Od Grochowisk Szlacheckich do Rybieńca

 

 

Wielkopolskie/kujawsko-pomorskie - 2025

    Trasa marcowej wycieczki przebiegała przez pogranicze woj. kujawsko-pomorskiego i wielkopolskiego – powiaty: inowrocławski, żniński i gnieźnieński. Jej głównym celem był Dwór w Rybieńcu w  gminie Kiszkowo, gdzie zaplanowano imprezę pod nazwą „Turystyczny weekend z gwiazdą”. Po drodze udało mi się dotrzeć do kilku zabytkowych obiektów, o czym poniżej.

Grochowiska Szlacheckie

    Klasycystyczny dwór zbudowany około 1780 roku przez właścicielkę wsi Teofilę Korytowską (herbu Mora). Po 1912 roku dwór został przebudowany, podwyższono dachy tworząc drugą kondygnację nad traktem wschodnim i zachodnim oraz dobudowano ryzality elewacji tylnej. Ścianę frontową zdobi portyk – trójkątny przyczółek z herbem wsparty na czterech kolumnach. Do dworku prowadzi stylowa brama. Budynek otacza park krajobrazowy. Funkcjonuje tutaj stylowy hotel oraz restauracja. Wg http://paluki.travel.pl/177

 

Słaboszewko

    Dwór Zdziechowskich pochodzi z połowy XIX w. W latach 20-tych XX wieku dwór był miejscem spotkań wybitnych twórców i uczonych polskich. Przebywali tu m.in. Maria Dąbrowska, Eliza Orzeszkowa, Jerzy Andrzejewski, Witold Gombrowicz, Witold Małcużyński. Obecnie znajduje się tu biblioteka. Budynek z niewielkim, piętrowym ryzalitem na osi budynku. Wejście poprzedza arkadowy ganek, podtrzymujący balkon, zaś elewację ogrodową taras.

 

Rybno Wielkie

    Dwór wybudowano około 1790 roku dla Radzimińskiego. Jest to budynek parterowy z użytkowym poddaszem nakryty naczółkowym dachem. Na osi fasady umieszczony jest pozorny, piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnie. Przed wejściem głównym umieszczony jest kolumnowy ganek, który pierwotnie podtrzymywał balkon. W zespole dworsko-parkowym funkcjonuje stadnina koni.
    Kaplica grobowa rodziny Lange powstała po 1880 roku. Jest to budowla o klasycystycznych formach z odwołaniami do neogotyku. Pobudowana jest na rzucie ośmioboku i zwieńczona kopułą.

 

Zakrzewo

    Pałac wybudowano około 1870 roku. Gościła tu: Margaret Thatcher i Mary Robinson – prezydent Irlandii. Pałac późnoklasycystyczny z dwupiętrową częścią środkową oraz dwoma bocznymi, parterowymi pawilonami. Na wypiętrzonej części środkowej obiektu znajduje się taras. Całość nakryta dachem mansardowym. Elewacja budynku na całej powierzchni jest boniowana. Środkowa część fasady zdobiona czterema kolumnami w wielkim porządku. Obecnie w rękach prywatnych.

Łojewo

    Pałac zbudowano na przeł. XIX i XX w. dla Waltera Geisslera. Pałac neoklasycystyczny  nakryty jest czterospadowym dachem. Budynek w fasadzie akcentowany nieznacznym ryzalitem zwieńczonym trójkątnym szczytem. Poprzedzony jest skromnym portykiem kolumnowym dźwigającym balkon. W elewacji ogrodowej efektowne schody z tarasem. Pałac otacza zadbany park. Obecnie w rękach prywatnych.
   W Łojewie w 1868 r. w starej, nieistniejącej już szkole, urodził się Stanisław Przybyszewski, prekursor ekspresjonizmu, „Meteor Młodej Polski”.

 

Broniewice

    Pałac z 3 ćw. XIX w. wzniesiony dla rodziny von Tschepe. Pałac w stylu eklektycznym, złożony z korpusu i dwóch nieco wyższych skrzydeł. Wejście do dworu poprzedzał taras ze schodami. Korpus nakryto dwuspadowym dachem, natomiast skrzydła z trójkątnie zwieńczonym ryzalitem dachami czterospadowymi. W pałacu mieści się szkoła.

Mielno

   Po 1904 roku dla Wilhelma von Wendorff  wzniesiono pałac z formami historyzującymi: neorenesansowymi i neobarokowymi, w stylu tzw. "willhelmińskim”. Po jego bokach umieszczone są symetrycznie dwie oficyny. Jest to budynek nakryty wysokim dachem mansardowym. W osi wejściowej w obu elewacjach znajdują się ryzality z piętrami, zwieńczonymi przyczółkami. Fasadę akcentuje skromny portyk kolumnowy dźwigający balkon, a w elewacji ogrodowej arkadowy ganek. Obecnie w rękach prywatnych.

Ludzisko

    Dwór barokowy z końca XVIII w., nakryty dachem mansardowym z facjatami, z klasycystyczną oficyną. Na osi frontowej znajduje się czterokolumnowy portyk zwieńczony trójkątnym frontonem. Dwór od północy posiada taras z gankiem, a od zachodu neobarokowy ryzalit. Zachował się z całym zapleczem architektonicznym – z oficynami (dla służby dworskiej), czworakami (dla chłopów pracujących na folwarku) i parkiem, aleją dojazdową zakończoną bramą wjazdową. Mieści się tu Dom Pomocy Społecznej.

Obudno

    Pałac wybudowany dla Sylwestra Biberstein-Paruszewskiego herbu Rogala w 1850 r.  Pałac w stylu renesansu włoskiego łączący w sobie elementy klasycyzujące oraz neogotyckie. Zdobi go oktagonalna wieża znajdująca się w płd.- zach. narożniku. Od frontu masywny ryzalit z wgłębnym portykiem zamkniętym arkadowym łukiem, w którym znajduje się stiukowy kartusz. Obecnie w rękach prywatnych.

Popowo Ignacewo

    Dwór klasycystyczny z końca XIX w. Po bokach fasady dwa skrzydła, ryzality - zbudowane  częściowo na planie sześciokąta, nakryte dachami dwuspadowymi z naczółkami. Pięcioosiowy korpus po środku posiada portyk kolumnowy dźwigający balkon, nad którym wznosi się wystawka, a po jej bokach dwie miniaturowe facjatki z okrągłymi okienkami. 

     Pozostałe miejscowości zwiedziłam w ramach wydarzenia nazwanego „Turystyczny weekend z gwiazdą” zorganizowanego przez Karola Soberskiego i jego Instytut Literacki im. Marii i Franciszka Rubaszewskich. Były to: dwór w Rybieńcu, głaz w Budziejewku, miejsce Kus, kościół i Kipa w Łagiewnikach Kościelnych i kościół w Popowie Kościelnym. Ale o nich pisałam już wcześniej…

* zdjęcia własne CANON PowerShot SX620 HS

Od Nidzicy do Golubia-Dobrzynia

 

 Kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie

 

 

 

 

 

     Nie wszystkie zamki przedstawione poniżej, a położone w województwach warmińsko-mazurskim i kujawsko-pomorskim, były zamkami krzyżackimi, ale te krzyżackie też bywały różne: komturski (konwentualny), urzędniczy (wójtowski, prokuratorski, komornicki)... Budowane w okresie średniowiecza w stylu gotyckim zachowały ten styl do dziś (nawet jeśli przedstawiają tylko ruinę).

Nidzica

     Zamek krzyżacki prokuratorski w Nidzicy to imponująca budowla warowna, wzniesiona w XIV wieku przez Krzyżaków. Wzorcowy zamek urzędniczy jest jednym z najlepiej zachowanych zamków gotyckich na terenie Polski. Wielokrotnie przebudowywany, pełnił różne funkcje na przestrzeni wieków, od siedziby zakonnej, przez zamek książęcy. Zniszczony przez Armię Czerwoną odbudowany w latach 1961-65. Obecnie mieści Muzeum Ziemi Nidzickiej, hotel i Nidzicki Ośrodek Kultury, stanowiąc ważne miejsce turystyczne na mapie regionu.

Golub-Dobrzyń

     Komturski zamek krzyżacki w Golubiu-Dobrzyniu zbudowany w XIV wieku, początkowo służył jako warownia krzyżacka. W 1410 roku zamek został zajęty przez rycerstwo polskie, a w 1411 roku zamek zwrócono Krzyżakom. W 1422 r. budowlę uszkodziły wojska polskie. Odbudowano go w XV wieku. Anna Wazówna, siostra króla Zygmunta III Wazy, zarządzała zamkiem w XVII wieku. To dzięki jej staraniom zamek zyskał renesansowy charakter. Zniszczony w 1655 roku w czasie wojen szwedzkich. W 1920 roku władze polskie urządziły w zamku muzeum. Odbudowany w latach 1959–1966. W 1977 r. zainscenizowano tam pierwszy turniej rycerski. Obecnie mieści się tu muzeum zamkowe, hotel i restauracja. Odbywają się turnieje, rekonstrukcje historyczne, konkursy krasomówcze, bale.

Raciążek powiat aleksandrowski

     Zamek w Raciążku zbudowany na przełomie XIV i XV wieku (rozbudowany w latach: 1467 i 1533) przez biskupów kujawskich, pełnił funkcję warowni oraz rezydencji biskupiej. Na zamku przebywał król Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i książę Witold Kiejstutowicz. Po zniszczeniach z połowy XVII wieku zamek został opuszczony. Mimo licznych zniszczeń i przebudów, do dziś zachowały się fragmenty murów, wieża oraz piwnice. Współcześnie zamek w Raciążku jest tzw. trwałą ruiną i obiektem badań archeologicznych.