czwartek, 3 stycznia 2019

Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie. Historia i pamięć

Adam Stefan Lewandowski

Warszawa 2018








 

 

 

 

 

 

 

Od doktoratu do dekretu

     Adam Stefan Lewandowski sukcesywnie wyrasta na strażnika pamięci o Józefie Piłsudskim. Obecna publikacja jego autorstwa jest kolejną po „Solidarność na szlaku Józefa Piłsudskiego” i „Piłsudski w NZS-ie”,  którą komentuję. Tym razem autor pochylił się nad zagadnieniem patronatu uniwersytetu powołanego w Warszawie w 1816 roku. Uczelnia ta w 1921 roku na wniosek profesora Władysława Mazurkiewicza nadała Pierwszemu Marszałkowi Polski tytuł doktora honoris causa. Dwadzieścia jeden lat wcześniej ów profesor umożliwił Towarzyszowi Wiktorowi ucieczkę ze szpitala w Petersburgu (no, cóż – fortuna kołem się toczy). Już w trzy miesiące po śmierci Naczelnika Państwa, na wniosek Senatu Uniwersytetu Warszawskiego, Ignacy Mościcki Dekretem Prezydenta Rzeczypospolitej nadał uczelni nazwę Uniwersytet Józefa Piłsudskiego w Warszawie. 

 

Upamiętnianie i uświadamianie

     W tak lakoniczny sposób autor nie tylko przedstawił historię patronatu warszawskiej szkoły wyższej, ale również przypomniał o różnych formach upamiętniania Komendanta Legionów przez społeczność uniwersytecką. Znalazły się wśród nich informacje na temat portretu (1934), tablicy (1935), projektu monety (1935), popiersia (1937). Adam Stefan Lewandowski bogato zilustrował prezentowane treści dokumentalnymi fotografiami z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego oraz archiwum autora, a także wyczerpująco opatrzył swoje teksty rzeczowymi przypisami (umieszczonymi, wygodnie dla czytelnika, na dole strony). Młody historyk z dużym znawstwem tematu przytoczył wypowiedzi luminarzy polskiej kultury i nauki. Z przyjemnością czytałam liczne cytaty uświadamiające historyczną doniosłość postaci Józefa Piłsudskiego dla środowisk akademickich, np. słowa wypowiedziane podczas inauguracji roku akademickiego 1938/39.

Wręczenie marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu doktoratu honoris causa Uniwersytetu Warszawskiego - fot. nac.gov.pl
Wręczenie marszałkowi Józefowi Piłsudskiemu doktoratu honoris causa
 Uniwersytetu Warszawskiego - fot. nac.gov.pl
Fot. andrzejanusz.pl
Fot. andrzejanusz.pl













 

 

Pokolenie Niepokornych z Piłsudskim na sztandarze

     W publikacji ustosunkowano się do funkcjonowania nazwy Uniwersytet Warszawski w komunistycznych czasach PRL-u. Do pierwszych prób przywrócenia nazwy Uniwersytet Józefa Piłsudskiego doszło  w latach osiemdziesiątych XX wieku za sprawą Niezależnego Zrzeszenia Studentów UW. Kolejne próby podejmowało już w XXI wieku Stowarzyszenie „Wokół Marszałka”. Jak podaje autor, nie znalazły one zrozumienia w środowisku akademickim. Znane historykowi z autopsji działania NZS-u (2015) w temacie wmurowania tablicy pamiątkowej o nadaniu uczelni imienia Józefa Piłsudskiego też nie dały rezultatu – udało się jedynie umieszczenie kopii Dekretu Ignacego Mościckiego w Bibliotece Instytutu Historii UW. „Pokolenie Niepokornych”, z Adamem Stefanem Lewandowskim na czele, prowadziło działalność „Z Piłsudskim na sztandarze” w kilku kolejnych latach. W ostatnim rozdziale książki zamieszczono aktualne, nie pozostawiające złudzeń, stanowisko Ministerstwa Nauki w sprawie patronatu Uniwersytetu Warszawskiego: „ewentualna zmiana obecnego stanu rzeczy może nastąpić wyłącznie z inicjatywy Władz Uczelni”. I to by było na tyle…
     Niekoniecznie – w publikacji poruszono bowiem kwestię odzyskania imienia przez Akademię Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie w roku 1990 – wystarczyło tylko chcieć!



Brak komentarzy:

Prześlij komentarz