niedziela, 4 grudnia 2022
Polskie Muzea Literackie
wtorek, 29 listopada 2022
Kobiety ze słynnych obrazów
Iwona Kienzler
LIRA - 2019
Zagadkowa tożsamość
Biografie, analiza, symbolika
piątek, 28 października 2022
Od Fromborka do Gniewu
Frombork
Muzeum Mikołaja Kopernika (dawny pałac biskupi) działa od 1948 r, z okazji 500-lecia urodzin astronoma oddano do użytku odrestaurowane obiekty muzealne. W Wieży Kopernika, najstarszym elemencie Wzgórza Katedralnego, znajdowało się mieszkanie uczonego. W 1912 r. urządzono tam izbę pamięci kanonika. Wieża Wodociągowa (wieża ciśnień) powstała w 1571 roku. Obecnie funkcjonuje jako wieża widokowa z galerią i kawiarnią. W Wieży Radziejowskiego zawieszone jest wahadło Foucaulta. Pozostałe zabytkowe obiekty Fromborka to Baszta Żeglarska, Kanał wodny Kopernika, poewangelicki kościół św. Wojciecha.
niedziela, 23 października 2022
Od Łężan do Świętej Lipki przez Nakomiady
Mazury - 2022
Łężany
Założenie pałacowo-parkowe składa się z neobarokowego pałacu, parku i zabudowań gospodarczych (neogotyckich). Bogato zdobiona budowla mieszkalna posiada wieże, werandę, ryzality, taras, pergolę, balkon. W jej najbliższym otoczeniu licznie występuje starodrzew, a w dalszej części postawiono kaplicę (dawniej mauzoleum rodu Fischerów). Spacer przypałacowymi alejkami pozwala przenieść się w czasy minione…
Nakomiady
Zespół pałacowo-parkowy oprócz pałacu i parku krajobrazowego zawiera zabudowania folwarczne. Pałac zbudowano w duchu baroku holenderskiego o „oszczędnym detalu architektonicznym”. Dwukondygnacyjny budynek posiada również dwukondygnacyjne piwnice. W parku zachowała się neogotycka kaplica, a wśród starodrzewu, na osi pałacu, malownicza aleja. Ogród warzywny oddziela od parku ceglany mur. W Manufakturze Nakomiady ręcznie, według oryginalnych technologii, produkuje się m.in. repliki kaflowych pieców i detale ceramiczne.
Obecnie Pałac Nakomiady należy do grupy „Hotele Historyczne Polska”, będącej częścią „Historic Hotels of Europe”.
czwartek, 20 października 2022
Zabytki UNESCO w Polsce
J. Włodarczyk, B. Tryhubczak
ARTI - 2019
Unikatowe uniwersalne wartości
Album wydawnictwa ARTI zatytułowany „Zabytki UNESCO w Polsce” jest rezultatem
pracy Joanny Włodarczyk, która opracowała tekst, i Bogusława Tryhubczaka,
który zajął się stroną graficzną wydania. We wstępie w niezwykle składnej
formie przedstawiono historię Organizacji Narodów Zjednoczonych do spraw
Oświaty, Nauki i Kultury, która powstała w 1945 roku. 22 lata później
utworzono tzw. Listę światowego dziedzictwa kulturowego i przyrodniczego
UNESCO, obiektów o unikalnej wartości kulturowej i przyrodniczej dla
ludzkości, podlegających międzynarodowej ochronie. Autorka określiła też
zasady wpisów na Listę obiektów o „unikatowej uniwersalnej wartości” oraz
obowiązki wynikające z tego zapisu. Joanna Włodarczyk zaznajomiła czytelników
z wykazem polskich zabytków UNESCO i ich lokalizacją na terenie Polski.
sobota, 1 października 2022
Od Stawiska do Otrębusów
Mazowsze - wrzesień 2022
Literatura, muzyka, Kresy
Wrześniowa wycieczka do południowo-zachodniego
Mazowsza na styku ziem: rawskiej, czerskiej i warszawskiej przyniosła przykłady
różnorodnego wykorzystania i obecnego stanu zabytkowych obiektów. Każdy z nich
jest niepowtarzalny, z bogatą przeszłością, oryginalną architekturą i różnym
dostępem…
Cieszą oko pięknie odrestaurowane i
zagospodarowane budowle pełniące dziś funkcje hotelowe, konferencyjne,
weselne: pałace w
Rozalinie, Woli Chojnacie, Kobylinie, Ojrzanowie, Teresinie. Podobne
jest przeznaczenie współczesnych obiektów w Osieczku i
Błędowie.
wtorek, 20 września 2022
Kresy. Najpiękniejsze miasta
Mit kresowej Arkadii
W tekstach opisujących poszczególne ośrodki miejskie zwróciła uwagę na ich dramatyczne dzieje naznaczone najazdami, wojnami, okupacjami, mordami, grabieżami, pożarami, poprzeplatane okresami odbudowy ze zniszczeń oraz gospodarczej prosperity. Z wymienionych powodów w kresowych miastach ocalało niewiele obiektów materialnego dziedzictwa. W rzeczonym albumie przeważają wizerunki świątyń, którym wraz z dziejowymi zawieruchami zmieniano wyznania, w jakich sprawowano funkcje religijne. Były to katolickie kościoły, cerkwie, synagogi, meczety, sobory, kienesy, zbory. W czasach sowieckich w sakralnych budowlach urządzano muzea ateizmu (sic!), magazyny, galerie, warsztaty a dopiero od lat 90’ XX wieku rozpoczęło się przywracanie im charakteru miejsc kultu religijnego. W dużej części kościelnych przybytków znajdowały się wizerunki świętych słynące z cudownych mocy.
środa, 14 września 2022
Slow Przewodnik Bieszczady
Peter Zralek
Wydawnictwo SBM - 2022
Slow-tourizm w szanującym się przewodniku
„Slow Przewodnik Bieszczady” wprowadził mnie w świat slow-tourizmu,
współczesnego trendu w mobilnym wypoczywaniu na łonie natury. Jego autor,
podróżnik Peter Zralek, zaznajamiając nas, czytelników, z ideą „powolnej
turystyki” akcentuje słowa-klucze do pełnego jej poznania: czas, uwaga,
selekcja. Według niego podczas wakacyjnego podróżowania istotne jest
odrzucenie presji czasu i wszelkich planów maksimum na rzecz starannej
selekcji miejsc, którym warto poświęcić uwagę. W kilkunastu rozdziałach
poświęconych interesującym rejonom Bieszczadów globtroter zawarł wszystko, co
powinno się znaleźć w szanującym się przewodniku: szlaki turystyczne,
schroniska, muzea, galerie, inne atrakcje. Bez nachalnej reklamy polecił
wyjątkowe miejsca noclegowe i lokale gastronomiczne.
Bieszczadzkie wędrówki w wersji Petera Zralka pozwalają zanurzyć się nie tylko w górskich
krajobrazach z lokalną florą i fauną, lecz zagłębić się w rodzimej kulturze z
jej przejawami w sztuce, religii, obyczajach, kuchni. „Dotykanie czasu w innym
znaczeniu” prowadzi czytelników meandrami pogmatwanych, tragicznych dziejów
terenów o zmiennej przynależności państwowej. Autor, jakby mimochodem,
dostarcza pokaźną dawkę wiedzy historycznej z jej mrocznymi
niedopowiedzeniami. Dramatyczne wydarzenia towarzyszyły Akcji „Wisła” z 1947
roku, której niechlubne rozkazy wydawano żołnierzom Wojska Polskiego. W
odwecie za zbrodnicze działania Ukraińskiej Armii Powstańczej, na obszarze
południowo-wschodniej Polski, ludność wsi sprzyjających banderowcom
deportowano na Ziemie Odzyskane, natomiast wsie niszczono. Przypomniano także
o budzącej powszechny sprzeciw tzw. Akcji H-T (Hrubieszów – Tomaszów) z 1951
roku, zmiany granic Polski, w wyniku czego Polska straciła bogaty w złoża
węgla rejon Sokalszczyzny, a zyskała niewielką część Bieszczadów. Skutkowało
to kolejnymi przesiedleniami ludności polskiej, tym razem na tereny wokół
Ustrzyków Dolnych.
"Cicha zbrodnia" i "mogiły Polski"
Objaśniając konteksty dziejowe bieszczadzkich obszarów autor podkreślił
niejednorodność społeczeństwa wynikającą z zamieszkiwania tego regionu przez
różne nacje, w tym Polaków, Rusinów, Bojków, Łemków, Hucułów, Żydów, itp.
Zasugerował, aby przemierzając połoniny i położone poniżej miejscowości,
pochylić się nad różnorodnością i odrębnością kultur mieszkańców.
Nie
omieszkał też odnotować miejsc obarczonych ujemnym ładunkiem emocjonalnym –
cmentarze w Zagórzu i Czarnej, gdzie podczas okupacji odbywały się ukraińskie
pogrzeby Polski czy leśniczówka Brenzberg, gdzie sotnia UPA dokonała w 1944 roku „cichej
zbrodni”, mordując 74 Polaków narzędziami rolniczymi. A z czasów późniejszych
Zalew Soliński (to nie jest jezioro), którego wody pochłonęły wsie, świątynie,
cmentarze czy wieś Rajskie z miejscem po cerkwi zburzonej w marcu 1980
roku!
W przewodniku znalazło się miejsce na wzmianki o znanych postaciach
w różny sposób związanych z Bieszczadami, np. Jerzy Harasymowicz, Edward
Stachura, Marek Hłasko, Zdzisław Beksiński, Nikifor Krynicki, Stefan
Wyszyński, Zofia Komedowa czy Aleksander Fredro. Powołano się na pozycje
literatury i filmu, w których poruszano tematykę bieszczadzkiej „krainy
łagodności” oraz na utwory formacji muzycznych Wolna Grupa Bukowina, KSU czy
Stare Dobre Małżeństwo. Wspomniane na kartach książki filmy to „Rancho Texas”,
„Ogniomistrz Kaleń”, „Wilcze echa”. Istotnym elementem przewodnika są
starannie dobrane, niebanalne fotografie, nie tylko uzupełniające tekst, ale
stanowiące jego wartość dodaną.