sobota, 27 lutego 2016

Maria Skłodowska-Curie. Złodziejka mężów - życie i miłości


Iwona Kienzler 


BELLONA 2016












 

Autorka...

     Kim była Maria Skłodowska-Curie wiemy wszyscy, ale nie wszyscy zapewne znają autorkę książki „Maria Skłodowska-Curie. Złodziejka mężów – życie i miłości” – Iwonę Kienzler. A jest to postać ciekawa. Absolwentka Akademii Ekonomicznej zajmuje się tłumaczeniami tekstów z różnych języków a hobbystycznie pisze książki traktujące o obyczajowej stronie historii Polski. Popularnonaukowe publikacje Iwony Kienzler spełniają zadanie upowszechniania dziejów naszej Ojczyzny a niejako przy okazji przekazują garść wiedzy na tematy społeczne przełomu XIX i XX wieku . Na marginesie losów Marii Skłodowskiej-Curie czytelnik otrzymał od autorki rozprawkę na temat spirytyzmu w Polsce na początku XX wieku, a w innym miejscu szkic poświęcony drażliwej na przełomie wieków kwestii kobiet jeżdżących publicznie na rowerze.
W swojej książce Iwona Kienzler przybliżyła postać dwukrotnej zdobywczyni Nagrody Nobla patrząc na nią przez pryzmat kobiecości uczonej. Maria Skłodowska-Curie Iwony Kienzler to „matka, żona i kochanka”. Z uwagi na takie właśnie podejście do tematu opowieści, publikację tę można zaliczyć do nurtu literatury kobiecej opowiadającej o kolejnej Wielkiej Polce (wcześniej omówiłam pozycję Krystyna Skarbek - królowa podziemia czy zdrajczyni?)
Iwona Kiezler czerpiąc pełnymi garściami z autobiografii Marii oraz z biografii autorstwa Ewy Curie, Susan Quinn, Barbary Goldsmith czyniła interesujące i pogłębione refleksje o życiu odnoszące się nie tylko do głównej bohaterki, korzystając np. ze słów Heleny – siostry Marii: „Dobrze jest, jeżeli człowiek ma choć jedno takie głupie lato w życiu poza sobą”.

Geny...

     Geniusz Marii Skłodowskiej-Curie miał swoje źródło w wartościowych genach dziadek Józef Skłodowski był pedagogiem, miłośnikiem nauk przyrodniczych. Ojciec Władysław Skłodowski będąc pasjonatem wiedzy matematyczno – przyrodniczej systematycznie uzupełniał swoje wiadomości, oraz przekazywał ją młodemu pokoleniu, m.in. swoim dzieciom. Jego syn Józef pisał: „Na naukę i opowieści o tajnikach przyrody wykorzystywał każdą wolną chwilę”. Kult nauki obecny w kolejnych pokoleniach Skłodowskich-Curie przyniósł wspaniałe rezultaty w postaci m.in. dwu Nagród Nobla uzyskanych przez Marię i jednej zdobytej przez jej córkę Irenę.
Maria Skłodowska kończąc edukację gimnazjalną z pierwszą lokatą marzyła o studiach wyższych, ale mogła je podjąć dopiero kilka lat później, gdy z jej pomocą, ukończyła studia w Paryżu jej starsza siostra Bronisława. Na paryskiej Sorbonie studiowała również przyszła noblistka, ponieważ w Polsce pod zaborami kobiety nie były przyjmowane na uczelnie. Z Francją Maria związała całe swoje przyszłe życie – tu zdobyła upragnione wykształcenie, tu poznała przyszłego męża i partnera naukowego, tu mogła pracować w wymarzonym laboratorium, i wreszcie tu, w Paryżu, dokonała wiekopomnych odkryć na miarę Nagrody Nobla.

Maria z córkami - Ireną i Ewą 1908
Maria z córkami - Ireną i Ewą 1908
Maria Skłodowska-Curie 1898
Maria Skłodowska-Curie 1898


















 Ostracyzm...

     Ale życie Marii Skłodowskiej-Curie, jak dowodzi Iwona Kienzler, nie było usłane różami. Przez wiele lat borykała się z biedą oraz pracowała w niezwykle trudnych i szkodliwych warunkach tzw. laboratorium. W kontaktach ze społecznością francuską, nawet już po odkryciu polonu i radu, spotykała się z powszechnym ostracyzmem mającym swe źródło głównie w płci uczonej oraz jej narodowości. Fakty te, w połączeniu z depresyjną naturą Marii a także z odchodzeniem bliskich jej osób, przede wszystkim męża Piotra i drugą z córek, przyczyniły się do wyobcowania uczonej i bardzo negatywnie odczuwanej przez nią samotności. Nawet ukochane córki Marii - Irena i Ewa – nie zdołały poprawić stanu jej ducha. Marię męczyło poczucie winy w stosunku do zaniedbywanych córek, jak i w stosunku do pracy, której chciała się całkowicie poświęcić. 

Miłości...

