Lwowskie gawędy - Lwów po raz kolejny

Kazimierz Schleyen (1896 - 1972) 

LTW 2014

Czy wrócą?

     Z perspektywy Londynu anno Domini 1966 Kazimierz Schleyen pisał:

„W Polsce w skupiskach lwowskich, zwłaszcza na Ziemiach Odzyskanych, młodsi, którzy na pewno wrócą do polskiego Lwowa… w czasowej wędrówce, przeszczepieni chwilowo na inną ziemię”.

Ale mija już niemal pół wieku a jadąc z Zamościa do Lwowa musimy okazać paszporty obcym pogranicznikom spod niebiesko-żółtej bandery.

Kamienica naprzeciw Ratusza Miejskiego-2013

Pomnik Nikifora Krynickiego-2013

 

 

 

 

 

 

Czego nie wiedział Hemar?

     Lwowskie ukochanie swojej Małej Ojczyzny nie ma podobnych nigdzie na świecie. Marian Hemar, który miał szczęście pomieszkiwać we Lwowie tylko sześć młodzieńczych lat życia, zadawał sobie w przedmowie  retoryczne pytania:

„Dlaczego ja dziś, czterdzieści lat po wyjeździe z mego miasta, coraz żywiej, coraz nieprzytomniej, coraz goręcej tęsknię do tamtych sześciu? Czemu nie mogę się od nich odkleić wspomnieniem, tęsknotą i żalem?” 

Wrażliwy czytelnik znajduję proste odpowiedzi na kartach wspomnień „Lwowskie Gawędy” Kazimierza Schleyena, który „Nasycił tę książeczkę taką mnogością nazwisk i nazw, zdarzeń i żartów, taką atmosferą dawności wiecznie w nas obecnej, takim zapachem i takim blaskiem Lwowa, że to wszystko znowu szumi i śpiewa, gada, zaciąga, uśmiecha się, zjawia i świeci, jak gdybym wczoraj dopiero z tym się rozstawał i żegnał” - wg M. Hemara.

Sumienie Polski

i inne szkice kresowe

Michał Kryspin Pawlikowski 

 

Wydawnictwo LTW 2014

Wilno, Mińsk, łowiectwo

    Z kilkuset felietonów napisanych ręką przebywającego na emigracji Michała Kryspina Pawlikowskiego, wydawca w osobie Macieja Urbanowskiego, wybrał szkice kresowe dotykające trzech obszarów zainteresowań autora: Wilna, Mińska i łowiectwa.

Linia Curzona

Rzecz o Wilnie i kraju wileńskim

    Sentyment do Wilna i kraju wileńskiego „który budzi to miasto prędzej czy później w duszy każdego – zarówno Polaka, jak i obcego przybysza”, który „będzie lubił i podziwiał Wilno jako najdalej na wschód wysuniętą ostoję cywilizacji i sztuki łacińskiej”. Bohaterskie dzieje Wilna, znaczone łunami pożarów, dowiodły, że „w okresie studwudziestoletniej niewoli moskiewskiej Wilno trwało wiernie przy Rzeczypospolitej”. Polskość ziemi wileńskiej podtrzymywana była przez heroiczne Matki Polki, kobiety kresowe, których roli w okresie niewoli nie sposób przecenić.

„Kobieta towarzyszyła mężowi… w wędrówce etapem na Sybir. Ona toczyła walkę o byt ekonomiczny… Ona wreszcie… strzegła polskiej mowy i polskiego obyczaju, wychowywała dzieci w duchu wiary w Polskę, czyniła z domu twierdzę polskości… Ona jedna miała odwagę cywilną piętnowania tego, co nędzne i podłe”.

