niedziela, 12 lutego 2017

Józef Piłsudski w kolorze

Konrad Krzyżanowski 1920 - archiwum.rp.plAndrzej Krzysztof Kunert 

Rafał E. Stolarski   


ZYSK I S-KA 2010










 

 

 Kustosz Pamięci Narodowej

     Andrzej Krzysztof Kunert  jest laureatem nagrody Kustosz Pamięci Narodowej przyznawanej za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Narodu Polskiego w latach 1939–89. W szerokim wachlarzu historycznych zainteresowań badacza znalazły się światłe postaci naszej narodowej przeszłości. Pierwszą wśród nich jest Józef Piłsudski. Niewielki album autorstwa A. K. Kunerta, zatytułowany „Józef Piłsudski w kolorze”, powstał staraniem wydawnictwa Zysk i S-ka i przy współpracy Rafała E. Stolarskiego – również historyka z dorobkiem naukowym. Tak wybitny tandem historyków gwarantował sukces. Publikacja okazała się wartościową pozycją księgarską poświęconą Naczelnikowi Państwa, tak pod względem merytorycznym, jaki i graficznym. Zawiera ona biogram Józefa Piłsudskiego, wykaz pełnionych przez niego funkcji, posiadanych tytułów, przyznanych mu odznaczeń, doktoratów honoris causa i honorowych obywatelstw miast. Szczegółowo przedstawiono formy upamiętnienia Pierwszego Marszałka Polski w okresie dziesięciolecia po śmierci oraz po roku 1989. W komunistycznym PRL-u hołdowanie jego pamięci było zakazane, a jego publikacje objęto cenzurą

Wskrzesiciel Niepodległości Ojczyzny

     Ilustracyjna, kluczowa warstwa książki–albumu, dopełniona została opisami oryginałów i informacjami o źródłach grafiki. Ryciny zawierające kopie obrazów, plakatów, widokówek i fotografii, ułożone chronologicznie, świadczą o fenomenie kultu Naczelnego Wodza, pojawiającego się niemal od wymarszu I Kompanii Kadrowej z krakowskich Oleandrów 1914 roku. Oficjalnie potwierdzono powszechny szacunek dla Józefa Piłsudskiego Ustawą „O ochronie imienia Józefa Piłsudskiego, Pierwszego Marszałka Polski” w roku 1938. 
"Art. 1. Pamięć czynu i zasługi JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO - Wskrzesiciela Niepodległości Ojczyzny i Wychowawcy Narodu - po wsze czasy należy do skarbnicy ducha narodowego i pozostaje pod szczególną ochroną prawa."

Wg. plakatu wykonanego z okazji 50. rocznicy śmierci Marszałka
Wg. plakatu z okazji 50. rocznicy śmierci Marszałka
Przemysław Ryniec 2016
Autor: Przemysław Ryniec 2016



















Ciężki pług historii

     Do powstania kultu Józefa Piłsudskiego przyczynił się m.in. Janusz Jędrzejewicz, doceniający wychowawczą rolę Naczelnika Państwa w kształtowaniu „polskiej duszy”. Wg Jędrzejewicza Piłsudski osiągnął efekty „ogromem swojej koncepcji, doraźnym efektem, dziejowym znaczeniem, które fascynować musi dusze ludzkie, żłobiąc w nich głębokie bruzdy ciężkim pługiem historii, prowadzonym ręką jednego człowieka." Swoistym szacunkiem darzyli Marszałka nawet jego przeciwnicy, a zwolennicy gloryfikowali wszelkie jego czyny dając temu wyraz na tysięczne sposoby. Autor wspomniał w książce również mniej typowe formy honorowania Dziadka. Dwa pasażerskie statki nazwano imionami jego córek, Jadwigi i Wandy i wodowano w 1928 roku. Pływały one pod różnymi nazwami aż do 1965 roku. Natomiast transatlantyk „Piłsudski”, poprzednik MS Batorego, wodowany w 1934 roku zatonął na początku II wojny światowej. 

Skarbnica ducha narodowego

     Moja fascynacja postacią Marszałka jest bezwarunkowa i bezkrytyczna. Nie potrafię racjonalnie wytłumaczyć faktu, iż już podczas walk Legionów Polskich w latach 1914 – 18 Józefa Piłsudskiego obdarzano wszechobecnym podziwem, uwielbieniem i poważaniem. Jego wizerunki wychodziły spod najznakomitszych polskich pędzli – Wojciecha Kossaka, Juliana Fałata, Józefa Mehoffera, Jacka Malczewskiego. Wśród prezentowanych w albumie rycin szczególne zainteresowanie budzą te z okresu zwycięskiej Bitwy Warszawskiej 1920 roku, np. „Portret Józefa Piłsudskiego” namalowany we wrześniu tego roku przez Konrada Krzyżanowskiego. Przykuwają uwagę czytelnika plakaty wyborcze z 1930 roku z Kandydatem z Listy nr 1. Marszałek był wdzięcznym obiektem również dla karykaturzustów – wystarczy wspomnieć cykl Kazimierza Sichulskiego z 1917 roku czy teki litograficzne Zdzisława Czermańskiego

Zdzisław Czermański 1930 - stylowy dwor.pl
Autor: Zdzisław Czermański 1930
Kazimierz Sichulski 1917 - muzeumpilsudski.pl
Autor: Kazimierz Sichulski 1917


















Solidarność na szlaku...

     Konterfekty Naczelnika Państwa skatalogował Jan Rećko w publikacji „Józef Piłsudski w sztuce i upamiętnianiu” wydanej w nakładzie pięciuset egzemplarzy ręcznie numerowanych (posiadam ten o numerze 316 – tylu było Cichociemnych). Katalog ten zawiera spis różnorakich dzieł sztuki poświęconych osobie Józefa Piłsudskiego.
Postać Naczelnego Wodza stała się inspiracją dla ruchu społecznego lat osiemdziesiątych XX wieku. Współcześnie tworzone wizerunki Józefa Piłsudskiego stanowiły kanwę książki Adama Stefana Lewandowskiego zatytułowanej Solidarność na szlaku Józefa Piłsudskiego.
Chciałoby się w tym miejscu parafrazować popularne hasło „Józef Piłsudski wiecznie żywy”, ale ono nam się tak źle kojarzy…

Jaki Wódz im zostawił testament?

     Sylwetkę Pierwszego Leguna Rzeczypospolitej przybliżają fragmenty wypowiedzi jego przyjaciela Wacława Sieroszewskiego – legionisty, Sybiraka oraz cytaty samego bohatera albumu:
Rzeczą… żołnierza jest stworzyć dla ojczyzny piorun, co błyska, a gdy trzeba – uderzy”.
Józef Piłsudski „realizował wyroki historii” ponieważ „odczuwał głębiej, widział dalej” (Janusz Cisek). Nam potomnym pozostaje tylko (lub aż) wypełnić jego ostatnią wolę, którą wyraził w wierszu Testament Jan Brzechwa:
„Bronić granic zdobytych przez Wodza
I zwyciężać, jak Wódz nasz zwyciężał”.




* zdjęcia   - http://archiwum.rp.pl/  - http://muzeumpilsudski.pl/ - https://stylowydwor.pl/


Brak komentarzy:

Prześlij komentarz