książu, po ślubie w roku 1891 z księciem pszczyńskim Hansem Heinrichem XV Hochbergiem, została piękna, ale tragiczna postać - Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless - księżna Daisy. Wyrzucona została z Zamku po konfiskacie przez nazistowski reżim z przeznaczeniem go na jedną z kwater głównych Hitlera. Ten okres dziejów Zamku jest wyjątkowo interesujący - Zamek Książ staje się częścią kompleksu RIESE. Niestety Niemcy prowadzą liczne prace budowlane doprowadzając Zamek do opłakanego stanu.  Dewastację Zamku doprowadzili do końca sowieci w 1945 roku. Prace remontowe rozpoczęły się dopiero w 1974 roku i trwały trzydzieści lat! Wyobrażenie o ogromie zniszczeń Zamku i gigantycznym dziele jego odbudowy daje wystawa pt. "Metamorfozy Zamku Książ”. Trzeba ją obejrzeć przed zwiedzaniem samej budowli. Udostępnione dla zwiedzających ekspozycje w zamkowych komnatach wprawiają w zachwyt i każą oddać wyrazy szacunku muzealnikom i konserwatorom zabytków, dzięki którym Zamek odrodził się po kilkudziesięciu latach niebytu...

  

Fontanna ogrodowa AD 2018 i w moich czasach licealnych...

Od Wojanowa do Karpnik

 Dolina Pałaców i Ogrodów lipiec 2019

Dolina Pałaców i Ogrodów

     Park Kulturowy Kotliny Jeleniogórskiej znany pod nazwą Dolina Pałaców i Ogrodów odwiedziłam w drodze do Karpacza. Jedenaście z siedzib i rezydencji, ze względu na ich wartości artystyczne i historyczne, uznanych zostało przez Prezydenta RP za pomniki historii. Spośród nich obejrzałam zespół pałacowo-parkowy w Wojanowie, Łomnicy, Bukowcu, Karpnikach oraz pałac w Miłkowie. Każdy z nich ma różny sposób użytkowania przez obecnych właścicieli – od Muzeum Pałacowego, przez siedzibę Związku Gmin Karkonoskich do hoteli i restauracji, w związku z czym różna jest dostępność obiektów (a może niedostępność).

     Wojanów wita gości hotelem, restauracjami, kawiarnią, centrum konferencyjnym, w których odbywają się imprezy kulturalne oraz organizowane są wystawy. W Sali balowej zachowały się piękne polichromie. Uwagę zwracają oranżerie w narożach elewacji ogrodowej. Wokół pałacu rozciąga się park, a w jego pobliżu znajdują się zabudowania folwarczne.

Od Szamotuł do Będlewa przez Dakowy Mokre

Wielkopolska czerwiec 2019

 

     Wielkopolska wycieczka pozwoliła mi odwiedzić kilkanaście zabytkowych obiektów o bardzo różnym przeznaczeniu i względnie dobrym stanie technicznym. Znalazły się wśród nich muzea, ośrodki pracy twórczej, dom seniora, klasztor, szkoła oraz sprywatyzowane, trafiające w zapotrzebowanie społeczne, hotele pełniące najczęściej funkcje domów weselnych.

Dakowski Dwór

     Neoklasycystyczny dwór szlachecki we wsi Dakowy Mokre mieści hotel i Dom Seniora. Dookoła rozciąga się stary park z alejami klonową i grabową oraz ciekawymi elementami małej architektury ogrodowej: fontanna w postaci kobiety wylewającej wodę z dzbana czy kobieca postać siedząca na ławce, stary bicykl, studzienka itp. Zabytkowe wnętrze dworu urzeka starymi meblami z epoki, lustrami w złoconych ramach, pięknymi obrazami, staroświeckimi lalkami i drewnianymi schodami.