Od Nowego do Starego Sącza

 Małopolskie

 sierpień 2025

    Przedstawiam pozostałe zabytki małopolskiej krainy, odwiedzone przeze mnie w tym roku - okazałe pałace, klasztor (Pomnik Historii), skansen budownictwa regionalnego…

Nowy Sącz – powiat nowosądecki woj. małopolskie

    Sektor Sądeckiego Parku Etnograficznego "Miasteczko Galicyjskie", oddział Muzeum Ziemi Sądeckiej, jest rekonstrukcją galicyjskiej, małomiasteczkowej zabudowy z przełomu XIX i XX wieku. Obejmuje rynek i pierzeje z kilkunastoma domami. 

 

    Miasteczko Galicyjskie w Nowym Sączu warto zobaczyć, aby cofnąć się w czasie i zasmakować atmosfery prowincji galicyjskiej przełomu wieków. Atrakcyjny zespół architektoniczno-urbanistyczny, składa się z kopii wartościowych, a nieistniejących lub nienadających się do przeniesienia obiektów historycznych, wybudowany w oparciu o nowoczesne technologie materiałowe. Ulokowane obiekty pełnią funkcje usługowe, handlowe i gastronomiczne, nawiązujące do dziejów małych miasteczek w okresie autonomii galicyjskiej. Wg https://www.miasteczko-galicyjskie.pl/ 

 

Obiekty w Miasteczku Galicyjskim obejmują:

• ratusz – wzorowany na niezrealizowanym projekcie ratusza starosądeckiego; 
• atelier fotografa i pracownia zegarmistrza ze Starego Sącza;
• dwór szlachecki z Łososiny Górnej;
• pracownia garncarza – wzorowana na zachowanym budynku ze Starego Sącza;
• budynek Ochotniczej Straży Pożarnej z Lipinek k/Gorlic;
• kapliczka Św. Floriana – wzorowana na kapliczce z Zakliczyna;
• żydowska karczma – serwuje się w niej tradycyjne potrawy;
• recepcja – urządzona w nowosądeckim budynku mieszkalnym;
• niezachowany budynek z Krościenka n/Dunajcem (pamiątki);
• sklep i warsztat snycerza – na podstawie zachowanego budynku w Krościenku;
• „Galeria Paszyńska” z Krościenka – wystawy malarstwa na szkle i współczesnej rzeźby ludowej;
• budynek z Lanckorony – odtworzono dawną aptekę i gabinet dentystyczny;
• niezachowany budynek z Czchowa – pracownia krawiecka oraz mieszkanie;
• „Cukiernia Lwowska” – z Ciężkowic (wyroby cukiernicze oraz piekarskie);
• urząd pocztowy z okresu monarchii austro-węgierskiej z Lipnicy Murowanej;
• sklep kolonialny – budynek z Zakliczyna (produkty spożywcze);
• magiel i fryzjer – mieszczański dom z Zakliczyna;
• posterunek żandarmerii z Zakliczyna; używany przez służby ochrony;
• kapliczka św. Jana Nepomucena z Czchowa;
• studnia miejska.

Stary Sącz – powiat nowosądecki woj. małopolskie

    Historia zespołu klasztornego sióstr klarysek jest związana nierozerwalnie z dziejami Starego Sącza. Ufundowany przez św. Kingę, księżną krakowsko-sandomierską, wdowę po Bolesławie V Wstydliwym oraz właścicielkę ziemi sądeckiej klasztor klarysek otrzymał od niej w roku 1280 Ziemię Sądecką wraz z miastem Stary Sącz i 28 wsi, a ona sama została klaryską. W 1285 rozpoczęto budowę kościoła św. Klary, który konsekrowano w 1332 r. W kolejnych wiekach był on wielokrotnie przebudowywany, jednak zachował on cechy świątyni gotyckiej.
    Zespół Klasztorny Sióstr Klarysek (kościół pw. św. Trójcy, klasztor oraz zabudowa gospodarcza i fortyfikacje w granicach objętych murem z basztami) w 2018 roku wpisano (wraz z zespołem staromiejskim) na listę Pomników Historii.

Śmiłowice powiat proszowicki woj. małopolskie

    Pałac zbudowano około roku 1820 w stylu klasycystycznym, otoczony jest 4 hektarowym parkiem (drzewostan parku liczy ponad 700 drzew). Ponieważ pałac znajdował się na stromym wzgórzu front pałacu był piętrowy, natomiast od strony ogrodu był on parterowy. Budynek jest odbudowany zgodnie z pierwowzorem, rozbudowany o skrzydła boczne, dzięki którym bryła uzyskała bardziej pałacowy charakter. Wiele płyt i kostka ułożone wokół pałacu pochodzi z ulicy Brackiej i Rynku Głównego w Krakowie.
    Ostatnimi właścicielami dóbr śmiłowickich było małżeństwo Zdanowskich –  Juliusza i Anieli z domu Godlewskiej. Jej ojcu Gabrielowi Godlewskiemu Stanisław Wyspiański zadedykował „Wesele”. Obecnie w pałacu mieści się komfortowy hotel ze stylowym wyposażeniem.

 

Czarny Las powiat lubliniecki woj. śląskie

    Rezydencję wzniesiono na przełomie XIX i XX wieku dla Ferdinanda Zieglera. Kazimierz Niegolewski przebudował pałac wg projektu Rogera Sławskiego i tak powstał budynek o cechach neobarokowych i neoklasycystycznych. W Czarnym Lesie Wojciech Korfanty, Dyktator III Powstania Śląskiego, przedsięwziął myśl o wezwaniu polskojęzycznej ludności Górnego Śląska do zbrojnego powstania. 
    W elewacji frontowej budowli uwagę zwraca trójosiowy ryzalit z gankiem kolumnowym i szczytem ozdobionym secesyjnymi wolutami. Od strony parku znajduje się pokaźny ryzalit z rozległym tarasem. W pobliżu pałacu odnajdziemy budynki stylem nawiązujące do gmachu głównego oraz park z fontannami i stawami. Obecnie w pałacu mieści się hotel.

Szczekociny powiat zawierciański woj. śląskie

    Zespół pałacowo-parkowy w Szczekocinach należy do najokazalszych rezydencji szlacheckich w Polsce i stanowi jednolity stylowo zespół ukształtowany w 4. ćw. XVIII i na pocz. XIX w. Układ przestrzenny założenia (z dziedzińcem honorowym, pałacem z galeriami i oficynami, kordegardami i ogrodzeniem) wywodzi się z rozwiązania typu palladiańskiego i reprezentuje wczesnoklasycystyczny nurt w architekturze polskiej (nawiązujący do francuskiej odmiany klasycyzmu). Pałac wzniesiony staraniem Urszuli z Morsztynów Dembińskiej (w oparciu o projekt Ferdynanda Naxa), to przykład architektury rezydencjonalnej w stylu barokowo-klasycystycznym o dużej wartości artystycznej (m.in. dekoracja rzeźbiarska w ryzalitach). Pałac w Szczekocinach stanowił ważne centrum kulturalne związane z dworem Dembińskiej. Wg Zabytek.pl
    Fasada pałacu jest symetryczna z umieszczonym pośrodku 3-kondygnacyjnym ryzalitem, w którego zwieńczeniu jest attyka z tarczą zegarową, a nad nią kartusz z dwoma herbami: Leliwa (po lewej) rodziny Morstinów i Pobóg (po prawej) z dwiema postaciami rycerzy po bokach. W skrajnych częściach ryzalitu, na attyce, umieszczone są rzeźby.

Myszków powiat myszkowski woj. śląskie

    Pałac wybudowany w 1895r. dla rodziny Schmelzerów, kryty dachem czterospadowym z lukarnami nazywany jest willą lub pałacem fabrykanta. Bryła budynku jest dwukondygnacyjna (z wysokim parterem). Całość nakryta jest mansardowym dachem. posiada bogate detale architektoniczne z oryginalnymi witrażami. Obecnie pełni funkcje hotelowo-restauracyjne. 

 

    Województwo Krakowskie (w XVII-wiecznych granicach), które zwiedziłam w tym roku, wzbudza mój niekłamany podziw dzięki nagromadzeniu znacznej ilości zabytkowych budowli. Znalazły się wśród nich dwory, pałace, zamki oraz klasztor i skansen. Ale to jeszcze nie wszystkie atrakcje regionu. Z pewnością ponownie tam pojadę…

                 

* zdjęcia własne  CANON PowerShot SX620 HS