Od Łężan do Świętej Lipki przez Nakomiady

 

Mazury - 2022

    

 

      „Mazury Cud Natury” to nie tylko chwyt marketingowy! Zachwyciły mnie dwory, pałace i sanktuarium położone na pojezierzu Mrągowskim, którego obszar należał do historycznej krainy zwanej Prusami Wschodnimi. Prowincja Prusy Wschodnie powstała w 1772 r., po pierwszym rozbiorze Polski, z części ziem Rzeczypospolitej Obojga Narodów... 

Łężany

     Pałac Łężany pojawił się w interesującym filmie zatytułowanym „Kamerdyner”, który uświetnił Kortez piosenką „Stare drzewa”. Neobarokowa budowla powstała około roku 1910 z inicjatywy Reinholda von Fischer-Lossainen. Jego druga żona, zarządzająca majątkiem po śmierci kontradmirała w 1940 roku, po wkroczeniu na Warmię sowietów w styczniu 1945 r. popełniła samobójstwo. Budynek pałacu ostał się z drugowojennej zawieruchy po czym utworzono tam Fundusz Wczasów Pracowniczych. Pod koniec lat pięćdziesiątych XX w. majątek wraz z pałacem przejęła Akademia Rolniczo-Techniczna w Olsztynie). W latach dziewięćdziesiątych XX w. w pałacu mieściła się siedziba polskiej lewicy (do 2003 r.). obecnie gospodarzem obiektu jest Uniwersytet Warmińsko-Mazurski.
     Założenie pałacowo-parkowe składa się z neobarokowego pałacu, parku i zabudowań gospodarczych (neogotyckich). Bogato zdobiona budowla mieszkalna posiada wieże, werandę, ryzality, taras, pergolę, balkon. W jej najbliższym otoczeniu licznie występuje starodrzew, a w dalszej części postawiono kaplicę (dawniej mauzoleum rodu Fischerów). Spacer przypałacowymi alejkami pozwala przenieść się w czasy minione… 

 

Nakomiady

      W 1704 roku powstała w Nakomiadach manufaktura ceramiczna, a następnie na zlecenie Johanna von Hoverbecka dokonano gruntownej przebudowy pałacu w Nakomiadach. Następne prawie 140 lat właścicielami majątku Nakomiady była rodzina Redeckerów, która wyjątkowo ukochała te okolicę. Już po II wojnie światowej odwiedzali oni pałac i partycypowali w kosztach remontów. Na pobliskim cmentarzu spoczęły prochy ostatnich właścicieli Nakomiad.
     Zespół pałacowo-parkowy oprócz pałacu i parku krajobrazowego zawiera zabudowania folwarczne. Pałac zbudowano w duchu baroku holenderskiego o „oszczędnym detalu architektonicznym”. Dwukondygnacyjny budynek posiada również dwukondygnacyjne piwnice. W parku zachowała się neogotycka kaplica, a wśród starodrzewu, na osi pałacu, malownicza aleja. Ogród warzywny oddziela od parku ceglany mur. W Manufakturze Nakomiady ręcznie, według oryginalnych technologii, produkuje się m.in. repliki kaflowych pieców i detale ceramiczne.
Obecnie Pałac Nakomiady należy do grupy „Hotele Historyczne Polska”, będącej częścią „Historic Hotels of Europe”.

 

Jędrychowo

     W skład założenia dworsko-parkowego Jędrychowo (dawniej Łapinóżka) wchodzi dwór myśliwski z XVIII wieku, a także zabudowania gospodarcze, w tym murowana stajnia i obora. Skromny jednokondygnacyjny dwór, z wysokim przyziemiem i użytkowym poddaszem, nakryto dachem naczółkowym, Wokół dworu rozciąga się XIX-wieczny park z wieloma pomnikowymi drzewami. Obecni właściciele o niemieckich korzeniach prowadzą elegancki „Hotel im Park” – w dawnej stajni znajdują się pokoje hotelowe, a w oborze restauracja.

Jełmuń

     Klasycystyczny dwór w Jełmuniu pochodzi z pierwszej połowy XIX w. Od 1795 roku dwór należał do rodziny von Woisky, a następnie, od 1928 r., do rodziny Zuhlke. Po 1955 roku we dworze mieszkali pracownicy PGR. Od 2000 roku prywatna właścicielka przeprowadziła remont dworu, w którym mieści się przytulny pensjonat. Parterowy dwór przykryto dachem dwuspadowym. W elewacji frontowej ryzalit z trzema półkolistymi arkadami poprzedzony jest dużym półkolistym tarasem. Od strony podwórza balkon podtrzymywany przez cztery kolumny.

Święta Lipka

     Barokowe sanktuarium maryjne w Świętej Lipce nazywane jest "Perłą Baroku". Początki kultu maryjnego w tym miejscu giną w mrokach średniowiecza. Wzniesienie obecnego barokowego kościoła nastąpiło w latach 1688-1693, a krużganki, kaplice narożne i klasztor powstawały w latach 1694-1708, fasadę ukończono w roku 1730. Przed rozpoczęciem budowy ustabilizowano grunt, wbijając w bagnisty teren 10 000 pali z drewna olchowego.
     Trójnawową bazylikę ozdobiono czterema wieżami, kaplicami, krużgankiem i licznymi rzeźbami. Wnętrza kościoła udekorowano polichromiami, rzeźbami, obrazami, relikwiami świętych. W ołtarzu głównym znajduje się obraz Matki Bożej Świętolipskiej namalowany w 1640 r., osłonięty srebrną sukienką, pozostałe ołtarze boczne również zawierają bardzo cenne obrazy. Niepowtarzalne organy wykonane około 1720 r. posiadają 40 głosów, 3 klawiatury i 4 tysiące piszczałek oraz ruchome figury grające na instrumentach i poruszające dzwonkami. Przepiękną ambonę z roku 1700 ozdobiono płaskorzeźbami o tematyce biblijnej, a naprzeciw niej, na pniu drzewa lipowego, powieszono rzeźbę Matki Boskiej.
      Sanktuarium Pielgrzymkowe w Świętej Lipce, od 2018 roku posiadające status pomnika historii, obejmuje kościół pod wezwaniem Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (bazylika mniejsza) wraz z otaczającymi go krużgankami oraz klasztor. Pełen oryginalnego artyzmu i doskonałości formy obiekt zachwyca i oszałamia. Krótko mówiąc To trzeba zobaczyć…

 

      „Mazury Cud Natury” chciałoby się oznajmić całemu światu i zaprosić do wędrówki malowniczymi szlakami wśród jezior i lasów, gdzie kryją się wyjątkowe zabytkowe budowle…

 

 

 * zdjęcia własne CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS