Małopolska
sierpień 2024
Zamki Ziemi Krakowskiej odwiedziliśmy w drodze do
ukochanych Tatr. Sucha Beskidzka – mały Wawel, Niepołomice – drugi Wawel,
Nowy Wiśnicz – trzeci pod względem powierzchni w Polsce, Dębno – ma swoją
białą damę - Tarłównę. Na Szlaku Orlich Gniazd położone są: Pieskowa Skała,
Korzkiew, Ojców. Wszystkie te zabytki zasługują na gruntowne zwiedzanie i
wnikliwe poznanie ich historii.
Pieskowa Skała
Zamek Pieskowa Skała – w pierwszej połowie XIV w. Kazimierz III Wielki wybudował zamek we wsi Sołuszowa w Dolinie Prądnika, jako element łańcucha obronnych zamków Orlich Gniazd. W 1484 r. Krzysztof Szafraniec, prawnuk pierwszego właściciela, został ścięty na Wawelu za zbójectwo. W II poł. XVI wieku gotycki zamek przekształcono w renesansową rezydencję, a w XVII w. Michał Zebrzydowski dobudował system fortyfikacji bastionowych. W czasie potopu szwedzkiego (1655 r.) zamek został zniszczony. W 1902 r. z powodu zadłużenia majątku trafił na licytację. Powstałe „Towarzystwo Akcyjne Pieskowa Skała” wykupiło zamek za kwotę 60 tysięcy rubli. Wielokrotnie trawiły go pożary, był odbudowywany i przebudowywany – obecnie przeważa w jego architekturze styl renesansowy. W skład zamku wchodzą: budynek oficyny, baszta gotycka, loggia widokowa, dziedziniec arkadowy, kaplica, cztery skrzydła, budynek bramny.
Sucha Beskidzka
Zamek Suski – renesansowy zamek nazywany „Małym Wawelem”. Kasper Suski postawił w latach 1554–1580 kamienny dwór o charakterze obronnym. Kolejny właściciel, Piotr Komorowski, w latach 1608-1630 dokonał jego rozbudowy w okazałą rezydencję magnacką w stylu renesansowym, wzorowaną na zamku królewskim w Krakowie. Na początku XVIII wieku Anna Wielopolska dobudowała dwie wieże i zmodernizowała wnętrze zamku. Wielopolscy byli w posiadaniu zamku – od roku 1665 do 1843. W czasie obu wojen światowych na zamku mieścił się szpital dla żołnierzy.
Po II wojnie światowej zamek pełnił różne funkcje: stanowił siedzibę suskiego gimnazjum i liceum, internatu, fabryki mebli, magazynu Gminnej Spółdzielni. W 1975 roku instytucja o nazwie Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu rozpoczęła trwającą do 1991 generalną restaurację i konserwację obiektu, po czym otwarto w nim filię muzeum wawelskiego. W latach 2017 – 2018 przeprowadzono gruntowną renowację zewnętrznych elementów budowli. W zamku swoją siedzibę mają: Muzeum Miejskie Suchej Beskidzkiej, Wyższa Szkoła Turystyki i Ekologii, Towarzystwo Miłośników Ziemi Suskiej, Łucznicze Towarzystwo Sportowe „Zamek Suski” oraz hotel i restauracja „Kasper Suski”.
Nowy Wiśnicz
Zamek wzniesiony przez Jana Kmitę w drugiej połowie XIV w. Wczesnobarokowy korpus zamku z elementami renesansowymi zbudowano na planie czworoboku z wewnętrznym dziedzińcem. Zwieńczono go czterema basztami w narożach. Na zamku w Wiśniczu w XVII wieku spisano tzw. zebranie potraw w Compendium kuchmistrza księcia Lubomirskiego Stanisława Czernieckiego. Od 1593 roku w posiadaniu rodu Lubomirskich. Stanisław Lubomirski herbu Szreniawa bez Krzyża przebudował dawny zamek Kmitów w barokową rezydencję Rzeczypospolitej. W czasie potopu szwedzkiego zamek poddał się bez walki Szwedom, został ograbiony a zabudowania gospodarcze zniszczone. W połowie XVIII wieku przeszedł na własność rodu Sanguszków, a potem Potockich i Zamoyskich. W 1901 roku został wykupiony przez Zjednoczenie Rodowe Lubomirskich, którzy rozpoczęli remont rezydencji. Od 1928 roku pracami kierował Adolf Szyszko-Bohusz, do wybuchu II wojny światowej.
Po wojnie zamek przejęło państwo, a od roku 1949
prowadzone były prace remontowe i rekonstrukcyjne przez Alfreda Majewskiego.
Obecnie w zamku mieści się Muzeum Ziemi Wiśnickiej. Do 2019
roku Skarb Państwa toczył spór o zamek ze Zjednoczeniem Rodowym Książąt
Lubomirskich. Od 2020 roku ma status Pomnika Historii Polski.
Niecodzienny pokaz – Bastion VR na Zamku w Wiśniczu jest
nowatorską i unikatową próbą przedstawienia odległej historii przy pomocy
najnowszych technologii wizualnych.
Niepołomice
Gotycki zamek królewski z połowy XIV wieku nazywany jest "drugim Wawelem". Został wybudowany dla króla Kazimierza Wielkiego, a składał się z trzech wież, budynków w skrzydłach oraz murów kurtynowych wokół dziedzińca. Budowę kontynuowali następni królowie: Władysław II Jagiełło, Zygmunt I Stary, a następnie Zygmunt II August. Zygmunt I Stary gruntownie przebudował zamek, nadając mu formę czworoboku z dziedzińcem wewnętrznym. W 1550 roku wielki pożar zniszczył dwa skrzydła. Za panowania króla Zygmunta Augusta odbudowano i przebudowano zamek w stylu renesansowym. Zasługą królowej Bony były słynne ogrody włoskie. Po najeździe Szwedów w 1655 roku zamek zamieniono na magazyn żywności, zniszczono kościół, złupiono miasto. Od połowy XVIII wieku zamek przejął król August Mocny później August III. Po rozbiorze Polski w 1772 roku zamek wraz z miastem przeszedł pod panowanie Austriaków, którzy przeznaczyli go na koszary. Następnie zamek pełnił funkcje mieszkaniowe, magazynowe i obiektu użyteczności publicznej.
W czasie II wojny światowej zamek przeszedł w ręce niemieckie. W okresie powojennym popadał w ruinę. Od 1991 roku, kiedy stał się własnością Gminy Niepołomice, przystąpiono do kompleksowych prac renowacyjnych trwających do 2007 r. Obecnie mieści Muzeum Niepołomickie i hotel Zamek Królewski. W muzeum można podziwiać galerie malarstwa i rzeźby ze zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie: Sukiennice w Niepołomicach 2. Znane i nieznane.
Niepołomicki ratusz (siedziba Urzędu Miasta
i Gminy) zbudowany w stylu neogotyckim w 1903 r. przez Jana
Sas-Zubrzyckiego. Budynek tworzą dwa krótkie skrzydła zestawione
prostopadle, a w miejscu ich połączenia postawiono wieloboczną wieżę
zwieńczoną stromym ostrosłupowym daszkiem. Nieopodal znajduje się
kościół pw. Dziesięciu Tysięcy Męczenników ufundowany w XIV w. przez
Kazimierza Wielkiego.
Dębno
Zamek - W latach 1470–1480 Jakub z Dębna herbu Odrowąż zainicjował budowę zamku późnogotyckiego. Zamek był na przestrzeni wieków kilkakrotnie remontowany przez zmieniających się właścicieli: w 1586 roku przeszedł renowację w stylu renesansowym. Obecnie zamek składa się z czterech piętrowych ceglanych budynków osadzonych na kamiennych podmurówkach zwieńczonych dachami z czerwonej dachówki. Otaczają one dziedziniec ze studnią i drewnianymi gankami, a na zewnątrz znajdują się dwie narożne baszty na kamiennych cokołach.
W 1945 roku zamek przejęły władze państwowe. W latach 1970–1978 przeszedł gruntowną renowację, a od 1978 roku mieści się w nim oddział Muzeum Ziemi Tarnowskiej w Tarnowie.
Korzkiew
Zamek w Korzkwi – zamek rycerski z XIV wieku znajdujący się na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, wybudowany w systemie tzw. Orlich Gniazd, we wsi Korzkiew, w powiecie krakowskim. W 1352 roku sędzia krakowski Jan de Syrokomla, kupił wzgórze Korzkiew i wybudował na nim prostokątną, kamienną, podpiwniczoną wieżę, pełniącą funkcję obronną i mieszkalną. Wnuk Jana, Zaklika Korzkiewski dowodził chorągwią w Bitwie pod Grunwaldem. W 1805 roku zamek przestał pełnić funkcję mieszkalną dla właścicieli dóbr. Pod koniec XIX w. zamieniony na spichlerz zamek popadł w ruinę. Od 1997 r. jego właścicielem jest architekt Jerzy Donimirski, który podjął się odnowienia i odbudowania zamku. Planowana jest także odbudowa mieszczącego się dawniej w pobliżu zamku dworu, stawów, a także stworzenie małego muzeum i skansenu.
Ojców
Zamek wzniesiono na polecenie Kazimierza Wielkiego w II połowie XIV w. Po 1536 r. zamek na 20 lat przeszedł w ręce królowej Bony Sforzy. W 1829 r. Konstanty Wolicki nabył zamek od rządu Królestwa Kongresowego. Wielokrotnie zmieniał właścicieli, był niszczony i przebudowywany. Po 1859 r. A. Przeździecki z kamienia pochodzącego z zamkowych murów wybudował hotel „Kazimierz” i restaurację „Łokietek”. Kolejne remonty odtworzyły wieżę bramną i basztę obronną udostępniane do zwiedzania. Dziś to tylko ruina zamku na Szlaku Orlich Gniazd.
Kaplica „Na Wodzie” - Wzniesiona została w 1901, w miejscu dawnych łazienek zdrojowych „Goplana”, na betonowych fundamentach okrakiem nad dwoma brzegami potoku Prądnik. Niezwykłe usytuowanie obiektu wynikało z ominięcia carskiego zakazu budowania na ziemi ojcowskiej, zbudowano więc kaplicę na wodzie. Kapliczka utrzymana jest w stylu szwajcarsko-ojcowskim.
Rzezawa
Hotel Kasztel stylizowany na zamek, to nowoczesny obiekt o wnętrzach, nawiązujących swoim wystrojem do tajemniczych legend, bajek i czasów rycerskich. Nastrojowe oświetlenie korytarzy inspirowane było średniowieczem. Restauracja oraz sale konferencyjne i bankietowe ozdobiono unikalnymi malowidłami.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz