Od Pałacu w Orli do Mojej Woli

 

Wielkopolska

wrzesień 2024

    Kolejną wizytę w Wielkopolsce spowodowała wrześniowa Konferencja Naukowa w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Po drodze odwiedziłam zabytkowe budowle: zamki, pałace i dwory, dziś pełniące przeróżne funkcje. Były wśród nich muzea, szkoły, hotele, pensjonaty, domy opieki, siedziby firm. Nie rzadko obiekty łączyły po dwie formy działalności.

PAŁACE

Orla

    Pałac wybudowano w 1894 roku w stylu eklektycznym z elementami neobaroku i klasycyzmu. Budynek piętrowy, podpiwniczony, nakryty dachami wielospadowymi, z dużą trójkątną wystawką i facjatkami w połaciach. Od północy po bokach dwie narożne wieżyczki, a pośrodku nieznaczny, dwupiętrowy ryzalit zwieńczony pseudobarokowym szczytem, z wejściem poprzedzonym filarowym gankiem i zwężającymi się ku górze schodami. Obecnie w pałacu mieści się przytulny hotel ze stylowym wystrojem wszystkich pomieszczeń. Układ przestrzenny zespołu dworskiego z zabudowaniami folwarcznymi w znacznej mierze zachował się. Pozostałości pałacowego parku ze stawem zachwycają okazami starodrzewu. 

 

 

 

Milicz

    W 1790 roku hrabia Joachim von Maltzan rozpoczął budowę pałacu, w stylu klasycystycznym według projektu K.G.Geisslera. W skład kompleksu pałacowego wchodziły: dom zajezdny, oficyna pałacowa, stróżówka, stajnie, ujeżdżalnie koni. Dziedziniec rezydencji otwiera brama ozdobiona posągami nimf. Budowlę zaprojektowano na planie wydłużonego prostokąta z bogatą dekoracją klasycystyczną. Fronton wychodzi na południe tak, że w ciągu dnia wszystkie sale są oświetlone. Pod dużą kopułą znajduje się owalna sala rycerska ozdobiona jońskimi kolumnami. Otaczający park o pow. 50 ha, z licznymi okazami starodrzewu i pomnikami przyrody, znajduje się pod opieką mieszczącego się w pałacu Technikum Leśnego i robi imponujące wrażenie. Na północny wschód od pałacu na niewielkim wzniesieniu znajdują się ruiny zamku książąt oleśnickich z XIV w.
W Miliczu urodziła się i mieszkała Maria von Maltzan – Sprawiedliwa wśród Narodów Świata, której brat był nazistą! Z rezydencją w Miliczu związana jest legenda „Krasnoludek, Eva i perły”.

   

 

Pakosław

 
    W 1791 roku C. G. Langhans (twórca Bramy Brandenburskiej w Berlinie i pałacu w Maciejowie) opracował projekt klasycystycznego pałacu. Budynek wzniesiony na planie prostokąta, parterowy, z dodatkowym mezzaninem. Fasadę akcentuje okazały portyk wielkiego porządku, ozdobiony dwoma parami pilastrów po bokach i dwiema kolumnami pośrodku, poprzedzony dwubiegowymi schodami, zwieńczony belkowaniem i trójkątnym frontonem. We wnętrzu na uwagę zasługuje sala kolumnowa, która ozdobiona została płaskorzeźbami ze scenami historycznymi, opartymi na rycinach Franciszka Smuglewicza (jak w Lubostroniu). Obecnie pałac mieści hotel z restauracją.
    Znajdująca się obok szkoła została wybudowana w 1956 roku, ale swoim wyglądem obiekt nawiązuje stylistycznie do polskiej architektury narodowej, stylu dworkowego. Wzorniki tego typu budynków szkolnych wydawane były przez Ministerstwo Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Polsce przed wybuchem II wojny światowej.

 

 

Dąbrówka

    Pałac w Dąbrówce został zbudowany w XIX wieku w stylu nawiązującym do klasycyzmu, na kształt dawnego pałacu miejskiego. Pałac w Dąbrówce jest piętrowy, nakryty spłaszczonym, czterospadowym dachem. Główne reprezentacyjne wejście do budynku poprzedzone jest gankiem, ozdobionym filarami, podtrzymującymi ozdobny balkon. Dziś znajduje się w nim hotel z restauracją.

 

Trzebosz

    Pałac w Trzeboszu wzniesiono w 1712 r. dla hrabiego Juliusza Augusta von Bothmera. Po śmierci Ferdynanda Königsdorff, dotkliwie poranionego przez jelenia podczas polowania, przed pałacem wzniesiono rzeźbę jelenia (obecnie kopia). W 1923 roku pałac przeszedł w polskie ręce. Pałac pełni obecnie funkcję ośrodka szkoleniowo-konferencyjnego.
Obiekt jest piętrowy i składa się z dwóch skrzydeł: okazałego - głównego i prostopadłego do niego, krótszego. Centralne wejście do skrzydła głównego prowadzi poprzez pozorny ryzalit i zwieńczone jest trójkątnym frontonem. Nad wejściem kartusz z herbem von Königsdorff. Elewacje ożywione są pilastrami. 

 

Osiek

    Rezydencja powstała w 3 ćw. XIX wieku dla Emila i Meli z Grudzińskich-Szołdrskich. Jest to pałac neorenesansowy, zwrócony reprezentacyjną fasadą na północny-wschód. Elementem charakterystycznym jest imponujący, dwukondygnacyjny portyk, na piętrze z kolumnami jońskimi dźwigającymi fryz oraz trójkątny fronton. W narożu fasady frontowej sześcioboczna baszta równej wysokości z korpusem. Całość otacza 15 ha park krajobrazowy ze stawem, strumieniem oraz fosami. W pałacu funkcjonuje Dom Pomocy Społecznej.

Bodzewo

    Pałac późnoklasycystyczny z początku XX wieku. Budynek piętrowy, wzniesiony na planie prostokąta, nakryty wysokim, dwuspadowym, mansardowym dachem. W dachu zwieńczona trójkątnie wystawka i dwie lukarny. Wejście poprzedzone schodami, akcentowane skromnym dwukolumnowym portykiem dźwigającym balkon. W elewacji ogrodowej także wystawka i lukarny oraz półokrągły portyk kolumnowy pod balkonem poprzedzony schodami.
W 1820 r. dobra w Bodzewie nabył na licytacji Aleksander Kaulfuss, radca sprawiedliwości, który w 1857 r. utworzył fundację dla sierot po zmarłych wielkopolskich pastorach, z siedzibą w Piaskach. W rękach tej fundacji majątek w Bodzewie znajdował się do wybuchu drugiej wojny światowej. Obecnie w pałacu mieści się Dom Dziecka. 

 

 

Moja Wola

    Pałac zbudowany w 1852 roku dla księcia brunszwicko-oleśnickiego Wilhelma. Budowla składa się z kilku brył, 1-2 piętrowy na wysokich piwnicach, częściowo konstrukcji ryglowej wypełnionej cegłą, oszalowany deskami i obity korą z dębu korkowego, sprowadzoną z Afryki. Od strony frontowej dwa podcienia wsparte na drewnianych słupach z zastrzałami. Dachy dwuspadowe z ornamentowanymi deskami okapowymi i szczytowymi. Z przodu i z tyłu parterowe aneksy z zadaszonymi tarasami.

    W 1948 r. w pałacu powstał Ośrodek Doskonalenia Robotników Leśnych. W latach 1951/1952 rozpoczęło działalność Technikum Leśne im. Bolesława Bieruta w Mojej Woli. Była to pierwsza w historii leśnictwa szkoła dla dziewcząt. W latach 1975-1988 ponownie mieścił się w nim Leśny Ośrodek Szkoleniowy, a następnie hotel dla robotników leśnych. Od 1992 r. pałac stoi wyłączony z użytkowania.

 

    O Zamku Wielkopolskim w Rokosowie i kilku dworach opowiem w następnej relacji z wycieczki…
 

 


* zdjęcia własne CANON EOS 1300D