6 Festiwal Dworów i Pałaców Północnych Kaszub

 

Kaszuby Północne - czerwiec 2025

    Zainspirowana odbywającym się w czerwcu 2025 roku 6 Festiwalem Dworów i Pałaców Północnych Kaszub odwiedziłam kilka miejscowości województwa pomorskiego: Wdzydze, Godętowo, Łebunię, Nowęcin, Łebę i Łyśniewo Sierakowickie.

Wdzydze - powiat kościerski gmina Kościerzyna

    Kaszubski Park Etnograficzny im. Teodory i Izydora Gulgowskich we Wdzydzach Kiszewskich - muzeum typu skansenowskiego, w którym zgromadzono ponad 50 obiektów architektury ludowej z obszaru całych Kaszub i Kociewia. Instytucja ta wywodzi się z prywatnego muzeum, założonego w podcieniowej, XVIII-wiecznej chałupie zakupionej od wdzydzkiego gospodarza Michała Hinca w 1906 roku przez nauczyciela miejscowej szkoły Izydora Gulgowskiego i jego żonę, malarkę Teodorę (sztuki piękne studiowała w Berlinie).

    Muzeum zajmuje obszar 22 ha, który jest podzielony na 6 sektorów odpowiadających 5 obszarom Kaszub, oraz sektor zawierający obiekty użyteczności społecznej: drewniany kościół z pocz. XVIII w. przeniesiony ze Swornegaci, szkołę ze wsi Więckowy, tartak ze Staniszewa oraz kuźnię z Linii, które są zaaranżowane w sposób sprawiający wrażenie przebywania w kompletnie wyposażonej wsi kaszubskiej. 

    Oprócz kilkunastu kompletnych zagród chłopskich z okresu XVII-XIX w. na terenie skansenu znajduje się też kilka dworków i zagród drobnej szlachty a także domy robotników rolnych, karczma oraz dwa młyny wiatrakowe. Większość obiektów ma także wyposażone częściowo lub całkowicie wnętrza. Na terenie Parku odbywają się imprezy folklorystyczne.    

    Zwiedziłam lub obejrzałam m.in. Dwór z Luzina, Dworek z Nowego Barkoczyna, Dworek z Radunia, Dworek z Ramlejów, Dworek ze Skwieraw, Dworek z Piechowic, Kościół z Bożegopola Wielkiego, Zagroda gburska z Garcza, Zagroda szkolna z Więcków, Kościół św Barbary ze Swornegaci, Zagroda drobnoszlachecka z Trzebunia, Zagroda gburska z Nakli, Zagroda zagrodnika z Borska, Zagroda drobnoszlachecka z Czarnej Dąbrowy, Chałupa z Barkoczyna, Wiatrak „Koźlak” z Jeżewicy, Tartak ze Staniszczewa, itd.
Opis wg https://pl.wikipedia.org/wiki/Kaszubski_Park_Etnograficzny_we_Wdzydzach. 

 

 

 

Godętowo - powiat wejherowski gmina Łęczyce.

    W 1766 roku przystąpiono do budowy nowego dworu. W 1820 r. nowymi właścicielami majątku w Godętowie zostali von Somnitzowie. Przez kolejne lata rozbudowywali oni dwór, dobudowano skrzydło zachodnie i wschodnie. Od frontu dobudowano przeszklony ganek z tarasem, a od ogrodu taras ze schodami prowadzącymi do parku.
W dniu wkroczenia Rosjan do wsi w 1945 roku, w pałacu znajdował się właściciel Hans-Joachim von Koss, jego żona Lieselotte oraz ich trzy córki. Cała rodzina odebrała sobie życie, zażywając truciznę.
Podczas II wojny światowej dwór został przejęty przez Wehrmacht i stał się kwaterą sztabu wojskowego Abwehry. Po wojnie dwór był użytkowany przez Armię Czerwoną, a następnie adoptowano go na biura i mieszkania dla pracowników miejscowego PGR. Obecnie funkcjonuje tu hotel.

 

Łebunia - powiat lęborski gmina Cewice

    Pałac został wybudowany w 1863 roku. Pałac posiada złożoną bryłę, wykazującą w swojej postaci liczne przebudowy oraz rozbudowę. W XIX wieku do bryły głównej dobudowano od strony zachodniej dwuosiową, piętrową część pokrytą czterospadowym dachem. Część ta wyróżnia się obramowaniami i zwieńczonymi łukowo oknami na parterze. Podczas rozbudowy pałacu, dobudowano kolejną część. Jest ona węższa od korpusu, lecz ma podobną szerokość elewacji frontowej. Zasadniczą bryłę pałacu charakteryzuje osiowy ryzalit. Od strony ogrodu jest on trzyosiowy, piętrowy, zwieńczony trójkątem z półkolistym oknem i poprzedzony werandą o rzucie półwalca, dźwigającą taras z tralkami.
Po 1945 roku w pałacu mieścił się PGR. Aktualnie pełni funkcje hotelowo-restauracyjną.
Jedyne nawiązanie do historii pałacu na jego stronie internetowej https://palaclebunia.pl/: „W ponad 150 letnim Pałacu Łebunia czas staje w miejscu.”

Nowęcin - powiat lęborski gmina Wicko

    Początki pałacu sięgają XIV wieku. W połowie XVI wieku Ernst von Weiher przebudował zamek w stylu renesansowym i dobudował do kapliczki Jerusalem, która ma sklepienie kolebkowe z lunetami, wschodnie skrzydło. Około 1909 roku Leon Ritzke polecił rozbudować zamek o skrzydło zachodnie i sześciokondygnacyjną wieżę, a przed kaplicą dobudowano przedłużenie z łukiem. Nad całością góruje, zwieńczona dachem namiotowym, wysoka wieża. Reprezentacyjną częścią pałacu jest hol – jest to dawna kaplica Jeruzalem, w którym zachowała się oryginalna boazeria z okresu przebudowy z 1909/1910 roku. Po II wojnie światowej pałac przejął PGR w Charbrowie. Dziś mieści się tu hotel a w jego pobliżu stadnina koni.
Jedyne nawiązanie do historii zamku na jego stronie internetowej https://zameknowecin.com/ to zdanie „Zamek pełen historii”.

Łeba – powiat lęborski

    Dawny Hotel Neptun posiada formę secesyjnego zameczku, bryłę rozczłonkowaną loggiami, wykuszami oraz cylindryczną basztę zwieńczoną stożkowym hełmem. Powstały w 1905 roku zamek z charakterystyczną wieżą przetrwał wiele, jako Dom Kuracyjny w okresie międzywojennym, zamianę w siedzibę Rakietowej Stacji Doświadczalnej i całkowite opustoszenie po II wojnie. Wkrótce przejęty przez Ministerstwo Zdrowia, które w przedwojennym budynku stworzyło Dom Zdrojowy Bałtyk. W 1956 r. hotel trafił do Komitetu Centralnego PZPR, a kilka lat później utworzono należący do Funduszu Wczasów Pracowniczych ośrodek wypoczynkowy Neptun. Współcześnie stał się luksusowym hotelem.

Łyśniewo Sierakowickie - powiat kartuski gmina Sierakowice

    Przez ponad 500 lat (najpóźniej od 1437 roku) funkcjonował w Łyśniewie jednokołowy młyn wodny. Wójt Carl Hübner pod koniec lat 70-tych XIX wieku nabył majątek zwany Dworem Łyśniewskim (80 ha). Tyle historii.
Pałac i Folwark Ńemino to komfortowo wyposażony hotel z renomowaną restauracją, polem golfowym, strefą wellness, kortem tenisowym oraz stadniną koni. To położone w sercu Szwajcarii Kaszubskiej magiczne miejsce, jest idealne dla osób szukających spokoju, wypoczynku wśród przyrody i świeżego powietrza. Blisko stąd do kilku kaszubskich lasów oraz nad jeziora.

 

    Ambitny program interesującej wycieczki, przerywanej ulewami i burzami, niestety musiał ulec zmianie. Piękno krainy Północnych Kaszub jeszcze nie do końca zostało przeze mnie odkryte. Z pewnością tam jeszcze wrócę.

* zdjęcia własne CANON PowerShot SX620 HS

Odnaleziony walc

 

Janusz Niżyński

Ridero 2025

Charakterystyka  Janusza Niżyńskiego, jaką można znaleźć w Internecie:
    „Z wykształcenia inżynier, z zamiłowania: meloman i publicysta - od blisko dwudziestu lat uprawia działalność literacką na jednej z najstarszych stron w zasobach polskiego Internetu: Janusz.Nizynski.pl. W dorobku autora są m.in. takie formy jak: powieści, netowiska i bajki, w tym także dla dorosłych. Publikował też liczne felietony w prasie ogólnopolskiej i korporacyjnej.”

Literacki labirynt z nutami

    „Odnaleziony walc” to książka, która łączy w sobie elementy powieści detektywistycznej, romansu i literackiej fikcji, tworząc unikalną historię pasji, miłości i tajemnicy. Głównymi bohaterami są Aurelia i Robinson – małżeństwo bibliofilów, których wspólny zachwyt nad muzyką klasyczną prowadzi do odkrycia w księgozbiorach nowojorskiego muzeum nieznanego walca a-moll, prawdopodobnie autorstwa Fryderyka Chopina. Odtąd poszukiwanie prawdy o tym manuskrypcie staje się ich obsesją, która wystawia ich związek małżeński na próbę.
    Odkrycie Aurelii i Robinsona staje się katalizatorem dla osobistych przemian dwojga głównych bohaterów, których relacja oscyluje między fascynacją a nieporozumieniem. Janusz Niżyński prowadzi fabułę niespiesznie. Dominuje tu refleksyjność, a główny ciężar przesuwa się z pytania „czy to Chopin?” na „co ta pogoń za niewiadomą z nami robi?”. Powieść nie tyle opowiada historię, co ją buduje – krok po kroku, z dużą dbałością o szczegóły. Autor decyduje się na narrację spokojną, wręcz kontemplacyjną, z dużym naciskiem na wewnętrzne przeżycia postaci. Dla niektórych czytelników może to stanowić wartość – inni mogą jednak odczuć niedosyt dynamiki czy bardziej wyrazistych napięć. Postacie nie zawsze rozwijają się w sposób przekonujący; chwilami zdają się raczej reprezentować idee niż autentyczne, żywe charaktery.

Zaczarowany Lwów. Przewodnik nieoczywisty

 

 

Marcin Hałaś

Księży Młyn 2023

Opis od wydawcy:

    „Jechać do Lwowa… Czyli dokąd? Do serca, do centrum Polski. Nie tego geopolitycznego, znanego ze współczesnych, czyli wykreślonych w Jałcie map, ale do źródła centrum polskiej tożsamości, historii i kultury. Nie ma już polskiego Lwowa w naszych granicach państwa, ale pozostaje w zbiorowej pamięci narodu.
    Wybierzmy się zatem w podróż do Lwowa, na Ziemie Utracone, do miasta, które było jednym z serc Polski. Niektórzy twierdzą, że jego puls i bicie wciąż można tam wyczuć, usłyszeć, doświadczyć…
Opowiem Państwu, skąd najlepiej oglądać Lwów, takich zaczarowanych punktów widokowych jest wiele. Przejedziemy się marszrutką i tramwajem, wysiądziemy przy ulicy Łyczakowskiej, obok kościoła św. Antoniego, ale obowiązkowo odwiedzimy również świątynię Bernardynów oraz katedry Łacińską i Ormiańską. Lwowskie pomniki tylko przed nami odkryją swoje tajemnice, a na Cmentarzu Łyczakowskim zdradzę Państwu m.in., czy warto kupować bilet wstępu. Kto we Lwowie jest dłużej niż trzy dni, powinien się koniecznie wybrać na Cmentarz Janowski. Tam również śpi Polska.
Najsmaczniejsze zostawiam na koniec: we współczesnym Lwowie w sztuce kulinarnej osiągnięto mistrzostwo. Zjemy śniadanie u „Baczewskich”, postoimy w kolejce, ale warto! „Atlas”, „Szkocka”, „Kupoł”, „Naftowa Lampa” to tylko kilka miejsc, w których się rozgościmy!
    Wyruszmy razem w nieoczywistą podróż pełną zaskakujących spotkań, polskich piosenek i wierszy, zapomnianych miejsc i tych zupełnie nowych, czekających na odkrycie.”

Opowieść o polskiej duszy Lwowa

    Książka „Zaczarowany Lwów. Przewodnik nieoczywisty” jest zaproszeniem czytelnika do sentymentalnej podróży ulicami dawnego Lwowa, odkrywając jego polskie korzenie i dziedzictwo, które mimo upływu lat pozostaje żywe. Autor nie traktuje Lwowa wyłącznie jako atrakcji turystycznej, ale jako miasto, które przez wieki kształtowało polską tożsamość. Opisuje miejsca będące świadkami dawnych dziejów – świątynie, nekropolie, kamienice, ale również kawiarnie i ulice, które pamiętają przedwojenny gwar polskiej mowy. Wędrówka po Lwowie Marcina Hałasia to nie tylko spacer szlakiem zabytków, ale przede wszystkim przypomnienie, że to miasto przez stulecia było nieodłączną częścią polskiej historii i kultury. Należy żałować, że wydawca nie dołączył do książki planu miasta ze starymi nazwami ulic…

Miasto, które trwa w polskiej pamięci

    Szczególną uwagę autor poświęca Cmentarzowi Łyczakowskiemu – jednemu z najważniejszych miejsc pamięci narodowej. To tutaj spoczywają wybitni Polacy, jak Maria Konopnicka, Gabriela Zapolska czy Artur Grottger. Jednak najważniejszym punktem nekropolii jest Cmentarz Orląt Lwowskich, gdzie pochowano młodych bohaterów, którzy w latach 1918–1919 bronili polskiego Lwowa przed Ukraińcami i bolszewikami. Pisarz nie tylko przypomina ich heroizm, ale także ukazuje, jak historia tego miejsca była przez dekady celowo wymazywana i zniekształcana. Po przejęciu miasta przez ZSRR władze sowieckie dążyły do zniszczenia nekropolii. Przez dekady Cmentarz popadał w ruinę, a w 1971 r. dokonano jego barbarzyńskiego zniszczenia. Dopiero w latach 90. rozpoczęto proces jego przywracania. Na Cmentarzu Orląt Lwowskich, poniżej Kaplicy Obrońców Lwowa i Katakumb wznosi się Pomnik Chwały. Wejścia do jego centralnej części strzegły dwa kamienne lwy, z których jeden miał na tarczy napis: „Zawsze wierny”, drugi zaś: „Tobie Polsko”. Posągi wywiezione z Cmentarza w latach 70. XX wieku powróciły dopiero w roku 2015!, ale przez 6 lat były całkowicie zasłonięte. Odkryła je dopiero napaść Rosji na Ukrainę w 2022 roku, ale usunięto z tarcz lwów przedwojenny herb miasta i godło Polski oraz znamienne napisy.