     Iwona Kienzler w publikacji o polskiej noblistce przedstawia tajemnice jej niezbyt szczęśliwego życia uczuciowego. Pierwsza miłość Marii – Kazimierz Żórawski – nie uzyskał zgody rodziców na ślub z Marią i związek musiał się zakończyć. Miłość Marii do Piotra Curie została uwieńczona trwającym jedenaście lat małżeństwem i dwiema córkami, ale zakończyła się tragiczną śmiercią Piotra. Kolejne uczucie ulokowała Maria w żonatym i obdarzonym czwórką dzieci Paulu Langevinie, który naturalnie ani żony ani dzieci dla Marii nie opuścił. Na szczęście Maria Skłodowska-Curie miała swoją pasję, którą były badania naukowe pozwalające jej przetrwać czarne godziny chcianej i niechcianej sławy.

Maria i Piotr Curie 1903
Maria i Piotr Curie 1903
Dyplom Nagrody Nobla Marii i Piotra 1903
Dyplom Nagrody Nobla Marii i Piotra 1903












Wojna...

     Autorka książki, w części opisującej losy naszej noblistki po wybuchu I wojny światowej, ukazała oblicze wojującej kobiety, starającej się wykorzystać swoje odkrycia naukowe do ratowania rannych żołnierzy. Maria stworzyła m.in. koncepcję rentgenowskich wozów radiologicznych. Jeden z nich tzw. „Małe Curie” sama prowadziła jeżdżąc do przyfrontowych szpitali polowych. W związku z działalnością Marii podczas światowego konfliktu zbrojnego, Iwona Kienzler poczyniła na kartach książki uwagi na temat medycyny wojennej i warunków panujących na froncie tzw. Wielkiej Wojny. Przeżycia tego okresu doprowadziły do wykrystalizowania się u Marii Skłodowskiej-Curie pacyfistycznych poglądów i aktywności w Lidze Narodów – międzynarodowej organizacji dążącej do pokojowej współpracy krajów.

Dyplom Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie 1911
Dyplom Nagrody Nobla Marii Skłodowskiej-Curie 1911
Maria Skłodowska-Curie 1911
Maria Skłodowska-Curie 1911












Uprzedzenia cd...

     Książka Iwony Kienzler jest bardzo wciągającą lekturą m.in. dzięki zręcznemu budowaniu dramaturgii poprzez zapowiedzi faktów opisywanych w dalszej części książki. Szczególnie interesujące wątki opowieści pokazały przejawy uprzedzeń społecznych wobec samodzielnych kobiet, niezależnych od męskiego ramienia. Przykładem może służyć brak zgody na wygłoszenie odczytu przez Marię w Sztokholmie z okazji wręczenia małżonkom Curie Nagrody Nobla. Stanowisko profesora zwyczajnego paryskiej Sorbony wraz z przyznaniem katedry nastąpiło dopiero po kilku latach prowadzenia przez uczoną tzw. wykładów zleconych. Nie udało się Marii Skłodowskiej-Curie obronić swojej kandydatury do francuskiej Akademii Nauk. Zdyskredytował ją nie dorobek naukowy, ten był aż nadto wystarczający; przeszkodą była płeć Marii. Akademia Nauk broniła się przed przyjmowaniem do swego grona kobiet aż do 1962 roku (członkiem – korespondentem została Marguerite Perey, nota bene doktorantka Marii).

Maria Skłodowska-Curie 1920
Maria Skłodowska-Curie 1920
Maria w loboratorium 1921
Maria w laboratorium 1921


















Tytan...

     Dobrze się stało, że Iwona Kienzler opowiedziała o życiu i miłościach polskiej uczonej ukazując jej skomplikowaną osobowość a ponadto pełne wzlotów i upadków koleje losu. Pisała w liście: „Niekiedy dodawał mi otuchy jakiś drobny sukces. Kiedy indziej znów wpadałam w głęboką rozpacz z powodu wypadków i błędów… Na ogół jednak wiedziałam, że postępy nie mogą przychodzić ani szybko ani łatwo”. Maria Skłodowska-Curie była tytanem pracy wykorzystującym do maksimum każdą godzinę swego życia. Będąc młodą guwernantką, po dniu wypełnionym nauczycielskimi obowiązkami, pisała „Gdy jestem absolutnie niezdolna do produkcyjnego czytania, przerabiam algebraiczne i trygonometryczne zadania, bo te nie dopuszczają kompromisów z uwagą…

     Cieszę się, że trafiłam na tę publikację, choć nie pozbawioną uproszczeń, której niewątpliwym walorem jest zaprezentowanie nam, czytelnikom, postaci nie do końca doskonałej, jednak z uwagi na przyjęty zbiór zasad postępowania, postaci z pewnością mogącej inspirować nas do tego, aby się bardziej starać.
„Niech każdy z nas, jak jedwabnik, tka swój kokon i nie żąda wyjaśnień, po co i na co”



* zdjęcia https://commons.wikimedia.org/wiki/


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz