Maciej Rydel
Porta Mare - 2023
Polskie Towarzystwo Ziemiańskie
„Wiejskie dwory i pałace
otwarte dla turystów” polecane przez Polskie Towarzystwo Ziemiańskie dr Maciej Rydel zaprezentował w formie przewodnika. Autor jest ekspertem i
dokumentalistą w dziedzinie polskich dworów – ich historii i współczesności.
Posiada unikalny zbiór ikonografii tych dworów. Jest twórcą książek,
artykułów, odczytów oraz wystaw fotograficznych i malarskich. Pełni funkcje
m.in. wiceprezesa Zarządu Głównego PTZ i Oddziału Gdańskiego PTZ. Za zasługi
dla dziedzictwa narodowego odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia
Polski.
Dekret Stalina
We Wstępie do książki przedstawiono istotę Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego
– organizacji zrzeszającej byłych właścicieli ziemskich i ich potomków wraz z
rodzinami. Jednym z celów statutowych PTZ jest walka o odzyskanie przez
spadkobierców ziemian ich ojcowizny, m.in. poprzez uchylenie tzw. dekretu
Stalina z 1944 roku (dekret PKWN o przeprowadzeniu reformy rolnej) oraz
uchwalenie ustawy reprywatyzacyjnej. Osiem lat temu, gdy pisałam post:
www.czytampopolsku.pl/2015/02/stop-realizacji-stalinowskich-dekretow.html
wydawało się kwestią najbliższych lat anulowanie owego dekretu, a tymczasem on
nadal obowiązuje (sic!). Istnieje pilna potrzeba wprowadzenia uczciwej ustawy
o denacjonalizacji majątków ziemskich, aby spadkobiercy i ich potomkowie nie
musieli odkupować swoich włości. Spośród sześćdziesięciu wybranych przez
Macieja Rydla posiadłości tylko kilkanaście pozostaje w rękach prawowitych
dziedziców i ich potomków (część z nich przekazała budowle na cele społeczne,
np. muzea).
.JPG "Koszuty")
Dwór, pałac, zamek
Główną część przewodnika poprzedziło uściślenie pojęć dwór, pałac i zamek. A
zatem dwór to „parterowa, wiejska siedziba właściciela ziemskiego”, zaś pałac
to „wielokondygnacyjna rezydencja… zarówno na wsi, jak i w mieście”. Natomiast
zamek posiada walory obronne. W kilku akapitach oddano specyfikę polskich dworów porównując je z pałacami. Podkreślono fakt, że „dwory i pałace żyły z
gospodarowania na ziemi”, a „Niezbędnym elementem majątku ziemiańskiego był
folwark”.
Zasadnicza część publikacji zawiera charakterystyki
ziemiańskich siedzib – ich dzieje, właścicieli, architekturę oraz stan obecny.
Aktualne informacje nt. posiadłości dotyczą także możliwości zwiedzania i
nocowania oraz dane teleadresowe. Co niezwykle istotne, dołączono mapę Polski
z naniesionymi obiektami, o których autor opowiada w dalszej części. Tekst
uatrakcyjniono barwnymi fotografiami zabytków i ich wnętrz. Całość ujęto w
ramy reprodukcjami obrazów o tematyce dworskiej: Bronisławy Rychter-Janowskiej
„Czytająca” i Macieja Rydla „Błędów”.
"Żeby Polska..."
Cieszę się, że udało mi się odwiedzić niemal połowę dworów i pałaców
rekomendowanych w przewodniku przez Macieja Rydla. Ze swej strony chciałabym
uzupełnić listę budowli otwartych dla turystów np. o dwór w Winnej Górze, o
pałace w Maciejowie, Małej Wsi czy Radziejowicach.
Kończąc powyższe
refleksje przytoczę apel dr Macieja Rydla „żeby Polska nie straciła
tożsamości, należy uratować jak najwięcej tych unikalnych zabytków [dworów –
MP].
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz