Wielkopolska
wrzesień 2024
Kolejną wizytę w Wielkopolsce spowodowała wrześniowa Konferencja Naukowa w Muzeum Ziemiaństwa w Dobrzycy. Po drodze odwiedziłam zabytkowe budowle: zamki,
pałace i dwory, dziś pełniące przeróżne funkcje. Były wśród nich muzea,
szkoły, hotele, pensjonaty, domy opieki, siedziby firm. Nie rzadko obiekty
łączyły po dwie formy działalności. CD.
PAŁACE
Rokosowo
Pałac w Rokosowie – dawna rezydencja rodziny Mycielskich zlokalizowana w gminie Poniec. Obiekt w stylu neogotyku romantycznego, zbudowany dla Józefa Mycielskiego, zaprojektowany przez F. A. Stülera w latach 1849-1854. W roku 1868 trafił pod władanie księcia Adama Konstantego Czartoryskiego, następnie jego syna i wnuka. W roku 1939 Czartoryskim wydano nakaz opuszczenia majątku. Po wojnie dawne dobra rozparcelował Skarb Państwa Polskiego. Pałac odrestaurowany w latach 1984-86. Charakterystyczne dla obiektu są narożnikowe, masywne wieże, krenelaż i częściowo sucha fosa wokół. Na szczycie środkowego ryzalitu umieszczony jest herb rodzinny – Dołęga. Z tyłu pałacu znajduje się ogród zimowy. Całość otacza zadbany park. Obiekt konferencyjno-szkoleniowy nosi nazwę Zamek Wielkopolski w Rokosowie.
Jarocin
Główna siedziba rodowa wielkopolskiej rodziny Radolińskich herbu Leszczyc wzniesiona w latach 1848–1865, w stylu angielskiego neogotyku. Rezydencja miała trzy kondygnacje. Jej główne wejście stanowił ryzalit zwieńczony krenelażem. Frontową część pałacu zwrócono do parku. Pałac otacza rozległe, krajobrazowe założenie parkowe. Po wojnie w pałacowych pomieszczeniach lokowano przeróżne instytucje: Państwowy Ośrodek Kształcenia Bibliotekarzy, Szkołę Podstawową, Państwową Szkołę Muzyczną, koła Polskiego Towarzystwa Historycznego czy Bibliotekę Publiczną, a w 2022 r. otwarto Muzeum Regionalne.
Ratusz - podcieniowy barokowy budynek wybudowany w latach 1799–1804, na środku miejskiego Rynku, na planie kwadratu. Obecną formę nadano mu podczas przebudów w latach 1854 i 1907. Wtedy zbarokizowano elewacje zdobione pilastrami i szerokim gzymsem, a wszystkie cztery ściany zwieńczono neobarokowymi wystawkami.
Smolice
Pałac przebudowała rodzina Woller w latach 1910-14 dostawiając skrzydło i dwie narożne baszty. Budowla neobarokowo-klasycystyczna wzniesiona na planie odwróconej litery "L", dach dwuspadowy, zakończony dwiema wieżyczkami. Po bokach tej części znajdują się trójkątne wystawki. Pośrodku korpusu nieznaczny ryzalit poprzedzony kolumnowym gankiem dźwigającym balkon. W szczycie ryzalitu fronton z herbem właścicieli. Pałac jest siedzibą firmy Hodowla Roślin Smolice.
Klęka
Pałac z końca XIX w. wybudowany dla H. Kennemanna, twórcy
Niemieckiego Związku Marchii Wschodniej (tzw. Hakaty), której celem była
germanizacja ziem polskich znajdujących się pod zaborem Cesarstwa
Niemieckiego.
Pałac neorenesansowy, piętrowy, na niskiej
kamienno-ceglanej podmurówce, wzniesiony na planie trzech przylegających do
siebie prostokątów: korpusu oraz dostawionego od zachodu łącznika i
skrzydła. Budowla urozmaicona ryzalitami, wykuszami i trójarkadową, piętrową
loggią. Arkadę na wys. piętra podtrzymują smukłe kolumienki, zaś parteru -
boniowane filary. W ośmioosiowej fasadzie niewielki ryzalit z wejściem
głównym, a na skrajnej osi wschodniej wydatny, czworoboczny wykusz.
Współcześnie oprócz mieszkań w pałacu znajduje się świetlica wiejska.
DWORY
Grabonóg
Wśród właścicieli dóbr w Grabonogu należy wymienić Wilkońskich, Bojanowskich i Lossów. Ci pierwsi wznieśli drewniany dwór o konstrukcji szkieletowej, parterowy, nakryty dachem czterospadowym krytym gontem. W fasadzie dominuje piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnie, zdobiony pilastrami w doryckim porządku. Obecnie mieści Muzeum im. Edmunda Bojanowskiego (błogosławionego urodzonego we dworze). W zespole parkowym urządzono Skansen maszyn i narzędzi rolniczych.
Nowszy klasycystyczny dwór powstał na zlecenie rodziny Lossów po 1868 r. Piętrowy budynek nakryto dachem naczółkowym, z ryzalitem na osi zwieńczonym stopniowanym szczytem. Na parterze filarowy ganek, zaś nad nim balkon z kamienną balustradą. W początkach XX wieku dobudowano parterowe skrzydło podwyższone później o dodatkową kondygnację. Dziś w zespole pałacowo-parkowym funkcjonuje Zespół Szkół Rolniczych im. gen. Józefa Wybickiego wraz z internatem.
Gogolewo
Dwór zbudowano około 1820 r. dla rodziny Czarneckich i
dwukrotnie przebudowywano. Parterowy budynek usadowiony jest na pięknych
kolebkowo sklepionych piwnicach, przykryty wysokim naczółkowym dachem z
użytkową częścią poddasza, z czterokolumnowym portykiem zwieńczonym
trójkątnym tympanonem. Obecnie mieści kompleks hotelowo-wypoczynkowy ze
strefą relaksu.
W pobliżu dworu, w 1779 roku, zbudowano drewniany
kościół – barokowy. Kościół powstał na niewielkim wzniesieniu przy zakolu
rzeki Warty, w miejscu, gdzie jak głosi legenda, zatrzymał się krzyż płynący
pod prąd rzeki.
Brodowo
Brodowo w XIX wieku należało do Szołdrskich, później do Wizów, w których rękach pozostawało aż do 1939 roku. Dwór eklektyczny z XIX wieku, wzniesiony na planie prostokąta, z szerszą częścią parterową, do której dobudowano w okresie powojennym piętro. Budynek nakryty płaskim, dwuspadowym dachem. We wnętrzu układ pomieszczeń dwutraktowy. Hotel z restauracją o stylowym wnętrzu ze sztukateriami o neobarokowym charakterze i zadbanym parkiem przyjemnie zaskakuje gości.
Stary Sielec
Dwór zbudowano na początku XIX wieku dla Czartoryskich,
nakryty jest wysokim czterospadowym dachem. Ozdobą fasady jest kolumnowa,
przeszklona weranda, nad którą znajduje się taras i dwuokienna mansarda o
trójkątnym szczycie z półokrągłym okienkiem. Do parterowej części
przylega skrzydło, które posiada arkadową galerię i nakryte jest mansardowym
dachem z lukarnami. Obecnie siedziba Zakładu Doświadczalnego Instytutu
Włókien Naturalnych.
Wziąchowo Wielkie
Rodzina von Wechmar posiadała dwór we Wziąchowie Wielkim do 1945 roku. Dwór neoklasycystyczny z ok. 1830 w typie szlacheckiego dworu polskiego, zbudowany dla Joachima Pieszyca de Leszno Koszutskiego. Budynek murowany z cegły, otynkowany, z drewnianą przybudówką, wzniesiony na rzucie prostokąta, parterowy, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty wysokim dachem mansardowym z podwójnym rzędem okien powiekowych. Mieści ośrodek konferencyjno-hotelowy.
Gulczewko
Dwór późnoklasycystyczny, parterowy, nakryty mansardowym dachem z mieszkalnym poddaszem. Wejście główne umieszczone w piętrowym ryzalicie, zwieńczonym trójkątnym frontonem. W dachu dookoła całego budynku znajdują się liczne lukarny.
Wielkopolska wędrówka po zabytkowych budowlach zawiodła mnie do: Dobrzycy, Jarocina, Rokosowa, Koźmina Wielkopolskiego, Orli, Milicza, Pakosława, Dąbrówki, Trzebosz, Osieka, Bodzewa, Mojej Woli, Smolic, Klęki, Grabonoga, Gogolewa, Brodowa, Starego Sielca, Wziąchowa Wielkiego, Gulczewka... Ale to nie koniec moich peregrynacji po Polonii Maior...
*
zdjęcia własne CANON EOS 1300D
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz