Od Rogalina do Koszut przez Kórnik

 

 Wielkopolska - sierpień 2020

 

 

 

      Wielkopolska posiada niewyczerpane zasoby interesujących mnie obiektów w postaci dworów, pałaców, zamków. W promieniu trzydziestu kilometrów w okolicach Kórnika zwiedziłam lub tylko obejrzałam dwadzieścia atrakcyjnych budowli, co mogło stanowić może połowę z istniejących. Wśród nich były imponujące muzea, okazałe rezydencje, budynki użyteczności publicznej, obiekty związane z wielkimi Polakami, zabudowania niedostępne z powodu parkanów.

Muzea

     Zamek w Kórniku – zamek w stylu angielskiego neogotyku (Tytus Działyński). Ostatni właściciel zamku Władysław Zamoyski przekazał narodowi polskiemu cały majątek, w tym Bibliotekę Kórnicką, kolekcje sztuki i Arboretum Kórnickie. W zamkowym muzeum prezentowane są XIX-wieczne wnętrza mieszkalne, przechowywane są rękopisy i stare druki oraz zbiory pamiątek narodowych i rodzinnych (Działyńskich i Zamoyskich). Największe wrażenie wywarła na mnie trzyczęściowa Sala Mauretańska. Zamek znajduje się na liście Pomników Historii. W zabudowaniach dworskich na Prowencie urodziła się Wisława Szymborska, córka zarządcy dóbr hrabiego Zamoyskiego.

 

 

     Pałac w Rogalinie – klasycystyczny pałac Raczyńskich znajduje się na liście Pomników Historii. Edward Bernard Raczyński założył Fundację im. Raczyńskich w Poznaniu i przekazał jej Pałac, Park i Galerię Obrazów w Rogalinie. Najciekawsze atrakcje Pałacu to: Biblioteka Hendlowska Raczyńskich, Gabinet Londyński hrabiego E. B. Raczyńskiego, Galeria Portretów Antenatów, Galeria Obrazów, Powozownia, Kościół-Mauzoleum Raczyńskich oraz w pałacowym Parku - Dęby Rogalińskie. Galeria Raczyńskich liczy około trzystu malarskich arcydzieł, w tym monumentalny obraz Jana Matejki – „Joanna d'Arc” („Dziewica Orleańska”).

 

    Muzeum Ziemi Średzkiej „Dwór w Koszutach” – późnobarokowy budynek z poddaszem, orientowany „na godzinę jedenastą” mieści ekspozycję stałą pt. „Mała siedziba ziemiańska w Wielkopolsce”. Miałam przyjemność oglądać wystawę czasową zatytułowaną „Tradycja. Myśli ważne na ziemi, myśli ważne w niebie” - Maria Romana Gierczyńska Janowi Kochanowskiemu. Prezentowana była rzeźba w tkaninie jako technika własna Artystki. Wybrane tytuły prac Plastyczki: Religie świata, Okno na…, Płaczki, Sarmaci, Modlitwa – Różaniec, Szachy, Gra o…, Droga krzyżowa, Los, Względność…, Labirynt, Anioły, Gra-pat. Wśród kolekcji obrazów w Muzeum znalazły się dwa „kossaki” i jeden „fałat”. „Dwór w Koszutach” otrzymał status Pomnika Historii.

       Muzeum w Winnej Górze mieści się w neoklasycystycznym pałacu, a prezentuje postać gen. J.H. Dąbrowskiego. Napoleon nadał dobra winnogórskie gen. Janowi Henrykowi Dąbrowskiemu w 1807 roku. Na froncie pod herbem H. Mańkowskich znajduje się dewiza „Si Deus nobiscum quis contra nos” (Jeśli Bóg z nami, któż przeciw nam). We wnętrzach rezydencji, mieszczą się pamiątki po twórcy Legionów Polskich we Włoszech. Tu żył i zmarł gen. Jan Henryk Dąbrowski twórca Legionów Polskich we Włoszech 1755-1818 – głosi napis na pamiątkowej tablicy.

Wielkopańskie rezydencje

     Gułtowy – późnobarokowy pałac Bnińskich – Dom Pracy Twórczej UAM. W parku znajdują się oficyny, stajnia, wozownia oraz domek ogrodnika. Obok pałacowej bramy stoi barokowy kościół pw. Św. Kazimierza z bogatym wnętrzem.
     Września – eklektyczny pałac Ponińskich – na Opieszynie mieści hotel. Nieopodal, w przepięknym pałacowym Parku Miejskim im. Dzieci Wrzesińskich, znajduje się Pomnik Marii Konopnickiej.
     Czerniejewo – klasycystyczny pałac Lipskich.  Budynek główny łączą ze skrzydłami dwie galerie. Brama wjazdowa posiada kolumny, fronton z tympanonem i kartuszem herbowym. Za nią usytuowano Wozownię i Stajnię. Całość otacza rozległy park krajobrazowy z dwoma stawami oraz bażantarnią. W roku 1997 odbyło się spotkanie prezydentów Litwy, Niemiec, Ukrainy, Słowacji, Czech, Węgier i Polski.

Siedziby wybitnych Polaków

     Kołaczkowo – klasycystyczny pałac Władysława Reymonta, w którym żył i tworzył w latach 1920-1925. Wewnątrz znajduje się Izba Pamięci, a na ścianie tablica informacyjna. W parku ustawiono Pomnik Władysława Reymonta z Boryną i Jagną. W otoczeniu widać oficyny i budynki gospodarcze. Między pałacem a bramą wjazdową umieszczono ławeczki informacyjne na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Z Nami Warto” o historii i właścicielach pałacu-dworu.
      Miłosław - neorenesansowy pałac Mielżyńskich o klasycystycznym wyglądzie. Właściciele prowadzili gościnny „dom otwarty” dla ludzi kultury i sztuki. W pobliżu pałacu znajduje się neogotycka oficyna, a dalej dom ogrodnika przy bramie wjazdowej. Obok niej ustawiono ławeczki informacyjne na obszarze Lokalnej Grupy Działania „Z Nami Warto” o historii, właścicielach i gościach pałacu. Pierwszy pomnik Juliusza Słowackiego na ziemiach polskich (1899 r.) usytuowano w pięknym parku krajobrazowym z dużym stawem.
     Brodnica – eklektyczny pałac Chłapowskich (dziś Mańkowskich). Pomnik Józefa Wybickiego, twórcy Hymnu Narodowego, znajduje się obok pałacu w parku. Na cmentarzu przykościelnym położony jest pusty grób Józefa Wybickiego.

Użytkowane przez instytucje

     Iwno – neorenesansowy pałac Mielżyńskich zajmuje firma Stadnina Koni „Iwno”. Liczne zabudowania folwarczne zawierają stajnie, ujeżdżalnię, wozownię, dom ogrodnika, pałacyk myśliwski itd. Całość założenia pałacowo-parkowego liczy ponad dwadzieścia hektarów.
     Nagradowice – neobarokowy dwór Hermana Bittera mieści Poznańską Hodowlę Roślin. Główne wejście znajduje się w bocznej fasadzie. W pobliżu dworu liczne zabudowania folwarczne.
     Słupia Wielka – Pałac Bleeker-Kohlsaata w typie renesansowej willi znajduje się w pięknym parku krajobrazowym. Nad niszą w fasadzie bocznej umieszczono medalion z boginią plonów. W pałacu mieści się Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych. 

Oglądane zza płotu

     Chaławy – dwór Alfreda Ifflanda położony jest w zadbanym parku. W dachu liczne facjatki i okna „wole oka”. Naprzeciw znajdują się zabudowania gospodarcze folwarku. Niedostępny z powodu wysokiego muru.
     Czerlejno – eklektyczny pałac myśliwski Georga Frederici, w narożach wieżyczki nakryte hełmami, w dachu facjatki i okna „wole oka”. Nieopodal zespół folwarczny. Niedostępny z powodu wysokiego muru.
     Siedlec – Barokowo-klasycystyczny pałac Krzyckich, rezydencja z czterokolumnowym portykiem otoczona parkiem krajobrazowym. Niedostępny z powodu wysokiego muru i metalowego kutego ogrodzenia.

Różności

     Węgierskie – pałac-dwór Ziołeckich w zaniedbanym parku. Imponująca fasada z filarowo-kolumnowym portykiem. Pozostałości bramy wjazdowej zachęcają do wejścia, ale…
      Podstolice – neoklasycystyczny dwór Kierskich z niewielkim parkiem i oryginalnym zwierzyńcem blisko stawu.
     Śnieciska – dwór zatracił wszelkie znamiona budowli ziemiańskiej. Gorzelnia z 40-metrowym kominem i spichlerz zachowały się w niezłym stanie.

Proza życia

     Kwieciszewo – Zajazd-Restauracja w Dworku, gdzieś przy drodze. Urocze stylowe wnętrza, atmosfera polskiego dworku...
     Koszuty – Cezar Hotel - bajkowe miejsce, przemiły właściciel, ciepła atmosfera, piękny wystrój wnętrz, uroczy zwierzyniec...

     Wielkopolska zachwyca i wzywa do kolejnych odwiedzin. Wszędzie "jest tyle gór do zdobycia"...

 * zdjęcia własne