Ostra Brama - Wilno

Lwów - sacrum et profanum - Lwów po raz trzeci

Ryszard Jan Czarnowski 

Galaktyka 2015

 

 

 

 

Świętości i nieświętości Lwowa

     Sacrum et profanum, jeśli rozumieć te pojęcia dosłownie, to w książce Ryszarda Jana Czarnowskiego owego sacrum jest tylko ćwierć objętości tomu. Ale może w realnym świecie proporcje te są podobne?
Tekst Ryszarda Jana Czarnowskiego o świętościach i nieświętościach Lwowa uzupełniono wieloma fotografiami ilustrującymi omawiane kwestie. Pięknie zaprojektował okładki pan Piotr Chmura – Cegiełkowski a na wyklejkach umieszczono reprodukcje starego planu Lwowa. Lekkość i wszechstronność narracji Ryszarda Jana Czarnowskiego wynika zapewne z jego umiejętności graficznych, znajomości historii sztuki a może i zamiłowania do literatury i książek. „Lwów - Sacrum et profanum” jest ze wszech miar godną polecenia publikacją o tematyce lwowskiej, a nie tylko jedną z wielu, przede wszystkim dzięki wielostronnemu zilustrowaniu przez autora dewizy „Semper Fidelis” (nadanej miastu Lwów przez papieża Aleksandra VII).

Helena Paderewska - wspomnienia 1910 - 1920.

 

Helena Paderewska (1856 - 1934)

PIW 2015

 

Losy wspomnień

     Losy tekstu wspomnień Heleny Paderewskiej, spisywanych wiosną 1920 roku, są podobnie pogmatwane jak życie jej i Ignacego Paderewskiego. Ze Szwajcarii z siedziby Paderewskich w Riond Bosson ukończone wspomnienia powędrowały z Ernestem Schellingiem – przyjacielem domu, pianistą i wywiadowcą do Nowego Jorku. Stamtąd powróciły do Europy a następnie znów znalazły się w Stanach Zjednoczonych. Ostatecznie odkryte zostały w Instytucie Hoovera w Kalifornii, już w XXI wieku.

We wstępie do książki - Maciej Siekierski – kurator zbiorów w Instytucie Hoovera w Stanford napisał:

„Wspomnienia Heleny Paderewskiej to swoista kronika zabiegów jej męża o zwrócenie uwagi Zachodu na sprawę Polski, zorganizowanie dużego i zjednoczonego polskiego stronnictwa w Stanach Zjednoczonych oraz przeprowadzenie skutecznej kampanii na rzecz jej niepodległości” 

Pomnik pisany piórem

     Idealistyczna miłość Heleny do Ignacego nakazała jej wznieść mężowi pomnik pisany piórem , którego podziwiała i  któremu oddała całe swoje życie. Jej wspomnienia są pełne zachwytów dla wybitnego towarzysza życia. Oboje w chwili łączenia swoich losów byli już dojrzałymi ludźmi „po przejściach” – Ignacy był wdowcem z niepełnosprawnym synem Alfredem a Helenie po unieważnionym małżeństwie z Władysławem Górskim pozostał syn Wacław Otton.

Zdjęcie ślubne Heleny i Ignacego Paderewskich - Warszawa 1899

Węzły pamięci niepodległej Polski

Węzły pamięci niepodległej Polski

Wydawnictwo Znak 2014

Co każdy Polak wiedzieć powinien?

     W 2010 roku z inicjatywy Zdzisława Najdera i dzięki zainteresowaniu dyrektora Muzeum Historii Polski, Roberta Kostro, z okazji zbliżającej się 150 rocznicy Powstania Styczniowego przystąpiono do realizacji projektu „Polska — węzły pamięci zbiorowej”, którego konsekwencją jest publikacja o charakterze leksykonu nosząca, jakże wiele mówiący tytuł: „Węzły pamięci niepodległej Polski”. Edycję tego dzieła w 2014 roku zawdzięczamy trzem podmiotom społecznym: Muzeum Historii Polski, Fundacji Węzły Pamięci i, naturalnie, Wydawnictwu Znak. Monumentalny tom liczy sobie 1300 stron, prawie 400 haseł ułożonych alfabetycznie a opracowanych przez prawie 140 autorów, 168 fotografii czarno-białych i kolorowych oraz dodatek z dwiema płytami CD zawierającymi pieśni i piosenki, głosy i dźwięki z epoki tj. popularne lub charakterystyczne dla II Rzeczypospolitej. Wobec ogromu informacji, które Zespół Redakcyjny pod czujnym okiem Rady Redakcyjnej zdecydował zamieścić na kartach książki, wynikała konieczność umieszczenia indeksów /nazw osobowych i geograficznych, wykazów skrótów i autorów oraz źródeł ilustracji. 

Centrala telefoniczna w Warszawie, 1927 r.

Nabrzeże Dworca Morskiego w Gdyni, lata trzydzieste XX w.

      Imponująca jest lista osób i instytucji zaangażowanych w prace, które doprowadziły do edycji tomu „Węzły pamięci niepodległej Polski”. Wśród instytucji wspierających wydanie książki znajdują się Polskie Radio S.A., Ośrodek KARTA, Tygodnik POLITYKA (oczywiście oprócz Muzeum Historii Polski, Fundacją Węzły Pamięci, Wydawnictwem Znak). W umieszczonej na końcu metryce książki można znaleźć niektóre tylko nazwiska osób współuczestniczących w przygotowaniu książki. Szeroko reprezentowany jest interdyscyplinarny zespół autorski omawianej pozycji, składający się z badaczy różnych dyscyplin, np. historyków, politologów, prawników, literatów i innych reprezentantów nauk humanistycznych.

Dwór - polska tożsamość

 

Maciej Rydel 

ZYSK I S-KA 2012

  
W Polsce w dalszym ciągu obowiązują stalinowskie dekrety, ponieważ polski parlament dotychczas nie uchwalił ustawy reprywatyzacyjnej.  Nie przeprowadzono reprywatyzacji i nie zwrócono zagrabionej przez państwo ojcowizny…

Maciej Rydel –  Polskie Towarzystwo Ziemiańskie. Gdańsk 2008

 

Kim jest Maciej Rydel?

     Akwarele Macieja Rydla czy bardziej znane akwarele i rysunki Napoleona Ordy w trwały sposób stworzyły w naszej wyobraźni obraz fenomenu polskości, jakim są dwory Rzeczypospolitej. Maciej Rydel (tak, tak, z „tych” Rydlów) jest ostatnim członkiem rodu urodzonym w rodzinnej posiadłości w Dołuszycach. On to podarował czytelnikom wyjątkowy dar. Darem tym jest książka „Dwór – polska tożsamość” w 2012 roku opublikowana nakładem wydawnictwa Zysk i S-ka.

 

Co znajduje się na exlibrisie Macieja Rydla?

     Autor projektując oficjalną witrynę internetową www.dwory-polskie.pl  umieścił na wszystkich jej podstronach swój exlibris, którym oznacza książki ze swej biblioteki. Rysunek utworzony na potrzeby exlibrisu definiuje pasję twórcy, którą oprócz ekonomii i marketingu, pozostają dzieje i architektura dworów polskich. Ten „Dokumentalista polskich dworów i historii ziemiaństwa” pisze książki i artykuły,  maluje, fotografuje, kolekcjonuje archiwalia, organizuje wystawy i odczyty, angażuje się w działalność Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego, itd., itd..

Gdzie było prawdziwe Soplicowo?

     We wstępie do książki Maciej Rydel zwraca uwagę czytelnika na znaczącą rolę dworów polskich w tworzeniu naszej tożsamości narodowej, ze swoistą obyczajowością, tradycjami, kultura i symboliką. Pisarz -  patriota nie omieszkał wspomnieć na kartach książki o dworze będącym pierwowzorem dworku w Soplicowie, w którym toczy się akcja naszej epopei narodowej „Pan Tadeusz”. Znany poecie Adamowi Mickiewiczowi z dzieciństwa dwór w Czombrowie jest tematem książki „Dziedziczki Soplicowa” autorstwa Joanny Puchalskiej.

Potok Wielki - Maciej Rydel

Czombrów - Maciej Rydel

źródło: ziemianie.org.pl