czwartek, 16 lutego 2023

Księżna Izabela Czartoryska

 

Katarzyna Maria Bodziachowska

 

RYTM - 2021









 

Od Izabeli z Flemingów do księżnej Czartoryskiej

     Katarzyna Maria Bodziachowska, absolwentka filologii polskiej i polonistka, której dwie pasje – historia i literatura polska – doskonale się uzupełniają, pochyliła się nad postacią Izabeli z Flemingów Czartoryskiej. Wielowymiarowa postać Księżnej, znakomicie nadawała się na bohaterkę powieści historycznej. Pani na Puławach pełniła w życiu liczne role: od bardzo kontrowersyjnych do wielce doniosłych. Bywała nieszczęśliwą półsierotą i wnuczką, piętnastoletnią żoną księcia Adama Kazimierza Czartoryskiego, romansującą kochanką kilku mężczyzn, matką siedmiorga ślubnych i nieślubnych dzieci, założycielką ogrodów i muzeów, filantropką i społeczniczką, oświeceniową literatką, kolekcjonerką sztuki oraz żarliwą patriotką. Autorka opowieści o wybitnej Polce przedstawiła czytelnikom niezwykle silną kobietę, obdarzoną wieloma talentami, zdolną do wielkich poświęceń, konsekwentną w działaniach, wzbudzającą różnorodne emocje, o której z pewnością nie można powiedzieć słaba płeć. Pisarka ukazała metamorfozę Izabeli z Flemingów, brzydkiego kaczątka, które dzięki niebywałemu uporowi, determinacji i samozaparciu przeobraziło się w światłą arystokratkę, oddaną sprawie Ojczyzny. Protektorka pamiątek ukazujących historię państwa polskiego stworzyła w Puławach pierwsze w Polsce muzeum - Świątynię Sybilli – opatrzoną na frontonie mottem „Przeszłość przyszłości” oraz Dom Gotycki mieszczący dzieła sztuki i świadectwa historii światowej (gdzie wystawiano tzw. Wielką trójkę: „Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem” Rembrandta, „Portret młodzieńca” Rafaela i obraz „Dama z łasiczką” Leonarda da Vinci).



Epoka Stanisławowska i Familia

      Powieść o burzliwej epoce stanisławowskiej w Rzeczpospolitej po połowie XVIII wieku opowiada nie tylko o życiu sławnej damy i jej otoczenia. Przedstawia obyczajowość społecznych elit, ich celną i głęboką charakterystykę, analizę ówczesnej umysłowości, a także opisy strojów, wnętrz i balów. Książka pełna jest przemyśleń nad osobami i wydarzeniami, które ukształtowały charakter członkini Familii Czartoryskich oraz jej własnych rozmyślań. W szerokim kontekście społecznym dziejów Izabeli znaleźli się wybitni przedstawiciele świata polityki, kultury i sztuki, którymi Księżna lubiła się otaczać. Losy tytułowej bohaterki są pretekstem do rozważań nad przyczynami rozbiorowej klęski Rzeczypospolitej. Pisarka zaprezentowała postaci odpowiedzialnych za to Polaków, którzy zapomnieli „o prawdzie – rodzonej siostrze odwagi i lojalności”. Historyczna lektura pozostawia czytelników w 1795 roku, kiedy to Polska zniknęła z mapy świata.


 

Miłość niejedno ma imię

      Tytuł drugiej części publikacji „Miłość niejedno ma imię” oddaje problematykę jej innej ważnej warstwy, a mianowicie sfery uczuć Izabeli z Flemingów Czartoryskiej. Miłośniczka polszczyzny po mistrzowsku ukazała kolejne miłości arystokratki: pragnienie miłości rodziców, miłość do dzieci, do męża i do kochanków. Wszystkie przeżywała intensywnie i angażowała się całym sercem (czy był to król Polski Stanisław August Poniatowski czy rosyjski poseł i minister Nikołaj Repnin). Najważniejsza z nich „Święta miłości kochanej ojczyzny” pozostała z nią do końca życia i uwieczniła ją dla potomnych.

"Ojczyzno! Nie mogłam Ciebie obronić, niech Cię przynajmniej uwiecznię"

 

Świątynia Sybilli w PuławachPałac Czartoryskich w PuławachDom Gotycki w Puławach




* zdjęcia własne z książki i z wizyty

Brak komentarzy:

Prześlij komentarz