środa, 10 listopada 2021

Od Gołuchowa do Opatówka

Calisia w Kaliszu :)

Wielkopolska

październik 2021






     Kaliskie w Wielkopolsce zwiedzałam trzy dni i dotarłam do 25 miejscowości z zabytkowymi budowlami. Obecnie znajdują się w nich muzea, szkoły, hotele, biblioteka, urzędy gminy, domy kultury, część pozostaje w prywatnych rękach, a kilka jest całkiem niedostępnych – nawet dla oczu miłośników architektury z dawnych czasów. Ale po kolei…
     Powstanie Muzeum – Zamek w Gołuchowie, oddział Muzeum Narodowego w Poznaniu, zawdzięczamy rodom Leszczyńskich, Działyńskich, Czartoryskich. Rezydencja wybudowana i przebudowana w neorenesansowym kostiumie francuskim była ośrodkiem Ordynacji Czartoryskich w Gołuchowie. Izabella z Czartoryskich Działyńska stworzyła niepowtarzalny zespół architektoniczno-parkowy, a w zamku kolekcję dzieł sztuki, która stanowiła zbiory prywatnego muzeum. W licznych Salach, jak np. Waz Antycznych, Stołowej, Muzealnej, Starożytności, Portretu Staropolskiego, Królewskiej, Polskiej, Sypialniach, Bibliotece, Kredensie, itd. umieszczono dziesiątki niezwykle cennych eksponatów, mebli, obrazów. Moją uwagę przyciągnęły kamienne kominki z płaskorzeźbami, dekoracyjne kasetonowe stropy, boazerie z czarnego dębu, bogato rzeźbione drzwi, klatka schodowa z tzw. wielkimi schodami zamku i sufitem ze sklepieniem żebrowym opartym na misternie rzeźbionych kolumienkach oraz balustradą i inne detale snycerskie. A nade wszystko galeria portretów malarzy polskich i europejskich. Po wnętrzach Zamku w Gołuchowie oprowadzał mnie przewodnik przedstawiający się jako wnuk zamkowego koniuszego.
Zabudowania gospodarcze gołuchowskiego zamku (oficyna, powozownia, owczarnia, obora) mieszczą obecnie Muzeum Leśnictwa, a w otaczającym zamek parku-arboretum znalazła się nawet Pokazowa Zagroda Zwierząt i Niedźwiedziarnia. Za zamkowym murem usytuowano stylowy hotel muzealny, Dom Pracy Twórczej, w którym nocowałam.

Kasetonowy strop
Wejście do BibliotekiW Sali Stołowej - portret koronacyjny króla Stanisława Augusta Poniatowskiego

Rzeźbione drzwi
Wielkie schody zamku - fragment balustrady
Klatka schodowa z drewna dębowego
 Sala Muzealna z kominkiem i tarcza herbową FrancjiDom Pracy Twórczej - hotel muzealnyStół w Sali Waz Antycznych (katafalk czasowo)

       Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku w fabryce sukna Fiedlerów z 1824r jest zabytkiem techniki z zachowaną pięciokondygnacyjną drewnianą konstrukcją hal fabrycznych i żeliwnymi schodami. Muzeum demonstruje na wystawach stałych: maszyny tkalnicze i dziewiarskie, napędy parowe, urządzenia drukarskie, wyroby przemysłowe, ceramikę i tkaniny, a także ponad 50 fortepianów i pianin (w większości polskich firm). Z pierwszego okresu industrializacji Ziem Polskich przedstawiono rekonstrukcję Gabinetu fabrykanta, Pokoju melomana oraz Izby robotniczej. Wystawiennictwo czasowe reprezentuje wystawa "Gdzieś obok nas" - malarstwa i tkaniny artystycznej. Nieopodal Muzeum, w pałacowym parku (nieistniejący pałac generała Józefa Zajączka), obejrzeć można najstarszy w Polsce Most żeliwny z 1824 r. o długości 14 m.

Wystawa "GDZIEŚ OBOK NAS" - malarstwa i tkaniny artystycznej Selfaktor - przędzarka Fortepiany - w większości polskich firm

Izba robotnicza Gabinet fabrykanta Pokój melomana


      W dawnej pałacowej cukierni (Domek Gotycki tzw. Cukierenka), obok bramy z arkad ostrosłupowych oraz ozdobnego ogrodzenia, mieści się klimatyczna, urokliwa Gminna Biblioteka Publiczna im. Braci Gillerów. Budynek dekorują sterczyny, neogotyckie okna i arkady, w bibliotecznych podziemiach znajdują się pomieszczenia z łukowymi stropami i ceglaną posadzką, a na piętro prowadzą kręte drewniane schody. Przytulne wnętrza Biblioteki sprzyjają intelektualnej uczcie, a przewodniczki po jej zbiorach chętnie oprowadzają wędrowców zagubionych w świecie książek.

Opatówek - BibliotekaOpatówek - Biblioteka
Opatówek - Biblioteka 
 
      Pałac Bugaj do wojny należał do rodu Czarneckich herbu Prus III, a dzięki Annie i Włodzimierzowi Podonowskim, którzy urządzili w nim hotel, odzyskał przedwojenny blask. Pałac to murowana budowla z ćwierćkolistym ryzalitem, a u zbiegu nowego skrzydła i starego dworu mieściła się dwukondygnacyjna sala balowa przykryta kopułą. Północne skrzydło z mezzaninem (półpiętro) nakryto czterospadowym dachem. Wejście główne do pałacu stanowi wnęka, sklepiona konchowo i obramowana parą kolumn. Doskonale zaaranżowane wnętrza, pełne wyszukanej elegancji, sprawiają, że można się tu poczuć, jak w innym, minionym świecie… 
 
 Bugaj - hotelBugaj - hotelBugaj - hotel

    Klasycystyczny pałac w Kuczkowie to gniazdo rodowe Kuczkowskich herbu Wąż, a pałac w Szczurach noszący cechy modernizmu należał do Lipskich herbu Grabie. Obydwie budowle mieszczą placówki szkolne, podobnie do neorenesansowego pałacu von Kreutzów – siedziby Liceum Sztuk Plastycznych w Kościelcu

KuczkówSzczuryKościelec
   
      Miejsko-Gminny Ośrodek Kultury w Tuliszkowie znalazł lokum w dworku z 1830 r.,natomiast Gminne Centrum Kultury z Koźminka w późnobarokowym dworze Mielęckich. Budowla z neoklasycystycznymi portykami urzekła mnie harmonią kształtu bryły. Wielkie wrażenie wywarł na mnie mansardowy dach kryty dachówką z rozmieszczonymi regularnie lukarnami w ozdobnych drewnianych obramieniach. Obok dworu znajduje się oficyna, wozownia i spichlerz, a całość otula park z grabową aleją i wyspą na stawie.
 
TuliszkówKoźminek od frontuKoźminek od tyłu

     Dwór Radolińskich mieszczący Urząd Gminy w Żelazkowie jest budynkiem parterowym z piętrem w mansardzie, zaopatrzonym w czterokolumnowe ganki umieszczone na osi obu fasad i galerie. W otoczeniu znajduje się park, oficyna, spichlerz, dom ogrodnika.W urokliwym barokowym dworze rodziny Łubieńskich, zbudowanym na planie niewydłużonego prostokąta, z przybudówką i ozdobnym portalem, działa Urząd Gminy Szczytniki. W otoczeniu dworu wymagający remontu spichlerz. W Kościelnej Wsi w dawnym dworze Kreczunowiczów mieści się Zakład Doświadczalny Oceny Odmian. Charakterystyczny dla budynku jest wysoki czterospadowy mansardowy dach.
 
Kościelna Wieś
SzczytnikiŻelazków

     Kolejne zabytkowe budowle, jakie udało mi się obejrzeć w Kaliskiem, znajdują się w prywatnych rękach. Niektóre są pięknie odnowione, inne w trakcie remontu, a jeszcze inne wymagają więcej troski. Prywatnych właścicieli posiadają: Gutów, Petryki, Brudzyń, Piątek Wielki, Czekanów, Kuchary, Marchwacz

BrudzyńPetrykiGutów

Marchwacz Czekanów Kuchary

     Niestety, często po dojechaniu do zabytkowego obiektu zastawałam zamknięte bramy (10 razy na 25), czasem bez możliwości zrobienia zdjęcia nawet zza ogrodzenia, a szkoda... Nie mogłam podziwiać budowli w miejscowościach Chylin, Złotniki Wielkie, Bagatela, Górzno, Lewków.
 
Złotniki WielkiePiątek WielkiBagatela
 
     Wielkopolska bogata jest w stylowe dwory, pałace, zamki – zapewne jeszcze do niej wrócę…


 

* zdjęcia własne

3 komentarze:

  1. Bardzo ciekawe miejsce. Trzeba będzie wreszcie załadować rower w pociąg i pozwiedzać latem tamte okolice.

    OdpowiedzUsuń
  2. Bardzo polecam Zamek w Gołuchowie, pałac w Bugaju, Muzeum i Bibliotekę w Opatówku, dwór w Koźminku, itd...

    OdpowiedzUsuń
  3. Ten komentarz został usunięty przez administratora bloga.

    OdpowiedzUsuń