Od Czocha do Mosznej

  

Dolny Śląsk - czerwiec 2023

 

 

 

 

    Dolny Śląsk to kraina związana ze słowiańskim plemieniem Ślężan. Wędrowaliśmy po jej częściach: Nizinie Śląskiej i Przedgórzu Sudeckim. Dolnośląskie wakacje dostarczyły mnóstwa wrażeń dzięki wizytom w 24 zabytkowych obiektach: 11 zamkach, 10 pałacach i 3 budowlach sakralnych. Prawie wszystkie zamki (poza Roztoką) udało się dokładnie zwiedzić, a po większości oprowadzali nas przewodnicy.
    Odwiedzone przez nas zamki to:
Zamek Czocha, Zamek Moszna, Zamek Brzeg, Zamek Kliczków, Zamek Grodziec, Zamek Grodno, Zamek Bolków, Zamek Leśna Skała w Szczytnej, Zamek Otmuchów, Zamek Niemodlin, Zamek Roztoka.
    Od 1945 roku zamki ulegały totalnej dewastacji, aktom wandalizmu, masowej grabieży za sprawą sowieckich barbarzyńców, ale także pozbawionych skrupułów szabrowników.

Aktualnie w połowie zabytkowych obiektów prowadzone są usługi hotelowe. W większości odbywają się imprezy historyczne, biznesowe eventy, edukacyjne pokazy, koncerty muzyczne, okolicznościowe uroczystości, plenery malarskie, prywatne wesela, itp.

Zamek Czocha -

    Budowano w latach 1241–1247, a przebudowywano od 1912 r. do 1920 r. wg ryciny z roku 1703. Ostatnim przedwojennym właścicielem zamku był Niemiec E. Gütschow. W czasie okupacji mieściła się tam szkoła szyfrantów Abwehry. Po wojnie budowlę zamieszkiwali greccy uchodźcy, a nawet urządzono Wojskowy Dom Wczasowy. W zabytkowym obiekcie nakręcono ponad 40 filmów i seriali m.in.: "Tajemnica twierdzy szyfrów".
    Zamkowa biblioteka liczyła dawniej 30.000 woluminów. W Sali Rycerskiej zwraca uwagę dębowa boazeria z dekorowanymi drewnianymi portalami zwieńczonymi rodowymi herbami. W sypialni znajduje się baldachimowe łoże z mechaniczną zapadnią. W podziemiach, za stanowiskiem szyfranta, kryje się wejście do skarbca z imponującymi drzwiami. Zamek Czocha słynie ze znacznej ilości ukrytych skrytek, tajnych przejść i sekretnych zakamarków (także w bibliotece).

 

 

Zamek Moszna -

    Obecna budowla powstawała etapami: po pożarze w 1896 r. przebudowywana do 1900 r. oraz rozbudowywana do roku 1914, a jej wygląd zawdzięczamy pruskiemu hrabiemu F. H. Tiele-Winckler. Eklektyczny pałac z elementami neogotyku, neobaroku i neorenesansu posiada 365 pomieszczeń i 99 wież i wieżyczek. Liczący 200 m² Gabinet Hrabiego (Pokój Pana) to jedno z piękniejszych zamkowych pomieszczeń, jednak nie ustępują mu Złoty Apartament, Biblioteka, Salon, Jadalnia, Westybul, Sala Biała, Sala Drewniana, Sala Myśliwska, Sala pod Pawiami, Kaplica, Oranżeria, itd.
Przez wiele lat funkcjonowały tu różne placówki lecznicze. Dziś mamy wielofunkcyjny obiekt: od muzeum przez hotel, restaurację, kawiarnię, ośrodek konferencyjny itp. 

 

 

Zamek Brzeg -

    Powstawał od XII wieku podlegając kolejnym rozbudowom aż do XVI wieku. W latach 1966 – 1990 przeprowadzono rekonstrukcję zamku wg stanu z XVI w. Nazywany jest Śląskim Wawelem dzięki renesansowemu kostiumowi z charakterystycznymi krużgankami. Portal bramy wjazdowej zajmuje ścianę frontową budynku. Nad pierwszym piętrem znajdują się dwa rzędy rzeźb władców polskich oraz poniżej piastowskich książąt śląskich. W zamku mieści się Muzeum Piastów Śląskich (od 1952 roku) z siedmioma wystawami stałymi: Memoriae Piastorum Principum Silesiae, „Paradne zbroje i ubiór Piastów Śląskich XIII–XVII wieku”, "Z przeszłości i tradycji Piastów Śląskich", „Malowane dzieje Polski”, Obrazy Giovanniego Pinottiego, "Sztuka śląska XV-XVIII w. ze zbiorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu" oraz „Kresy. Ocalone wspomnienia”. Ta ostatnia ekspozycja przyczyniła się do powołania w Brzegu placówki Muzeum Dziedzictwa i Kultury Kresów.

 

 

 

 

 

Zamek Kliczków -

     Od 1767 r. do 1945 r. zamek był własnością rodu Solms-Tecklenburg. Majątek skonfiskowali im naziści podczas II wojny światowej za udział członków rodziny w nieudanym zamachu na Hitlera. Dzisiejszy kształt nadał budowli hrabia F. II Solms-Baruth pod koniec XIX wieku. Imponujące założenie nawiązuje w formie do zamków nad Loarą. Sala Dworska, Sala Balowa, Sala Myśliwska, Biblioteka, Sala Teatralna, Sala Turkusowa i ujeżdżalnia koni (obecnie basen) robią wrażenie. Jak również napisy pozostawione przez przodowników pracy. Swoisty ewenement stanowi leżący niedaleko rezydencji Cmentarz koni.
Niestety, na internetowej stronie Zamku Kliczków nie znalazłam opisu dziejów tej przepięknej budowli.

 

Zamek Grodziec -

     Wzniesiony przez księcia legnickiego Fryderyka I po roku 1470. Na początku XIX wieku stał się pierwszą w Europie zabytkową budowlą udostępnianą turystom. Przebudowany w latach 1906-08 w gotycko-renesansowym stylu dla niemieckiego dyplomaty W. von Dirksen, który w 1933 r. gościł Adolfa Hitlera. Ostatnim właścicielem obiektu był Herbert von Dirksen nazistowski polityk i współpracownik Hitlera. Po 1945 roku w zamku mieściły się muzealne magazyny i Instytut Aktora Teatru Laboratorium. Później zarządzało nim PTTK i cementownia Podgrodzie. Obecny wygląd jest skutkiem powojennej rekonstrukcji. Interesująca Kaplica, Sala Wielka, Sala Rycerska, Pokój Książęcy oraz wieże, liczne przejścia i latryny przyciągają wielu zwiedzających.

 

Zamek Grodno -

     Zbudował w początku XIV w Bolko I Surowy, książę świdnicko-jaworski. W XVI wieku rozbudowano wieżę, mury, przedzamcze, dziedziniec. Do zakończenia II wojny światowej Zamek Grodno był w posiadaniu rodziny von Zedlitzów, która to przystosowała go do celów turystycznych. Dziś udostępnione są do zwiedzania: Kaplica, Sala Tortur, Loch księżniczki Małgorzaty, Dziedziniec górny, Sala Rycerska, Sala Myśliwska, Sale Książęce, Sala Mokra, Wieża. W zamku znajduje się również bardzo interesujące Centrum Bioedukacji Multimedialnej.

 

 

 

 

Zamek Leśna Skała w Szczytnej -

     K. L. M. von Hochberg w latach 30' XIX wieku zbudował na wzgórzu Szczytnik (589 m n.p.m.) neogotycki zamek z licznymi wieżami, fosą i murami obronnymi. Od lat 40’ XX wieku urzędował tu Wehrmacht, sztab Armii Sowieckiej, Zgromadzenie Misjonarzy Świętej Rodziny, a nawet Dom Pomocy Społecznej. Dziś można zwiedzić obiekt z profesjonalnym przewodnikiem (m.in. Sala Balowa, Komnaty, Wieża).
Niestety, na internetowej stronie Zamku Leśna Skała nie znalazłam opisu dziejów tej budowli.

 

Zamek Niemodlin -

     Powstał już w XIV wieku (około 1313 roku), ale wielokrotnie przebudowywany posiada cechy stylów gotyckiego, renesansowego i barokowego. Arkadowy dziedziniec z krużgankami inspirowany był wawelską budowlą. Budynek bramny, most nad fosą, zamkowa kaplica oraz Izba Tortur pozostają w pamięci zwiedzających na długo. Stado danieli, których karmienie jest wpisane w trasę turystyczną uatrakcyjnia i ociepla wizerunek twierdzy pełnego legend i duchów.
Ostatnim właścicielem zamku w Niemodlinie, do roku 1945, był hrabia F. L. von Praschma, a później swą siedzibę miał: Państwowy Urząd Repatriacyjny, liceum, szkoła podoficerska. 

 

Zamek Bolków -

     Pochodzący z XIII wieku z wieżą dziobową (jedyna taka budowla w Polsce), Lochem głodowym, Domem Niewiast, Domem Gotyckim, Murami obronnymi przyciąga rzesze miłośników historii. Urządzono tam Muzeum Zamek Bolków z wystawami "VIII wieków historii" oraz „Budownictwo Obronne Księstwa Świdnicko-Jaworskiego”. Prężnie działające Bractwo Rycerskie Zamku Bolków specjalizuje się w organizacji rycerskich turniejów.

 

 

Zamek Otmuchów -

     Od XIII wieku zamek należał do biskupów wrocławskich, aż do sekularyzacji majątków kościelnych w 1810 roku. Około 1830 r. nowy właściciel, W. von Humboldt, przebudował obiekt – pojawiły się wtedy tzw. końskie schody, a do wnętrza zamku prowadziła charakterystyczna rotunda. Turysta może dziś zajrzeć do celi głodowej i wejść na wieżę, reszta dostępna jedynie dla gości hotelowych…

 

Zamek Roztoka -

     Od końca XV wieku aż do 1945 roku Zamek w Roztoce stanowił siedzibę hrabiowskiej linii śląskiego rodu von Hochberg. W XVI wieku budowlę przebudowano w stylu renesansowym. W 1725 r. przekształcono ja w stylu barokowym. Obecny kształt i wystrój neorenesansowy pochodzą z lat 70-tych XIX wieku.
Podczas okupacji w zamku funkcjonował magazyn dzieł sztuki niemieckiej, następnie gospodarzem obiektu była huta, zakład rolniczy, Ochotnicze Hufce Pracy, hotel robotniczy. Nieopodal, w 1870 roku, zbudowano kościół ewangelicki, który w 1945 r. przejęła parafia katolicka.
Charakterystyczna zwarta bryła i wysoka wieża to wszystko, co można zobaczyć zza ogrodzenia. Ograniczona dostępność zabytkowej budowli (dwie godziny jedynie w niedziele) pozostawia wiele do życzenia…

 

      Wkrótce nastąpi pałacowy ciąg dalszy…



* zdjęcia własne CANON EOS 1300D oraz CANON PowerShot SX620 HS