Od Lubiąża do Świdnicy

Dolny Śląsk - 2023

 

 

 

 

    Dolny Śląsk to kraina związana ze słowiańskim plemieniem Ślężan. Wędrowaliśmy po jej częściach: Nizinie Śląskiej i Przedgórzu Sudeckim. Dolnośląskie wakacje dostarczyły mnóstwa wrażeń dzięki wizytom w 24 zabytkowych obiektach: 11 zamkach, 10 pałacach i 3 budowlach sakralnych. Do połowy zabytków udało nam się wejść, a resztę obejrzeliśmy tylko z zewnątrz. Po trzech pałacach oprowadzili nas przewodnicy (nawet jeden właściciel pałacu).
    Odwiedzone pałace to:
Pałac Brunów, Pałac Jedlina¬, Pałac Krzyżowa, Pałac Gorzanów, Pałac Marianny Orańskiej, Pałac Makowice Pałac Jugowice, Pałac Szczytna, Pałac Kopice, Pałac Tułowice
   Budowle sakralne:
Klasztor Lubiąż, Kościół Pokoju Świdnica, Bazylika Katedralna Nysa
    Od 1945 roku pałace ulegały totalnej dewastacji, aktom wandalizmu, masowej grabieży za sprawą sowieckich barbarzyńców, ale także pozbawionych skrupułów szabrowników. Część z nich zaczyna drugie życie za sprawą prywatnych inwestorów, którzy starają się przywrócić im dawny wygląd…

Pałac Brunów

    Wybudowany w 1750 roku w stylu barokowym, przebudowany z elementami neobarokowymi i rozbudowany wg cech klasycystycznych z oranżerią i ośmioboczną wieżą. W 1933 roku budowlę przejęto na szkołę Hitlerjugend, by następnie gospodarowali w niej naziści. Do 1945 była własnością rodu Cottenetów. Obok rezydencji w parku, znajdują się oficyna, stajnia i powozownia. Dziś w pałacu mieści się romantyczny hotel z restauracją, kortami, salą balową, salą bankietową, kompleksem SPA i przytulnymi pokojami… 

 

 

 

Pałac Marianny Orańskiej

    Powstawał w latach 1838-1872 dzięki niezwykłej kobiecie - Mariannie Orańskiej – królewnie niderlandzkiej. Neogotycki pałac posiada cztery wieże, mury obronne, cztery baszty, krużganki, powozownię i stajnię. Otoczony jest kompleksem parkowo-leśnym z Mauzoleum i ruinami budynków parkowych.
    Podczas okupacji rezydencja mieściła magazyny dzieł sztuki, następnie została zdewastowana, rozgrabiona i podpalona. Część marmurów z obiektu użyto przy budowie Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie…
Obecnie, remontowany obiekt przywracany jest do stanu świetności z czasów Marianny Orańskiej i już udostępniony turystom. 

 

 

   

Pałac Gorzanów

    Po połowie XVI wieku wzniesiono renesansowy pałac, który zbarokizowano w latach 1653–1657. Budowlę przebudowywano jeszcze dwukrotnie. Od roku 1651 aż do 1930 r. była we władaniu rodu Herberstein.
    Rezydencję ozdabia wieża z zegarem i datą 1735, z portalem wejściowym i dwustronnymi schodami oraz harmonijne loggie od strony dziedzińca. Wewnątrz pałacu zachowały się drewniane stropy, liczne polichromie, a także sztukaterie, stiuki i inne detale architektoniczne. Unikalny Teatr pałacowy działający od XIX wieku czeka na renowację.
    Fundacja Pałac Gorzanów – właściciel obiektu – planuje rewitalizację i restaurację zabytkowego założenia oraz nadania mu funkcji kulturotwórczej. Będziemy kibicować 😊 

 

 

Pałac Jedlinka

    W XVII wieku zbudowano barokowy dwór przebudowany w XIX wieku z cechami klasycyzmu.
Właścicielka pałacu od 1721 r. – Charlotta von Seher – Thoss przyczyniła się powstania uzdrowiska Jedlina-Zdrój. W roku 1861 kupił Jedlinkę Carl Krister - "śląski Rockefeller" – twórca porcelany wałbrzyskiej. W latach 1944–1945 mieściło się tu biuro projektowe nazistowskiej Organizacji Todt i tutaj powstawały projekty kompleksu “Riese”.
    Dziś w obiekcie znajduje się hotel, muzeum, restauracja, browar. Zwiedzając pałac można obejrzeć historyczny film i odrestaurowane sale rezydencjalne, podziemia, komnatę heraldyczną, pomieszczenie sztabowe Organization TODT, Salę Gustawa Boehma- ostatniego właściciela.

Pałac Krzyżowa

    Wybudowanemu w latach 1712–1726, kilkakrotnie przebudowywanemu neobarokowemu obiektowi towarzyszą zabudowania gospodarcze, dziś pełniące funkcje sal konferencyjnych, wykładowych, wystawowych, spotkań, hotelowych itp.
    Od 1940 roku w pałacu działał „Krąg z Krzyżowej” – niemiecka opozycja antyhitlerowska.
12 listopada 1989 r. odprawiono Mszę Pojednania z udziałem premiera Polski i kanclerza Niemiec. Fundacja „Krzyżowa” dla Porozumienia Europejskiego powstała w 1990 roku, a w zabytkowych budynkach utworzono Międzynarodowe Centrum Spotkań Młodzieży. W ramach zwiedzania obiektu można obejrzeć wystawy stałe "Odrzucając kłamstwo" i "Odwaga i pojednanie", oraz Dom na Wzgórzu, w którym odbywały się spotkania niemieckiego ruchu oporu.  

 

Pałac Szczytna

    Pałac powstał na miejscu dawnego renesansowego dworu z 1545 r. W dzisiejszej neobarokowej formie pochodzi z poł. XIX. Po wojnie mieścił placówki oświatowe. 

 

 

Pałac Tułowice

    Przebudowany w stylu neorenesansowym w 1794 i w 1879 roku, z wieżą bramną na środku głównego skrzydła i tarasem w elewacji ogrodowej, wywiera wrażenie na podziwiających go turystach. W pobliżu budowli znajduje się młyn wodny, czworaki, stajnia, bażanciarnia. W czasie II wojny światowej pałac służył jako szpital wojskowy i mieszkania robotników leśnych. Aktualnie w zabudowaniach gospodarczych ulokowano Zespołu Szkół Leśnych, a w samym pałacu Internat dla uczniów. Całość okala doskonale utrzymany park.

Pałac Jugowice

    XIX-wieczny pruski pałacyk myśliwski aktualnie przekształcono w butikowy hotel „Pałac Jugowice”. Posiada restaurację, sale konferencyjne i kompleks SPA z basenem. 

Pałac Makowice

    Renesansowy dwór z XVII w. przebudowano w 1875 r. w stylu neorenesansu francuskiego. Od 1840 r. znajduje się w rękach rodziny Websky. Nieopodal położone są zabudowania folwarczne i kościół. Charakterystyczne ryzality, wieża, taras, wieżyczki i kolor elewacji czynią z budowli pełen wdzięku obiekt, który chętnie przyjmie gości do hotelu i restauracji. 

 

Pałac Kopice

    Przebudowy z roku 1783 i 1864 dały efekt w postaci bajkowej budowli neogotyckiej z elementami neorenesansowymi. Pałac otoczony był ogromnym parkiem ze stawami. Po wojnie rozkradany, niszczony, podpalany, zmieniający właścicieli obecnie przedstawia się jako malownicza ruina, dostępna jedynie zza ogrodzenia… 

 

 

Klasztor Lubiąż

     W roku 1163 do Lubiąża przybyli cystersi. W połowie XVII w. powstały budowle klasztorne w obecnej formie. W 1810 r. na skutek sekularyzacji cysterskiego majątku opactwo w Lubiążu po 650 latach przestało istnieć. Później było już tylko gorzej. Armia Czerwona dewastowała klasztor do 1948 r.
Największe opactwo cysterskie na świecie jest perłą śląskiego baroku. Najdłuższa barokowa fasada w Europie ma 223 m. Budowla posiada ponad 300 pomieszczeń i 600 okien.
    Zadaniem Fundacji Lubiąż opiekującej się zabytkiem jest ratowanie wszystkich obiektów opactwa pocysterskiego przed dalszą destrukcją, przywrócenie im dawnej świetności i adaptację do nowych potrzeb.
Zwiedzanie zjawiskowego kompleksu klasztornego obejmuje Pałac opatów, Salę książęcą, Jadalnię opata, Refektarz letni, Kościół Najświętszej Marii Panny, korytarze klasztorne. Zachwyca zaklęta w murach historia i sztuka najwyższych lotów…

 

 

Kościół Pokoju Świdnica

    1656 roku cesarz Ferdynand III Habsburg zezwolił ewangelikom na wzniesienie świątyni, które nie mogła przypominać kościoła, bez wież i dzwonnicy, z nietrwałych materiałów, poza murami miasta, a budowa nie mogła przekroczyć roku. Tak powstała największa drewniana barokowa świątynia w Europie. Na planie krzyża greckiego, o konstrukcji szachulcowej, o wymiarach 44 m x 30,5 m może pomieścić prawie 8 tysięcy osób.
    Niezapomnianych wrażeń dostarcza artystyczne wyposażenie kościoła: ołtarz główny, organy, ambona, loża Hochbergów, empory, malowidła. Podniosłą atmosferę uzupełnia lektor opowiadający o świątyni.  

 

 

 

Bazylika katedralna w Nysie

     W pierwszej połowie XV wieku powstawała gotycka świątynia wzorowana na katedrze gnieźnieńskiej. Przebudowywano ją w XVI, XVIII i XIX wieku, a w wieku XX dokonano jej regotyzacji. Obok wznosi się dzwonnica, która mieściła dawniej osiem dzwonów. W latach 1650-1810 kościół był reprezentacyjną świątynią biskupów wrocławskich.
Główne elementy wyposażenia tej sakralnej budowli to: Ołtarz Wielki, 16 kaplic bocznych, 24 filary, mauzolea, sarkofagi, epitafia i relikwiarze, obrazy, rzeźby itp. Sklepienia krzyżowo-żebrowe i gwiaździsto-sieciowe kierują wzrok ku górze… 

 

    Pałacowo-sakralna część wędrówki po zabytkowych budowlach Dolnego Śląska pozostawiła pewien niedosyt, który rokuje w przyszłości powtórką eskapady po południowo-zachodniej Polsce…
 

* zdjęcia własne CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS